Vẫn công bố thông tin chậm và không đầy đủ

Điều trước tiên có thể nói là về việc công bố thông tin chậm trễ và không đầy đủ của bản thân VAMC lẫn cơ quan chủ quản, tức Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và cả Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KHĐT) về báo cáo tài chính định kỳ của VAMC theo quy định của pháp luật hiện hành.

Như trên đã nêu, đến tận ngày 19-3-2018 VAMC mới đăng tải báo cáo tài chính năm 2016. Ngày này cũng là ngày mà VAMC đăng báo cáo tài chính năm 2015 (nhưng không có báo cáo tài chính năm 2014). Trong khi đó, ở trang đầu của báo cáo tài chính 2016 có hình con dấu với nội dung “Cục thuế Hà Nội tiếp nhận hồ sơ hành chính thuế năm 2017 ngày 17-3 loại kê khai thuế”. Lưu ý thêm rằng trong báo cáo tài chính năm 2015 và 2016 không có dấu hay thông tin xác nhận của công ty kiểm toán độc lập, nên có thể hiểu rằng các báo cáo (đăng tải) này chưa được kiểm toán.

Những chi tiết trên cho thấy đã có sự vi phạm điều 18 của Nghị định 81/2015/NĐ-CP về công bố báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Theo đó, VAMC đã: (i) không công bố báo cáo tài chính sáu tháng; (ii) không công bố báo cáo tài chính năm đã được kiểm toán; (iii) không công bố báo cáo tài chính đúng thời hạn (không muộn hơn ngày 15-8 của năm báo cáo đối với báo cáo tài chính sáu tháng và không muộn hơn ngày 31-5 của năm liền sau năm báo cáo đối với báo cáo tài chính năm).

Cũng có thể VAMC không gửi hoặc gửi không đúng hạn các báo cáo tài chính của mình cho NHNN và Bộ KHĐT như quy định, nhưng hai cơ quan này phải có trách nhiệm cũng như chế tài thích ứng để buộc VAMC cung cấp các báo cáo tài chính đúng hạn, theo quy định của Nghị định 81/2015.

Chuyện công bố thông tin muộn không chỉ là một sự vi phạm các quy định hiện hành mà điều này, vì vậy còn không cung cấp cho công luận kịp thời và đầy đủ thông tin về nợ xấu và tình hình xử lý nợ xấu, ảnh hưởng tiêu cực đến việc đưa ra những giải pháp xử lý nợ xấu phù hợp và hữu hiệu.

Những dấu hỏi về số nợ xấu

Nếu thông tin về VAMC được công bố sớm hơn, cập nhật hơn, giải pháp xử lý nợ xấu dựa vào VAMC có lẽ cũng đã phải được xem xét lại từ cách đây cả năm khi khả năng xử lý và thu hồi nợ xấu có hạn của tổ chức này được bộc lộ rõ ràng.

NHNN cho biết tổng mức nợ xấu (gồm nợ tiềm ẩn, nợ VAMC đã mua, và nợ xấu nội bảng tại ngân hàng) đến cuối năm 2016 là 600.000 tỉ đồng, tương đương với tỷ lệ 10,08%(1).

Tuy nhiên, theo báo cáo tài chính năm 2016, VAMC đã mua 207.600 tỉ đồng nợ xấu bằng trái phiếu đặc biệt (TPĐB) tính đến ngày 31-12-2016, và con số này được hạch toán nội bảng bởi VAMC (trang 17). Ngoài ra, VAMC lại có đến 399.000 tỉ đồng nợ mua bằng TPĐB được hạch toán ngoại bảng tính đến ngày 31-12-2016 (trang 4). Nhưng trong thuyết minh báo cáo tài chính không thấy giải thích cho số nợ này. Vì vậy, theo cách hiểu thông thường thì tỷ lệ nợ xấu thực tế tại VAMC có thể lên hơn 10%. Nếu cộng thêm tỷ lệ nợ xấu nội bảng tại các ngân hàng đến cuối năm 2016 là 2,46%, theo công bố của NHNN thì tỷ lệ nợ xấu lớn hơn nhiều con số được công bố trước đây.

Xử lý và thu hồi nợ xấu vẫn rất chậm

Năm 2015, theo bảng cân đối kế toán, VAMC phát hành 195.400 tỉ đồng TPĐB theo mệnh giá để mua nợ xấu nhưng chỉ thu hồi được 8.600 tỉ đồng (trang 3), tức chiếm tỷ lệ rất khiêm tốn là 4,4%. Năm 2016, tỷ lệ này đạt 4,3%, cho thấy không có cải thiện chút nào trong việc thu hồi nợ xấu đã mua bằng TPĐB.

Nói cách khác, VAMC về thực chất vẫn chỉ là một nơi thu gom nợ xấu. Việc thu hồi nợ xấu rất hạn chế và có được chủ yếu là bởi những khoản nợ xấu mua về (là những khoản nợ xấu có chất lượng được VAMC lựa chọn khi mua). Đó là chưa kể vì một số lý do nào đó mà đến hai phần ba nợ xấu mà VAMC mua về lại được cơ quan này hạch toán ngoại bảng, và điều này càng chứng tỏ sự giới hạn trong khả năng xử lý nợ xấu của VAMC.

Có cấp thêm vốn cũng không khác biệt nhiều

Trong báo cáo tài chính năm 2016, VAMC có “phàn nàn” rằng mặc dù vốn điều lệ của VAMC đã được phê duyệt tăng từ 500 tỉ đồng lên 2.000 tỉ đồng, có hiệu lực từ ngày 5-4-2015 (trang 10) nhưng đến ngày 31-12-2016 VAMC vẫn chưa nhận được số vốn bổ sung.

Tuy nhiên, VAMC mua nợ xấu hoàn toàn bằng TPĐB, không dùng một đồng vốn điều lệ nào để mua nợ xấu. Hơn nữa, báo cáo tài chính năm 2016 cho thấy VAMC có tới hơn 14.000 tỉ đồng tiền mặt và tiền gửi tại các tổ chức tín dụng. VAMC, về nguyên tắc, hoàn toàn có thể dùng một phần trong số này, ít nhất là phần tiền gửi có kỳ hạn (dài) tại các ngân hàng, để mua (kinh doanh) nợ xấu, nếu muốn.

Như vậy, có lẽ VAMC không cần “giải pháp” phải được cấp thêm vốn để họ mua nợ xấu bằng “tiền tươi thóc thật” nhằm làm tăng tốc độ và hiệu quả xử lý nợ xấu như đề xuất của nhiều chuyên gia, quan chức.

Khả năng bù đắp bằng tài sản thế chấp ngày càng suy giảm

Bài liên quan

Nam Á Bank: Nợ xấu giảm mạnh, lợi nhuận tăng tốc

Đối với 345.000 tỉ đồng nợ xấu đã mua bằng TPĐB và được VAMC hạch toán ngoại bảng năm 2015, giá trị tài sản thế chấp, cầm cố là 368.500 tỉ đồng, tức tương đương 107% (lưu ý rằng VAMC không công bố giá trị tài sản thế chấp, cầm cố cho phần nợ xấu hạch toán nội bảng). Con số tương ứng trong năm 2016 đã giảm xuống còn 103%. Điều này có thể một phần là do nợ lãi ngày càng tăng khi nợ gốc không được xử lý, phải tiếp tục mang sang các năm sau, trong khi giá trị tài sản thế chấp, cầm cố thì vẫn vậy, không sinh ra đồng lãi nào.

Thực tế trên chứng tỏ mức độ bất an và khả năng thu hồi nợ xấu ngày càng suy giảm khi giá trị tài sản thế chấp, cầm cố ngày càng giảm sút và tiệm cận đến mức ngang bằng hoặc thậm chí thấp hơn giá trị nợ gốc và nợ lãi vay, tước đi động cơ trả nợ đầy đủ và kịp thời của con nợ.

Tóm lại, qua việc công bố báo cáo tài chính của VAMC có thể thấy tình hình xử lý nợ xấu rất phức tạp vì ngay đến con số tổng nợ xấu trong nền kinh tế là bao nhiêu cũng không được NHNN thống kê và công bố chính xác, đầy đủ.

Nếu thông tin về VAMC được công bố sớm hơn, cập nhật hơn (và lẽ ra đã phải công bố báo cáo tài chính năm 2017 vào thời điểm này), giải pháp xử lý nợ xấu dựa vào VAMC có lẽ cũng đã phải được xem xét lại từ cách đây cả năm khi khả năng xử lý và thu hồi nợ xấu có hạn của tổ chức này được bộc lộ rõ ràng.

(Theo TBKTSG)

Bài liên quan

VAMC thông báo lựa chọn doanh nghiệp định giá cho khoản nợ xấu 4.085 lượng vàng SJC

DongA Bank khẳng định đã thu hồi được hơn gần 13.000 tỷ đồng nợ xấu

Tín dụng tăng mạnh, coi chừng nợ xấu

Ông chủ Đồng Tâm - Võ Quốc Thắng phủ nhận mua 10.000 tỷ đồng nợ xấu của Sacombank