Dự thảo Luật thuế TTĐB: Doanh nghiệp lo ngại bị tác động lớn

Doanh nghiệp lo ngại bị tác động lớn

Ngày 08/08, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam (VBA) tổ chức Hội thảo "Dự thảo Luật thuế TTĐB (sửa đổi) với ngành đồ uống".

Theo Dự thảo Luật thuế TTĐB (sửa đổi) Bộ Tài chính đưa ra 2 phương án tăng thuế đôi với rượu, bia.

Cụ thể, đối với rượu từ 20 độ trở lên, phương án 1 năm 2026 điều chỉnh thuế suất lên 70% (tăng 5% so với hiện hành), mỗi năm tăng 5% đến năm 2030 là 90%; Phương án 2 năm 2026, điều chỉnh thuế suất lên 80% (tăng 15% so với hiện hành), mỗi năm tăng 5% đến năm 2030 là 100%.

Đối với rượu dưới 20 độ, phương án 1, năm 2026 điều chỉnh thuế suất lên 40% (tăng 5% so với hiện hành), mỗi năm tăng 5% đến năm 2030 là 60%; Phương án 2, năm 2026, điều chỉnh thuế suất lên 50% (tăng 15% so với hiện hành), mỗi năm tăng 5% đến năm 2030 là 70%; Đối với bia, sự thay đổi về thuế suất và lộ trình giống như đối với rượu trên 20 độ.

Với 2 phương án đưa ra, Bộ Tài chính đang thiên về phương án 2.

Đặc biệt, dự thảo lần này cũng mở rộng diện chịu thuế TTĐB đối với nước giải khát có đường. Dự thảo quy định đối với sản phẩm nước giải khát có hàm lượng đường trên 5g/100 ml chịu thuế suất 10%.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch VBA cho rằng, mức thuế và lộ trình tăng thuế mà dự thảo đưa ra là một cú sốc, không những tác động lớn, trực tiếp tới các doanh nghiệp ngành hàng sản xuất, kinh doanh rượu, bia, nước giải khát mà còn tác động tới chuỗi ngành hàng liên quan, tới lao động, an sinh xã hội…

"VBA và doanh nghiệp ngành đồ uống thấu hiểu và chia sẻ với các mục tiêu quản lý nhà nước cũng như sự ổn định, an toàn sức khỏe của người dân và cộng đồng. Chúng tôi ủng hộ chủ trương của Nhà nước về tăng thuế. Tuy nhiên, Dự thảo cần xem xét, đánh giá cẩn trọng và có lộ trình, xem xét lùi thời điểm áp dụng, giãn tiến độ và giảm mức tăng thuế suất đối với ngành rượu, bia trên cơ sở đánh giá toàn diện các tác động trong điều kiện thực tế ở Việt Nam", ông Nguyễn Văn Việt kiến nghị.

Lo ngại việc công cụ thuế không điều tiết được tiêu dùng, thậm chí phản tác dụng bảo vệ sức khỏe người dân, bà Nguyễn Thị Cúc, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA) cho biết, từ khi có Luật thuế TTĐB đầu tiên (năm 1990) đến nay đã qua 34 năm thực hiện, thuế TTĐB đối với sản phẩm rượu bia đã có nhiều thay đổi cho thấy tính chất điều tiết, đặc trưng của Luật thuế TTĐB.

"Tuy nhiên đánh thuế cao có điều tiết được tiêu dùng không? Người ta sẽ tìm đến rượu trong dân mà nguồn rượu này không bao giờ cạn, trong khi chất lượng không kiểm soát được, họ cho cồn công nghiệp, đạm vào rất nguy hiểm…", bà Nguyễn Thị Cúc lo ngại.

Về vấn đề rượu trôi nổi, ông Nguyễn Đức Lê, Phó Cục trưởng Cục Nghiệp vụ Quản lý thị trường (QLTT) – Tổng cục QLTT thừa nhận, có đến trên 60% là rượu không quản lý được (rượu nhập lậu, rượu trong dân).

Đồng tình với lo ngại của bà Nguyễn Thị Cúc, PGS.TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế cho rằng, "khi tăng thuế đối với rượu, bia hợp pháp thì người dân sẽ tìm đến rượu bia trôi nổi, không những mục đích điều tiết tiêu dùng không đạt được mà NSNN cũng thất thu…".

Cần có lộ trình tăng thuế TTĐB

Tại Hội thảo, đại diện nhiều doanh nghiệp như Sabeco, Heineken, Habeco, Halico, Carlsberg… đã bày tỏ lo ngại về dự thảo Luật thuế TTĐB (sửa đổi).

Ông Trần Hậu Cường, Giám đốc Halico chia sẻ, doanh nghiệp rất khó khăn do COVID-19. Trong khi các doanh nghiệp ngành khác được hỗ trợ thuế VAT thì doanh nghiệp ngành rượu bia không được hỗ trợ. "Vừa rồi doanh nghiệp được giảm 30% tiền thuê đất nhưng giá thuê cũng tăng lên 3 lần…", ông Cường chia sẻ.

Đồng thời vị Giám đốc Halico nhấn mạnh, khó khăn lớn nhất là sự cạnh tranh không công bằng giữa rượu bia doanh nghiệp sản xuất với rượu bia sản xuất trong dân. Ông cũng cho rằng nếu mục tiêu quan trọng nhất của việc áp thuế là bảo vệ sức khỏe của người dân thì có thể thực hiện 2 giải pháp: Tăng cường quản lý nhà nước và tăng cường tuyên truyền để người dân hiểu rõ tác hại của rượu bia không hợp pháp.

"Các Luật thuế, đặc biệt là Luật Thuế TTĐB có vai trò quan trọng đối với các ngành hàng. Trong đó ngành đồ uống chịu tác động trực tiếp và lớn nhất khi Dự thảo Luật thuế TTĐB (sửa đổi) tăng thuế đối với mặt hàng rượu, bia và mở rộng việc áp thuế với mặt hàng nước giải khát có đường. Đa số doanh nghiệp đồng tình với việc thực hiện nghĩa vụ thuế nhưng trên cơ sở việc đánh thuế phải xác đáng và có lộ trình, phù hợp với thực tiễn…"

Bà Nguyễn Thanh Thùy Linh, Giám đốc pháp chế và tuân thủ Công ty TNHH Bia Carlsberg Việt Nam chia sẻ, Carlsberg Việt Nam là doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài, đã có mặt ở Việt Nam 30 năm và luôn xem Việt Nam là thị trường tiềm năng. Tuy nhiên, việc tăng thuế lần này là cú sốc lớn đối với doanh nghiệp.

Doanh nghiệp này đề xuất việc tăng thuế cần có kế hoạch, lộ trình ít nhất từ 2- 3 năm để có kế hoạch sản xuất sản phẩm phù hợp. Doanh nghiệp và người tiêu dùng có thời gian điều chỉnh hành vi thay vì sử dụng sản phẩm không chính thống. Đặc biệt, sau mỗi lần điều chính cần có sự tổng kết đánh giá…

Bà Bùi Thị Việt Lâm, Đại diện Quốc gia, Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ - Việt Nam (USABC) khuyến nghị, ban soạn thảo cần tham khảo kinh nghiệm quốc tế để áp dụng một cách hài hòa, hợp lý, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh đặc thù của Việt Nam.

"Cần đánh giá toàn diện các tác động đối với đối tượng trực tiếp và các đối tượng gián tiếp, kinh tế, xã hội để tránh những ảnh hưởng tiêu cực, lan tỏa, không mong muốn hoặc thậm chí tác dụng ngược. Đồng thời cân nhắc việc tăng thuế cao gây sốc thị trường, ảnh hưởng nghiêm trọng tới các doanh nghiệp, kinh tế, xã hội …, bà Bùi Thị Việt Lâm đưa ra lời khuyên.

Cũng theo đại diện USABC, bên cạnh công cụ thuế cần đi kèm các công cụ khác như tăng cường chống buôn lậu, kiểm tra giám sát việc tuân thủ pháp luật, đẩy mạnh tuyên truyền giáo dục người tiêu dùng …