Kỹ sư Hồ Quang Cua, cha đẻ giống gạo ngon nhất thế giới: 'Làm chơi, thành thiệt'
Với giống lúa ST25, Việt Nam lần đầu tiên đạt giải thưởng Gạo ngon nhất thế giới. Kỹ sư Hồ Quang Cua, cha đẻ của ST25 cũng "không ngờ rằng sự kiện này lại chấn động đến giới truyền thông cũng như người tiêu dùng. Khởi động từ năm 1991, ông tưởng 'làm chơi', không theo cách hàn lâm, nhưng kết quả lại thành thiệt.
Những ngày cuối năm 2019, cha đẻ của giống gạo ngon nhất thế giới Hồ Quang Cua có mặt ở Hà Nội để tham dự buổi lễ bình chọn 10 sự kiện nổi bật của CLB Nhà báo Khoa học và Công nghệ Việt Nam.
Tại đây, kỹ sư Hồ Quang Cua đã có những chia sẻ về hành trình tạo ra giống gạo ngon nhất thế giới, cũng như kế hoạch tương lai cho giống lúa này.
Ông có cảm nghĩ gì sau khi giống gạo ST25 được giải gạo ngon nhất thế giới?
Kỹ sư Hồ Quang Cua: Tôi không ngờ đây lại là sự kiện chấn động đến giới truyền thông cũng như người tiêu dùng. Hoá ra người tiêu dùng trong nước không có vọng ngoại.
Trước giờ họ đuổi theo gạo Miên, gạo Thái để ăn chẳng qua do Việt Nam chưa có hạt gạo nào được công nhận có đẳng cấp trên thế giới. Thái Lan, Campuchia từ lâu đã được vinh danh rồi. Gạo Việt Nam gần đây 3 lần lọt vào top 3 rồi, vào các năm 2017, 2018, đặc biệt năm 2019 thì đạt giải nhất. Người Việt cũng quay trở về với khuynh hướng dùng hàng nội. Họ bảo nhau rằng gạo Việt Nam ngon nhất thế giới rồi thì tại sao chúng ta phải đi tìm gạo nước khác mà ăn, tại sao không chọn gạo Việt
Điểm đặc biệt của hạt gạo ngon nhất thế giới là gì, thưa ông?
Kỹ sư Hồ Quang Cua: Khi nói đến gạo ngon phải cảm nhận bằng ngũ quan. Đầu tiên là dùng mắt để nhìn: đó là hạt gạo dài, trắng, trong. Rồi khi ngửi thì nó phải thơm, ăn thì mềm, có vị ngọt. Điểm rất khác so với gạo thường là lượng hấp thụ nước rất thấp. Ví dụ như với ST24, ST 25 thì tỷ lệ nấu cơm là 1 gạo – 0,8 nước. Hột cơm khi nấu ra không bể bung, nó chỉ dãn dài ra, trông như đang sắp hàng trong nồi cơm.
Các tiêu chí ngon trước đây mình thường dựa vào chuẩn từ gạo ngon Thái Lan. Nhưng sau này khi nghiên cứu thì chúng tôi tìm cách lai tạo những dòng "bố mẹ" khác để có được sự khác biệt.
Năm nay, Tổ chức thương mại gạo thế giới công nhận gạo Việt Nam đã hơn gạo Thái. Cũng có một điều đặc biệt khác, trong 11 năm tổ chức thì họ chỉ công nhận giống gạo mùa cổ truyền, tuy thơm ngon nhưng năng suất thấp. Mỗi năm chỉ được một vụ. Còn hai giống ST24 và ST25 thì có thể trồng 2 vụ một năm. Trên cùng một đơn vị diện tích, trong một năm, ST25 có thể cung cấp sản lượng gạo ngon gấp 5 lần gạo lúa mùa của các nước xung quanh.
Làm thế nào để ông và các cộng sự có thể tạo ra được giống gạo ngon nhất thế giới?
Kỹ sư Hồ Quang Cua: Nghiên cứu giống như học tập, khi làm phải đi từng bước. Lúc đầu nhận thức, kỹ năng của mình chưa cao nhưng dần dần với quá trình rất dài thì sẽ tốt lên. Thật ra mọi thứ được làm, được định hướng trên 1/4 thế kỷ trước rồi. Chúng tôi khởi động từ năm 1991 nhưng hồi đó làm không kiểu hàn lâm, chỉ là nhà khoa học nông dân thôi. Trong Nam có khái niệm là "làm chơi" thôi, nhưng từ từ nó thành thiệt, cũng như trình độ mình cũng được từng bước nâng cấp.
Giai đoạn đầu chủ yếu chúng tôi tìm hiểu về yếu tố lịch sử vùng đất. Khi xưa Nam Kỳ đã nổi tiếng với gạo ngon, xuất khẩu đi Âu châu từ những năm 1914. Nhưng do chiến tranh, đến thời kỳ bao cấp phải tăng sản lượng khiến những chủng loại gạo đó dần bị mai một. Rồi sau này khi thử trồng lại một số giống lúa thơm thì nó cho phẩm chất tốt, năng suất cao. Những điều này cho thấy tiền đề để Việt Nam tạo ra gạo ngon là có. Chúng tôi nhen nhóm ý tưởng từ đó. Đến năm 1997, khi nghe tin Thái Lan tạo được 2 giống lúa thơm mà họ gọi là hạt vàng, tôi đặt vấn đề là tại sao họ làm được mà mình thì không. Thế là bắt tay làm.
Anh em bắt đầu học tập, nâng cao trình độ, tìm vật liệu di truyền... từ năm 2002 bắt đầu lai tạo lúa. Trong vòng 6 năm thì chúng tôi có những thành quả đầu tiên. Đến năm 2014 thì nhóm bắt đầu đưa ra được những giống nổi tiếng ở thời điểm hiện tại. Sau năm đó thì đến giai đoạn khảo nghiệm quốc gia, cũng mất thời gian dài. Đến năm 2017 chúng tôi mang gạo đi thi quốc tế ở Ma Cao thì lần đầu tiên lọt vào top 3. Năm 2018 khi thi ở Hà Nội tiếp tục nằm trong top này. Đến năm 2019 thì đạt hạng nhất.
Đây là quá trình dài vừa học vừa làm, vừa cải tiến vừa nâng cao năng suất, chất lượng toàn diện của một cây lúa, để nó trở thành một hạt gạo ngon trên bàn cơm. Nó cần sự kiên trì, chuyên tâm học hỏi. Và một điều nữa, thật ra cũng giống như thống kê vậy, phải có yếu tố may mắn chứ không phải cứ làm là được.
Kế hoạch trong tương lai với giống lúa ST25 của ông là gì?
Kỹ sư Hồ Quang Cua: Về phương diện bảo tồn, là tác giả tôi sẽ phải làm. Ai là tác giả của giống cũng biết cách thôi, đó là việc đương nhiên.
Nhưng ở phương diện phát triển thành tựu đó, như tôi nói, cần có chính sách của nhà nước với sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp. Hạt gạo cần bộ quy chuẩn, cần những thứ liên quan để xây dựng một thương hiệu gạo Việt. Đó là những vấn đề lớn, vượt tầm một người làm khoa học nên tôi cũng chỉ đề xuất một số thứ thôi.
Hiện Bộ Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn đã tuyên bố đặc cách công nhận giống lúa thơm ST25. Bộ trưởng KH&CN cũng xung phong đăng ký tác quyền cho giống này.
Có một Việt kiều Mỹ liên lạc với tôi hứa sẽ giúp phân tích bộ gen của gạo để sớm công bố trên thế giới.
Điều gì khiến ông lựa chọn ngành nông nghiệp?
Kỹ sư Hồ Quang Cua: Chả có lý do nào cả. Tôi không thể nào nghĩ chuyện lý tưởng cao siêu khi vừa mới qua lứa tuổi teen. Kỳ thực ngày xưa ít có cơ hội như giờ. Cả vùng Đồng bằng sông Cửu Long hồi đó chỉ có một trường đại học thành lập năm 1966 với 2 khoa, nông nghiệp và sư phạm tuyển sinh thôi.
Tôi nếu không muốn làm thầy giáo thì phải đi lội ruộng thôi chứ không có lý tưởng cao xa gì! (Cười).
Mà cũng may nha, khi xưa muốn đậu khó lắm, 900 mấy tú tài mà chỉ lấy có 70 người. Tôi cũng không phải chọn làm nghiên cứu đâu. Nghề tôi là kỹ sư nông nghiệp, muốn đạt được đẳng cấp lên nghiên cứu thì đó là quá trình sàng lọc và có đam mê dần mới bước lên.
Bắt đầu có thể là tình cờ, nhưng trong suốt 25 năm gắn bó với đồng ruộng, có lúc nào ông muốn tìm cho mình hướng đi khác?
Kỹ sư Hồ Quang Cua: Chuyển thì coi bộ khó. Hồi xưa tôi không bao giờ có ý tưởng đó. Mà cái nghề nào cũng vậy thôi, muốn tinh thông thì cần kiên trì, cố gắng và nói chung cũng cực khổ chứ không cứ bảo khó, mệt là chuyển được.
Người ta thường gắn hình ảnh những nhà khoa học làm với đồng ruộng, bà con nông dân thường nghèo. Cá nhân ông nghĩ mình nghèo hay giàu?
Kỹ sư Hồ Quang Cua: Chuyện giàu nghèo không thành vấn đề. Tôi nghĩ là muốn giàu thì làm kinh doanh.
Thật ra làm chuyên môn cũng có thể được, nhưng phải làm chủ. Còn nói chung chung thì chuyên môn nếu làm tốt, cũng đỡ đỡ.
Xin cảm ơn ông!
- Cùng chuyên mục
Huế là điểm du lịch tiết kiệm nhất Việt Nam
Huế được đánh giá là thành phố du lịch tiết kiệm, phù hợp túi tiền cho du khách khi đi trải nghiệm, tham quan tại Việt Nam.
Phong cách - 21/11/2024 11:10
10 văn phòng gia đình hàng đầu cho đầu tư khởi nghiệp
10 văn phòng gia đình hàng đầu về đầu tư khởi nghiệp đã thực hiện tổng cộng hơn 150 khoản đầu tư trong năm nay, vào mọi lĩnh vực, từ công nghệ sinh học và năng lượng đến tiền điện tử và trí tuệ nhân tạo, theo CNBC.
Phong cách - 21/11/2024 06:01
Khánh Hòa sẽ bắn pháo hoa, tổ chức Festival DJ EDM chào năm mới 2025
Khánh Hòa sẽ tổ chức hàng loạt sự kiện như bắn pháo hoa nổ tầm thấp, Festival DJ EDM… dịp Tết Dương lịch "Chào năm mới 2025" và Tết Nguyên đán "Mừng Đảng – Mừng Xuân Ất Tỵ".
Phong cách - 21/11/2024 05:50
Cô gái 28 tuổi chi 30.000 USD khởi nghiệp từ phòng khách, giờ có doanh số 9 triệu USD
Jenny Lei nhìn đống hộp các tông cao chót vót trong căn hộ ở Hoboken, New Jersey. Cô đã chi 30.000 USD cho những chiếc túi xách và cần một chiến lược mới để bán được chúng.
Phong cách - 20/11/2024 14:47
Chân dung Chris Wright, người được ông Trump đề cử Bộ trưởng Năng lượng Mỹ
Giám đốc điều hành nhiên liệu hóa thạch Chris Wright, người được Donald Trump lựa chọn cho vị trí Bộ trưởng Năng lượng, là người ủng hộ mạnh mẽ việc phát triển dầu khí, theo AP.
Phong cách - 20/11/2024 07:30
Hà Nội sẽ trao danh hiệu Công dân danh dự Thủ đô cho người nước ngoài
Hà Nội sẽ trao tặng danh hiệu Công dân danh dự Thủ đô cho cá nhân người nước ngoài tuân thủ pháp luật Việt Nam và có đóng góp đặc biệt trong xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ thủ đô.
Phong cách - 19/11/2024 14:39
Đà Nẵng lần đầu tổ chức Lễ hội Giáng sinh - Chào năm mới
Lễ hội Giáng sinh - Chào năm mới Đà Nẵng 2025 lần đầu tiên tổ chức kéo dài trong 20 ngày, với chuỗi các hoạt động văn hóa, du lịch, vui chơi, giải trí độc đáo, mới lạ…
Phong cách - 19/11/2024 10:32
1 trong 5 người Mỹ cập nhật thông tin từ các mạng xã hội
1 trong 5 người Mỹ cho biết họ thường xuyên nhận được tin tức từ "những người có ảnh hưởng" trên mạng xã hội, theo một nghiên cứu mới của Trung tâm Nghiên cứu Pew, Mỹ.
Phong cách - 19/11/2024 07:22
Gần 300.000 lượt khách tham dự lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2024
Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2024 đã khép lại với khoảng 300.000 lượt khách tới tham dự hoạt động và trải nghiệm tại các không gian sắp đặt sáng tạo.
Phong cách - 18/11/2024 19:17
Hà Nội khai mạc trưng bày chuyên đề 'Hoàng đế Lê Thái Tổ - Người khai sáng vương triều Hậu Lê'
Sáng 18/11, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã chỉ đạo Ban Quản lý di tích danh thắng khai mạc trưng bày chuyên đề "Hoàng đế Lê Thái Tổ - Người khai sáng vương triều Hậu Lê" tại di Di tích lịch sử công trình tưởng niệm vua Lê Thái Tổ.
Phong cách - 18/11/2024 14:19
Nhiều nhà đầu tư kỳ cựu lọt vào danh sách đề cử Bộ trưởng Tài chính Mỹ
Tổng thống đắc cử Donald Trump đã bổ sung cựu Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang Kevin Warsh và tỷ phú Marc Rowan vào danh sách ứng cử viên Bộ trưởng Tài chính Mỹ, tờ New York Times và Wall Street Journal đưa tin hôm Chủ nhật.
Phong cách - 18/11/2024 11:59
Cách mặc áo sơ mi thắt nơ đẹp xao xuyến
Áo sơ mi thắt nơ giản dị, dịu dàng nhưng vô cùng duyên dáng khi có thể tạo nên những bản phối công sở đẹp mãn nhãn. Dưới đây là gợi ý mặc chiếc áo cổ điển lãng mạn này theo nhiều phong cách khác nhau.
Phong cách - 18/11/2024 09:39
Có gì ở làng du lịch tốt nhất thế giới?
Làng rau Trà Quế đã trở thành đại diện duy nhất của Việt Nam lọt vào danh sách 55 "Làng du lịch tốt nhất thế giới" năm 2024 do Tổ chức Du lịch Liên hợp quốc bình chọn.
Phong cách - 17/11/2024 13:40
Những gương mặt quan trọng được ông Trump lựa chọn cho nội các mới (P.2)
Rút kinh nghiệm từ chính quyền lần thứ nhất, Tổng thống tái đắc cử Mỹ Donald Trump đang đưa những người trung thành với mình vào nội các lần 2 của ông, theo AP.
Phong cách - 17/11/2024 09:20
Hà Nội khai mạc lễ hội Kanagawa Nhật Bản 2024
Chính quyền tỉnh Kanagawa phối hợp với TP. Hà Nội khai mạc lễ hội Kanagawa Nhật Bản 2024, với những trải nghiệm đặc sắc.
Phong cách - 16/11/2024 17:34
Những gương mặt quan trọng được ông Trump lựa chọn cho nội các mới
Tổng thống đắc cử Donald Trump đang lựa chọn các vị trí chủ chốt trong chính quyền thứ hai của ông với việc ưu tiên sử dụng những người trung thành, theo AP.
Phong cách - 16/11/2024 08:49
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Bộ Tài chính Mỹ: Việt Nam không thao túng tiền tệ
Thị trường - Update 5 day ago
Tỷ phú muốn 'rót' tiền vào dự án của bà Trương Mỹ Lan là ai?
Đầu tư - Update 2 day ago
Đại gia Rolls Royce Ninh Bình vừa bị khởi tố là ai?
Tài chính - Update 2 week ago
Đại gia Nguyễn Cao Trí 'thao túng' cựu cán bộ Thanh tra Chính phủ ra sao?
Pháp luật - Update 2 week ago
- Ý kiến
-
[Gặp gỡ thứ Tư] Đại sứ Hoa Kỳ Daniel Kritenbrink: 'Chúng tôi muốn một Việt Nam mạnh mẽ và thịnh vượng'
-
Từ Brexit nghĩ về Cộng đồng kinh tế ASEAN
-
Mã Pí Lèng: Hãy bình tĩnh - tỉnh táo trong xử lý
-
[CAFÉ cuối tuần] Phải xây sân bóng đá mới, Mỹ Đình chật quá rồi!
-
Chủ tịch FLC Trịnh Văn Quyết tiết lộ ‘văn hoá 5 không’ trong đầu tư
-
'Doanh nghiệp càng lớn, thanh, kiểm tra càng nhiều'