Sáng 12/10, tại Đà Nẵng, Bộ KH&CN tổ chức hội thảo "Mô hình tổ chức và hoạt động của Trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo".

Hội thảo được tổ chức với mục đích thảo luận về thực trạng, giải pháp định hướng cho việc thành lập và phát triển hệ thống các Trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên cả nước.

Hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp rời rạc, chưa đồng bộ

Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt cho biết, trong những năm qua, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam đã hình thành và phát triển tương đối nhanh. Sau thời kỳ COVID-19, thu hút vốn đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam đã dần tăng trưởng trở lại, với 634 triệu USD năm 2022, và đạt 413 triệu USD trong nửa đầu năm 2023.

Tuy vậy, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam vẫn cần tiếp tục được hoàn thiện để tạo các điều kiện thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo được hình thành và phát triển.

Ngoài các hành lang pháp lý và các chính sách hỗ trợ, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam cần các Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo làm hạt nhân để huy động, khai thác, liên kết và tối ưu hóa các nguồn lực trong hệ sinh thái tại địa phương, tại trung ương, từ khu vực tư nhân và cả từ nước ngoài.

Theo Bộ trưởng, hiện nay, trên cả nước đã hình thành nhiều đơn vị hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, cả từ khu vực tư nhân, khu vực công và cả các tổ chức quốc tế, theo nhiều mô hình rất phong phú.

Cụ thể, khoảng 20 địa phương đã và đang hình thành các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, gần 100 cơ sở ươm tạo, tổ chức thúc đẩy kinh doanh đã và đang hoạt động, nhiều trung tâm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo của quốc tế đã mở chi nhánh hoặc phối hợp mở các không gian đổi mới sáng tạo tại Việt Nam. Tuy nhiên, các hoạt động này mặc dù đã được bước đầu triển khai, nhưng về tổng thể, còn tương đối rời rạc, chưa đồng bộ, thống nhất.

"Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia của Việt Nam sẽ ngày càng được mở rộng và nâng cao; thu hút ngày càng nhiều các nguồn lực trong và ngoài nước; đóng góp ngày càng thiết thực hơn cho các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước khi chúng ta thống nhất tổng thể về hệ thống Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo", Bộ trưởng nói. 

Ông Lê Trung Chinh, Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng đánh giá, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Việt Nam đã có sự phát triển mạnh mẽ và đạt được nhiều kết quả ấn tượng. Trong đó, các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đã và đang đóng vai trò là "hạt nhân" của hoạt động hỗ trợ phát triển, kết nối các thành tố trong hệ sinh thái.

"Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của TP. Đà Nẵng ngày càng phát triển, cơ bản đầy đủ các thành tố với các trụ cột chính là: cơ quan nhà nước - viện nghiên cứu, trường đại học - tổ chức hỗ trợ - cộng đồng doanh nghiệp và các chủ thể liên quan cùng tham gia tích cực vào hệ sinh thái.

Đáng chú ý, cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo không ngừng gia tăng về số lượng và chất lượng, trong đó một số doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đã thu hút được vốn đầu tư từ các quỹ đầu tư trong nước và quốc tế", ông Chinh thông tin. 

Thiếu một hành lang pháp lý chung

Góp ý thẳng thắn tại hội thảo, ông Nguyễn Việt Long, Giám đốc Sở KH&CN Bình Dương cho rằng, bên cạnh các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp của ngành kế hoạch đầu tư đang bắt đầu được thúc đẩy khi hành lang pháp lý đã đầy đủ. Nếu ngành KH&CN không ban hành cơ chế tài chính cụ thể thì rất khó để triển khai các hoạt động hỗ trợ một cách đồng bộ.

"Chúng ta chuyển hết các hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thành danh mục sự nghiệp công, có định mức kinh tế kỹ thuật rõ ràng, thuận tiện trong việc triển khai và phân công thực hiện", ông Long đề xuất.

Ông Long nhìn nhận, khó khăn trong việc khởi nghiệp là thiếu sự định hướng mục tiêu cụ thể và hướng dẫn chung cũng như cơ chế chính sách trong. Đơn cử, một số địa phương quan tâm đến mô hình BIIC và mong muốn tham mưu hình thành 1 trung tâm tương tự cho địa phương mình nhưng lại thiếu một hành lang pháp lý chung để có thể hình thành và phát triển trung tâm.

Ông Long cũng cho rằng, TP.HCM là địa phương vốn có sức hút tự nhiên đối với các dự án, hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, sắp tới đây TP.HCM có thêm các chính sách phát triển đặc thù, nhiều ưu đãi hỗ trợ đặc biệt hơn so với các địa phương lân cận.

"Vậy các địa phương xung quanh TP.HCM có nên phát triển các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp, và liệu các trung tâm này có bị ảnh hưởng bởi hoạt động mạnh mẽ từ TP HCM?", ông Long đặt câu hỏi.

Trong khi đó, ông Lê Đức Viên, Giám đốc Sở KH&CN TP. Đà Nẵng cho rằng, để trung tâm về khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo thành công thì mô hình nhất thiết phải hình thành một Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo quốc gia đủ mạnh với đầy đủ cơ chế pháp lý, chính sách ưu đãi phù hợp; có một nguồn nhân lực có đủ năng lực trí tuệ, bản lĩnh và đầy lòng nhiệt huyết với sự nghiệp đổi mới sáng tạo. Đặc biệt, mô hình phải là đơn vị sự nghiệp công, phi lợi nhuận, nhà nước phải đảm bảo 100% kinh phí hoạt động, có như vậy mới đủ mạnh.

"Về cơ chế chính sách, hiện nay chúng ta chưa có cơ chế chính sách nào đặc thù đủ mạnh cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Đây là lỗ hổng", ông Viên nói.  

Ông Viên cũng cho biết, về cơ chế đặc thù, việc cần thiết lúc này là sửa đổi ngay Nghị định 94/2020/NĐ-CP ngày 21/8/2020 quy định cơ chế, chính sách ưu đãi đối với Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia mà Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý cho TP. Đà Nẵng thụ hưởng. Việc sửa đổi Nghị định 94 nêu trên cần sửa theo hướng có cơ chế, chính sách vượt trội với mục tiêu xa hơn và mang tính chiến lược hơn…

Ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM cũng đề xuất, mô hình trung tâm khởi nghiệp sáng tạo cần cung cấp các dịch vụ công khác liên quan đến cơ sở hạ tầng kỹ thuật, không gian làm việc, văn phòng làm việc cho startup, sử dụng trang thiết bị, địa điểm huấn luyện…

Ngoài ra, được tham gia đầu tư vào startups từ các nguồn tài chính thu được dựa trên cho việc cho thuê tài sản công và cung cấp dịch vụ về đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. 

Bài liên quan

Các startup Việt đã 'hút' khoảng 634 triệu USD từ các quỹ đầu tư mạo hiểm quốc tế

Quỹ đầu tư mạo hiểm Việt Nam 'rót' triệu đô vào startup luyện thi ở Singapore

Các quỹ đầu tư mạo hiểm Trung Quốc huy động vốn ở mức thấp nhất thập kỷ

Hơn 1,5 tỷ USD vốn đầu tư mạo hiểm đổ vào startup năm 2021