'Phải mất 3-5 năm nữa mới có giải pháp tổng thể cho tình trạng bụi mịn'

Lâu nay, mọi người chỉ quen nhắc đến môi trường với những vấn đề như ô nhiễm, xả thải, rác thải… Chính vì vậy, khi nhắc đến kinh tế môi trường, nhiều người cũng thường nghĩ tới việc ô nhiễm, xả thải tác động đến sự phát triển kinh tế như thế nào?

Song, kinh tế môi trường là một phạm trù rất rộng, bao hàm nhiều yếu tố. Chỉ khi hiểu được thế nào là kinh tế môi trường và ứng dụng của nó vào sản xuất, kinh doanh, chúng ta mới có thể giải quyết được bài toán, thách thức giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

Tại tọa đàm “Kinh tế Môi trường - Xu thế phát triển tất yếu cho kinh tế Việt Nam” do Tạp chí Kinh tế Môi trường phối hợp Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam (Bộ TN&MT) tổ chức sáng 24/3, hầu hết các chuyên gia đều nhận định, hoạt động thương mại có tác động theo cả hướng tích cực và tiêu cực đến môi trường và ngược lại, hoạt động môi trường cũng ảnh hưởng đến hoạt động thương mại.

Là người đầu tiên ở Việt Nam soạn thảo ra giáo trình môn Kinh tế Môi trường để đưa vào giảng dạy cho nhiều thế hệ sinh viên Việt Nam, GS.TS Hoàng Xuân Cơ, Trưởng Ban nghiên cứu khoa học Môi trường Việt Nam (Đại học Quốc gia Hà Nội) có những chia sẻ khái quát về vấn đề kinh tế môi trường.

Kinh tế môi trường là một môn học mới, trong đó GS.TS Hoàng Xuân Cơ là người đầu tiên soạn giáo trình môn kinh tế môi trường. Hiện nay, nhiều trường đã sử dụng giáo trình này. Mục tiêu nắm rõ quan hệ giữa hệ kinh tế và hệ môi trường.

"Hệ môi trường cung cấp tài nguyên cho hệ kinh tế và nó chứa đồng hóa chất thải cho nền kinh tế. Nhưng vấn đề tài nguyên là vô hạn hay hữu hạn? Và làm sao để cung cấp tài nguyên cho phát triển kinh tế, làm thế nào để vừa phát triển vừa giữ lại được cho thế hệ sau?", GS.TS Hoàng Xuân Cơ đặt vấn đề.

Theo GS.TS Hoàng Xuân Cơ, đối với việc sử dụng tài nguyên, chúng ta cần có phương án cụ thể. Đối với tài nguyên tái tạo phải có phương án tận dụng, tài nguyên không tái tạo được phải nghiên cứu nguồn tài nguyên thay thế, để duy trì phát triển bền vững.

Trong kinh tế môi trường, luôn có sự bổ trợ, về kinh tế luôn sử sụng những công cụ như: Thuế, phí, trợ giá…, sau đó áp dụng sang môi trường, để quản lý. Định lượng môi trường, kinh tế môi trường tạo ra các biện pháp tạo ra lợi ích về môi trường, tính ra được những con số chi tiết về môi trường thực tế, để có những phương án điều chỉnh cho phù hợp. Từ đó đánh giá được sự hiệu quả của kinh tế môi trường.

Trả lời về giải pháp giảm bụi mịn, đặc biệt tại các đô thị lớn như TP.Hà Nội, TP.HCM, GS.TS Hoàng Xuân Cơ cho biết, WTO khuyến cáo bụi mịn gây ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe. Với kích thước rất nhỏ, bụi mịn gây ra rất nhiều loại bệnh. Hiện nay tỉ lệ bụi mịn đang ở mức rất cao.

"Hơn 20 năm nghiên cứu bụi mịn vẫn chưa tìm ra được câu trả lời hoàn chỉnh. Trong đó, bụi mịn chia thành sơ cấp và bụi mịn thứ cấp. Nguồn gốc phát sinh bụi mịn từ xe máy, công trình xây dựng... Tôi cho rằng, phải mất ít nhất khoảng 3 -5 năm nữa mới có giải pháp tổng thể cho tình trạng hiện nay", ông Cơ nhận định.

Phát biểu tại tọa đàm, TS. Nguyễn Văn Phương, Trưởng bộ môn Luật Môi trường, Đại học Luật Hà Nội cho hay, có nhiều bộ luật điều chỉnh mối quan hệ giữa kinh tế xã hội và môi trường, thể hiện sự gắn kết giữa phát triển kinh tế và giải quyết môi trường. Lợi ích giữa kinh tế với lợi ích môi trường đối lập nhau.

Trong đó, Luật Tài nguyên, Môi trường biển và Hải đảo; Luật Lâm nghiệp 2017; Luật Thủy sản 2017; Luật Bảo vệ môi trường 2020 đã giải quyết được mối quan hệ giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường. Quan trọng hơn đó là quá trình thực hiện, cơ chế tổ chức thực hiện những quy định trong các quy định pháp luật, văn bản dưới luật.

Theo TS. Nguyễn Văn Phương, nền kinh tế xanh có rất nhiều định nghĩa khác nhau, trong đó có hướng đến một nền kinh tế không rác thải. Để hướng đến một nền kinh tế xanh các nước thường qua một bước trung gian là kinh tế tuần hoàn. Kinh tế tuần hoàn hướng đến việc sử dụng nguyên liệu càng ít càng tốt. Về pháp lý, Luật Bảo vệ môi trường 1993 đã nhắc đến nhưng mãi đến Luật Bảo vệ môi trường 2020 mới đưa vào tại điều 142.

Ông Phương cho biết, tại Việt Nam sắp tới, luật mới có hiệu lực theo khoản 1, điều 142 Luật Bảo vệ môi trường 2020. Ở Đức, khoảng 1996 - 2000 vấn đề này đã được vào luật, và rất cụ thể. Giữa 2 nền kinh tế Việt Nam ở Đức rất khác nhau.

"Trong tương lai, khi Luật Bảo vệ môi trường 2020 được đưa vào thì 5 10 năm tới sẽ tạo ra hình hài về nền kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam", TS. Nguyễn Văn Phương nói.

Bài liên quan

Bà Rịa - Vũng Tàu thu hồi hàng loạt dự án chậm tiến độ để làm trong sạch môi trường đầu tư

Dự án vệ sinh môi trường TP.HCM trị giá 524 triệu USD trễ hẹn do đâu?

GS. TS Trần Đình Hòa: Khơi thông, nạo vét sông Cổ Cò cần tính đến yếu tố môi trường, sinh thái

Doanh nghiệp Đà Nẵng cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ 4.0 để bảo vệ môi trường