Kỷ nguyên dầu cọ giá rẻ đã kết thúc?

Được sử dụng trong mọi thứ, từ bánh ngọt và mỡ chiên đến mỹ phẩm và sản phẩm làm sạch, dầu cọ chiếm hơn một nửa lượng dầu thực vật xuất khẩu toàn cầu và đặc biệt được người tiêu dùng ở các thị trường mới nổi ưa chuộng, dẫn đầu là Ấn Độ.

Sau nhiều thập kỷ giá dầu cọ giá rẻ, nhờ sản lượng bùng nổ và cuộc chiến giành thị phần, sản lượng đang chậm lại và Indonesia đang sử dụng nhiều dầu cọ hơn để sản xuất nhiên liệu sinh học, nhà phân tích công nghiệp Dorab Mistry cho biết.

Kỷ nguyên dầu cọ giá rẻ đã hết

"Những ngày giảm giá 400 USD một tấn đã qua rồi", Mistry, Giám đốc công ty hàng tiêu dùng Ấn Độ Godrej International, cho biết thêm. "Dầu cọ sẽ không còn rẻ như vậy nữa khi Indonesia ưu tiên nhiên liệu sinh học".

Indonesia đã tăng tỷ lệ pha trộn bắt buộc giữa dầu cọ và biodiesel lên 40% trong năm nay và đang nghiên cứu tăng lên 50% vào năm 2026, cũng như tỷ lệ pha trộn 3% cho nhiên liệu máy bay vào năm tới, khi nước này tìm cách hạn chế nhập khẩu nhiên liệu.

Eddy Martono, Chủ tịch hiệp hội dầu cọ lớn nhất Đông Nam Á, GAPKI, ước tính rằng động thái thúc đẩy biodiesel sẽ làm giảm lượng xuất khẩu của Indonesia xuống chỉ còn 20 triệu tấn vào năm 2030, giảm một phần ba so với mức 29,5 triệu tấn vào năm 2024.

Quy định về biodiesel của Jakarta, cùng với sản lượng thấp hơn do lũ lụt ở nước láng giềng Malaysia, đã đẩy giá dầu cọ lên cao hơn giá dầu đậu nành của đối thủ, khiến người mua phải cắt giảm lượng mua.

Tại Ấn Độ, quốc gia mua dầu thực vật lớn nhất, dầu cọ thô (CPO) đã tăng giá cao hơn dầu đậu nành thô trong sáu tháng qua, đôi khi vượt quá 100 USD một tấn. Mới đây vào cuối năm 2022, giá dầu cọ đã được giao dịch ở mức chiết khấu hơn 400 USD.

Người dân Ấn Độ đã trả 1.185 USD một tấn cho dầu cọ thô vào tuần trước, tăng so với mức dưới 500 USD vào năm 2019.

Giá dầu thực vật cao hơn có thể làm phức tạp thêm nỗ lực của chính phủ nhằm kiềm chế lạm phát, cho dù ở các quốc gia phụ thuộc vào dầu cọ hay các quốc gia phụ thuộc vào dầu đậu nành, hướng dương và hạt cải dầu đối thủ.

Tăng trưởng sản xuất chậm

Sản lượng dầu cọ, do Indonesia và Malaysia thống trị, tăng gần gấp đôi sau mỗi thập kỷ từ năm 1980 đến năm 2020, làm dấy lên chỉ trích về nạn phá rừng để mở rộng đồn điền.

Trong thời gian đó, mức tăng trưởng sản lượng trung bình hàng năm hơn 7% gần như tương đương với nhu cầu.

Nhưng sản lượng dầu cọ của Malaysia đã trì trệ hơn một thập kỷ trước do thiếu không gian cho các đồn điền mới và việc tái canh chậm, trong khi lo ngại về nạn phá rừng đã làm chậm tốc độ tăng trưởng ở Indonesia.

Ngay cả ở Indonesia, việc tái canh của các hộ nông dân nhỏ, những người tạo ra 40% nguồn cung, vẫn chậm chạp.

Do đó, tăng trưởng sản lượng toàn cầu đã chậm lại còn 1% mỗi năm trong bốn năm qua.

Trong thập kỷ hiện tại, tăng trưởng sản lượng có khả năng đạt trung bình 1,3 triệu tấn một năm, theo nhà phân tích Thomas Mielke, Giám đốc điều hành của công ty dự báo Oil World có trụ sở tại Hamburg, ít hơn một nửa so với mức trung bình 2,9 triệu tấn trong thập kỷ đến năm 2020.

Mielke cho biết sản lượng có thể mất đà hơn nữa do tác động của tình trạng thiếu lao động, các đồn điền già cỗi và sự lây lan của nấm Ganoderma, đang làm tổn hại đến năng suất.

Năng suất thấp

Cây cọ dầu, bắt đầu mất năng suất sau 20 năm, cần được thay thế sau 25 năm, với những cây mới mất ba đến bốn năm để ra quả, khiến đất đai không có năng suất cho đến lúc đó và khiến nông dân không muốn trồng lại.

Bộ trưởng Trồng trọt Johari Abdul Ghani cho biết vào tháng 2 rằng Malaysia đã trồng lại 114.000 ha (282.000 mẫu Anh), hoặc chỉ 2% tổng diện tích trồng vào năm 2024, so với mục tiêu là 4% đến 5%.

Tại Indonesia, việc trồng lại chậm đã mang lại năng suất thấp hơn trong bối cảnh các đồn điền già đi, Fadhil Hasan, quan chức của GAPKI cho biết. Năng suất dầu cọ thô của nước này đã giảm 11,4% xuống còn 3,42 tấn/ha trong một thập kỷ.

Trong khi các quốc gia từ Colombia và Ecuador đến Bờ Biển Ngà và Nigeria đã thúc đẩy sản lượng dầu cọ, các quan chức trong ngành cho biết sự tăng trưởng giữa các công ty mới tham gia vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu tăng, đặc biệt là đối với nhiên liệu sinh học.

Cả Mistry và Mielke đều kêu gọi Indonesia tiếp tục cấp giấy phép mới cho các đồn điền dầu cọ, một hoạt động mà nước này đã dừng lại vào năm 2018.

"Nếu Indonesia tiếp tục lệnh tạm dừng trồng mới, sẽ có tình trạng thiếu hụt định kỳ và giá dầu cọ tăng rất cao", Mistry cho biết.

Ông nói thêm rằng việc hạn chế sản xuất dẫn đến giá tăng cao đối với 3 đến 4 tỷ người tiêu dùng ở các nước đang phát triển.

Nhu cầu đã giảm ở các thị trường chính do giá cả tăng, và ngay cả người mua công nghiệp cũng đang tìm kiếm các giải pháp thay thế, CEO Shariman Alwani Mohamed Nordin của SD Guthrie International phát biểu tại một hội nghị ngành vào tháng 2.

Tuy nhiên, các quan chức ngành cho biết mức tiêu thụ dầu cọ sẽ tiếp tục tăng vọt, được thúc đẩy bởi nhu cầu từ hóa chất và nhiên liệu sinh học.

"Chúng tôi thấy nhu cầu dầu cọ tăng mạnh và với diện tích đất hạn chế, chúng tôi cảm thấy sẽ có sự mất cân bằng cung cầu", Harish Harlani, Phó chủ tịch của P&G Chemicals cho biết.

Giá dầu cọ cao hơn có thể lan tỏa để thúc đẩy giá các loại dầu đối thủ khi nhu cầu thay đổi, Sanjeev Asthana, Giám đốc điều hành của Patanjali Foods Ltd Ấn Độ, nói.

"Khi người mua chuyển sang đậu nành và hướng dương, giá của chúng cũng tăng vọt", ông nói thêm. "Thêm vào đó, chỉ có một lượng dầu nhất định có sẵn, vì vậy chúng không thể thay thế hoàn toàn dầu cọ".