Hàng giả 'lưu hành hợp pháp' do đâu?

Khởi tố hơn hàng ngàn vụ hàng giả hàng nhái, tình hình vẫn phức tạp

Ngày 17/6, tham gia thảo luận tại hội trườngvề kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, đại biểu Tô Văn Tám, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, bày tỏ lo ngại về tình trạng hàng giả, hàng nhái và gian lận thương mại.

"Số liệu cho thấy năm 2023, lực lượng quản lý thị trường đã phát hiện và xử lý hơn 52.000 vụ vi phạm về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Năm 2024, con số này là 47.000 vụ và trong 4 tháng đầu năm 2025, đã phát hiện hơn 34.000 vụ, trong đó 1.450 vụ bị khởi tố hình sự với 2.100 người liên quan.

Tình hình vi phạm hầu như không giảm, thậm chí có chiều hướng phức tạp hơn, bất chấp sự nỗ lực của các cơ quan chức năng", vị đại biểu này nhấn mạnh.

Ông cho rằng hàng giả, hàng nhái đang gây ra những hệ lụy nghiêm trọng, như đe dọa sức khỏe, tính mạng người dân, làm suy giảm uy tín thương hiệu của doanh nghiệp chân chính, cản trở sự phát triển của nền kinh tế và gây thất thu ngân sách Nhà nước. Đặc biệt, các mặt hàng như thực phẩm giả, thuốc giả, mỹ phẩm giả với thủ đoạn ngày càng tinh vi đã lưu hành nhiều năm qua.

"Một trong những vụ án đáng chú ý gần đây là đường dây sản xuất, buôn bán hàng trăm tấn thực phẩm chức năng giả có liên quan đến một cán bộ cấp cao - vụ việc đã bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố. Việc này cho thấy có sự tiếp tay của một số cán bộ thoái hóa về phẩm chất, đạo đức và lối sống", ĐBQH Tô Văn Tám khẳng định.

Chưa dừng lại ở đó, hàng giả còn tràn lan trên mạng xã hội, được quảng bá rầm rộ bởi một số người nổi tiếng, khiến người tiêu dùng dù thông thái đến mấy cũng khó phân biệt đâu là thật, đâu là giả.

Mới nhất, hôm qua, Công an tỉnh Ninh Bình đã bắt Lê Văn Hải (30 tuổi, ở xã Văn Phú, huyện Nho Quan, Ninh Bình), chủ kênh TikTok "Gia đình Hải Sen" để điều tra tội "buôn bán hàng giả là thực phẩm" quy định tại khoản 1, điều 193, Bộ luật Hình sự năm 2015.

Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Ninh Bình cũng đã tiến hành khám xét chỗ ở, nơi làm việc và thi hành lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Trần Đại Phúc, giám đốc Công ty TNHH Hải Bé.

từ năm 2024 đến nay Hải cùng một số cá nhân bán hơn 800.000 sản phẩm, trong đó riêng mặt hàng "Siro ăn ngon Hải Bé" đã bán với số lượng trên 100.000 hộp sản phẩm.

Kết quả giám định đối với các chỉ tiêu chất lượng của "Siro ăn ngon Hải Bé", lực lượng chức năng phát hiện các chất gồm vitamin A, calci, vitamin C (chất chính tạo nên công dụng của sản phẩm) chỉ đạt dưới 70% so với công bố, theo quy định tại nghị định số 98/2020 của Chính phủ thì thực phẩm bảo vệ sức khỏe "Siro ăn ngon Hải Bé" là hàng giả.

Trước đó, hàng loạt vụ hàng giả hàng nhái, thực phẩm chức năng giả bị phanh phui, khiến loạt lãnh đạo Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế vướng vòng lao lý như Nhadautu.vn đã thông tin.

"Có tình trạng nhiều đầu mối quản lý, kiểm soát nhưng hoạt động chưa thống nhất hay không? Sự chồng chéo trong quản lý đến đâu? Có lỗ hổng ở chỗ nào trong quản lý? Phải chăng khung pháp lý hiện tại chưa đủ mạnh để người tiêu dùng được bồi thường khi bị thiệt hại do hàng giả gây ra. Việc giám định, xác định lỗi rất phức tạp, khiến người dân khó chứng minh thiệt hại", ông Tô Văn Tám nêu nghi vấn.

Vị ĐBQH này kiến nghị Chính phủ thúc đẩy các hoạt động trợ giúp pháp lý, tư vấn luật, tuyên truyền giáo dục pháp luật để người dân biết cách tự bảo vệ mình bằng công cụ pháp lý. Hàng giả là vấn đề xã hội và đạo đức rất nghiêm trọng, quy mô lớn, thủ đoạn tinh vi và có hiện tượng móc ngoặc của một số cán bộ công quyền suy thoái. Vì vậy, phòng chống hàng giả và gian lận thương mại cần được nâng lên tầm chiến lược quốc gia để có chính sách hiệu quả, đồng bộ và lâu dài.

Hàng giả lưu hành hợp pháp do đâu?

Đồng quan điểm, Đại biểu Lê Hữu Trí, Phó đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa, cho rằng, một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Chính phủ thời gian tới là kiên quyết đấu tranh với các loại tội phạm sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái, những mối đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe, đời sống và niềm tin của nhân dân.

"Dư luận đặt câu hỏi: Với cả một hệ thống pháp luật quản lý bao quát gần như toàn diện, cùng nhiều lực lượng giám sát từ biên giới, cửa khẩu đến nội địa, khu dân cư, vì sao hàng trăm tấn thuốc giả, thực phẩm chức năng giả, đồ ăn thức uống giả vẫn được sản xuất, lưu hành, bày bán công khai trong các nhà thuốc, cửa hàng hợp pháp - thậm chí có mặt trong bệnh viện, bếp ăn, trường học?

Tình trạng này cho thấy sự bất cập trong quản trị xã hội và năng lực phòng chống tội phạm. Chính phủ cần nhanh chóng thay đổi phương thức quản trị để không tạo ra môi trường cho các loại tội phạm tồn tại.

Cần có hành lang pháp lý để trừng phạt nghiêm minh tội phạm. Phải có các cuộc thanh lọc, phát hiện và xử lý cán bộ thực thi pháp luật đã bao che, dung túng cho các hành vi tội phạm", ông Trí nhận định.

Trước đó, như Nhadautu.vn đã thông tin, chiều 4/6, tại họp báo thường kỳ Chính phủ tháng 5, trả lời báo chí về công tác phòng chống hàng giả, hàng nhái, vệ sinh an toàn thực phẩm…, Thiếu tướng Nguyễn Quốc Toản, Chánh Văn phòng - Người phát ngôn Bộ Công an cho rằng, hàng lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng kém chất lượng diễn biến phức tạp, có vụ quy mô rất lớn, kéo dài. Các đối tượng lợi dụng triệt để sơ hở trong quy định của pháp luật để thực hiện hành vi vi phạm.

Ngoài ra, các loại hàng giả được sản xuất, buôn bán rất đa dạng trong nhiều lĩnh vực như thực phẩm, thuốc, mỹ phẩm, sữa… rất nguy hiểm, vì không chỉ liên quan đến sức khỏe, kinh tế mà còn liên quan chất lượng nguồn lao động trong hiện tại và tương lai.

Điểm đáng chú ý khác, các đối tượng tiến hành quảng cáo sai sự thật thông qua người nổi tiếng, người có uy tín. Một số vụ việc, vụ án có sự tiếp tay, bao che của cán bộ cơ quan quản lý Nhà nước.

Vị Thiếu tướng cũng cho biết, lực lượng công an đã khởi tố 36 vụ và 119 bị can liên quan các tội buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả và các hành vi khác ở 24 địa phương.

Thiếu trướng Toản cũng cho hay, bên cạnh việc đấu tranh làm rõ hành vi phạm tội của các đối tượng, Bộ Công an sẽ làm rõ, xử lý hành vi tiếp tay cho tội phạm của một số cán bộ trong cơ quan quản lý Nhà nước. Mặt khác, Bộ Công an sẽ tiếp tục làm rõ, xử lý một số hành vi liên quan quảng cáo sai sự thật.