‘Biến động mạnh của tỷ giá chủ yếu do các áp lực ngắn hạn’

Kết tuần, tỷ giá VND/USD Vietcombank tiếp tục tăng, lên mức 26.412 VND/USD (bán ra) – cũng là mức trần so với quy định của NHNN, tương đương mức tăng 3,4% so với đầu năm, đã giảm 0,5% so với mức đỉnh ngày 22/8.

Trên thị trường toàn cầu, chỉ số USD (DXY) vẫn duy trì quanh ngưỡng 100 điểm, phản ánh tâm lý chờ đợi từ giới đầu tư trước cuộc họp chính sách tiền tệ tháng 12 của Fed.

Tính từ đầu năm đến nay, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đã có 5 lần giữ nguyên lãi suất ở mức 4,5% và 2 lần giảm 0,25 điểm % vào cuộc họp tháng 9 và tháng 10.

Tính từ 2022, Fed đã tăng lãi suất 11 lần và lãi suất hiện đang ở ngưỡng cao trong vòng 20 năm trở lại đây.

Chênh lệch giữa chính sách giảm lãi suất của Việt Nam và việc duy trì lãi suất cao của Fed đã tạo ra một khoảng cách nhất định, khiến tỷ giá gia tăng. Điều này cũng gây áp lực đối với các doanh nghiệp nhập khẩu nguyên vật liệu bằng USD.

Nguyên nhân tỷ giá tăng được cho là do cầu ngoại tệ trong nước, đặc biệt ở các lĩnh vực sản xuất, dịch vụ và du lịch. Đặc biệt quý II và quý III, nhiều doanh nghiệp đẩy mạnh nhập khẩu nguyên vật liệu, thiết bị phục vụ sản xuất, đồng thời đây cũng là mùa cao điểm khách du lịch nước ngoài đến Việt Nam, dẫn đến nhu cầu ngoại tệ tăng cao. Ngoài ra, tâm lý tích trữ ngoại tệ trong dân cư cũng có thể tạo áp lực tạm thời lên tỷ giá.

Áp lực tỷ giá có thể còn dai dẳng khi thị trường bước vào 3 đợt cao điểm về nhu cầu ngoại tệ: mùa tựu trường (tháng 8-9), mùa lễ hội cuối năm (tháng 11-12) và mùa cao điểm thanh toán quốc tế dịp trước Tết Nguyên đán.

Sức ép càng gia tăng khi khối ngoại quay đầu bán ròng trên TTCK sau một thời gian mua vào, tác động trực tiếp đến cán cân thanh toán tổng thể và nguồn cung USD.

Đồng thời, trên thị trường liên ngân hàng, chênh lệch lãi suất giữa đồng USD và VND đang ngày càng nới rộng, tạo môi trường thuận lợi cho các hoạt động đầu cơ. Nhìn rộng hơn, bối cảnh vĩ mô với chính sách duy trì mặt bằng lãi suất thấp trong dài hạn để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, dù cần thiết, cũng là một yếu tố cố hữu tạo ra áp lực thường trực lên tỷ giá.

“Chính sách lãi suất trong nước hiện thiên về hỗ trợ tăng trưởng, dẫn tới chênh lệch lãi suất VND - USD kém hấp dẫn hơn. Khi lợi suất USD vẫn tương đối cao, xu hướng nắm giữ USD được củng cố, đồng thời có thể khuyến khích một phần vốn ngắn hạn dịch chuyển ra ngoài”- ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi nhìn nhận.

Tuy nhiên, TS. Lê Hà Thu, giảng viên khoa Ngân hàng, Học viện Ngân hàng cho rằng, biến động tỷ giá chủ yếu do các áp lực ngắn hạn nên không quá đáng lo ngại.

Theo bà Thu, về mặt lý thuyết, NHNN sẽ xem xét các áp lực dài hạn để điều chỉnh tỷ giá phù hợp, các áp lực này bao gồm: Trạng thái cán cân xuất nhập khẩu và cán cân thu nhập trong dài hạn.

“Hiện tại, tỷ giá biến động mạnh chủ yếu do các áp lực ngắn hạn khi cuối năm, nhu cầu thanh toán tăng cao, dẫn đến cầu ngoại tệ tăng, nên tỷ giá tăng là điều bình thường. Nhu cầu này sẽ giảm trong thời gian ngắn; thêm vào đó, thời điểm gần tết âm lịch Việt Nam sẽ đón nhận luồng kiều hối về, sẽ tác động làm tỷ giá giảm”, bà Thu chia sẻ.

Theo đó, vị này nhận định, trong tương lai, NHNN vẫn tiếp tục điều hành tỷ giá ổn định, dần thu hẹp chênh lệch giữa tỷ giá trung tâm với tỷ giá trên thị trường tự do và linh hoạt tuỳ theo diễn biến cụ thể của thị trường.

Lạc quan với diễn biến tỷ giá trong thời gian tới, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho biết, hiện có 84% đánh cược rằng Fed sẽ giảm lãi suất trong tháng 12, cùng với chủ trương của Chính quyền Tổng thống Trump là muốn Fed phải giảm lãi suất nhiều hơn nữa nhằm hỗ trợ nền kinh tế thì khả năng Fed sẽ giảm lãi suất cuối năm nay là rất cao.

Nhiều nhận định cũng kỳ vọng, trong năm sau tốc độ giảm lãi suất của Fed sẽ nhanh hơn. Điều này giúp Việt Nam có thể duy trì tiếp mặt bằng lãi suất thấp mà vẫn đảm bảo ổn định tỷ giá trong năm sau.

“Nhìn chung áp lực tỷ giá năm sau vẫn có khuynh hướng là tăng nhưng áp lực đỡ hơn rất nhiều so với năm nay”, ông Minh nói.

Công ty cổ phần Chứng khoán MB (MBS) cho rằng, kỳ vọng Fed tiếp tục giảm thêm 0,25 điểm % lãi suất USD trong tháng 12, nâng tổng mức giảm năm nay lên 0,75 điểm % sẽ giúp hạ nhiệt áp lực lên tỷ giá VND/USD cuối năm. Qua đó, NHNN có điều kiện duy trì chính sách nới lỏng và giữ môi trường lãi suất thấp để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

“Khi tỷ giá bớt áp lực và USD hạ nhiệt, NHNN có thể sẽ không cần nâng lãi suất điều hành để ứng phó. Ngoài ra, nếu Fed tiếp tục giảm lãi suất trong tháng cuối năm, dư địa chính sách tiền tệ của Việt Nam vẫn còn, dù không nhiều”, MBS nhận định.

Hiện, các tổ chức quốc tế duy trì dự báo khác nhau về tỷ giá VND/USD, như Standard Chartered dự báo tỷ giá ở mức 26.300 VND/USD cuối năm 2025 và lên mức 26.750 VND/USD năm 2026.

UOB dự báo VND/USD ở mức 26.400 VND/USD (quý IV/2025), 26.300 VND/USD (quý I/2026), 26.200 VND/USD (quý II/2026) và 26.100 VND/USD (quý III/2026) – giảm dần từ cuối năm 2025.

Tuy nhiên, các dự báo đều cho thấy, tỷ giá VND/USD sẽ không diễn biến quá mạnh vào năm 2026.