Định hình 'sân chơi' tài sản mã hoá ở Việt Nam

Ngày 8/10, tại TP. Đà Nẵng, UBND TP. Đà Nẵng phối hợp cùng Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Hiệp hội Blockchain & Tài sản số Việt Nam (VBA) tổ chức Diễn đàn "Đối thoại chính sách tài sản mã hóa: Từ Quản lý rủi ro đến Kiến tạo thị trường".

Kiến tạo thị trường minh bạch, an toàn

Theo CoinMarketCap, thị trường tài sản mã hoá toàn cầu đạt hơn 4.270 tỷ USD và sẽ sớm vượt mốc 10.000 tỷ USD vào năm 2030, tăng 2,5 lần chỉ trong vòng 5 năm.

Thị trường tài sản mã hoá toàn cầu hiện có sự tham gia của hơn 600 triệu người dùng, giá trị giao dịch 24h đạt hơn 204 tỷ USD, 850 sàn giao dịch được ghi nhận, khoảng 60 quốc gia và vùng lãnh thổ đã có cơ chế pháp lý rõ ràng cho sàn giao dịch tài sản mã hoá, trong đó gần một nửa có quy trình cấp phép cụ thể.

Ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán - Uỷ ban chứng khoán Nhà nước nhận định, thị trường tài sản mã hoá là cơ hội để Việt Nam bứt phá tăng trưởng, song từ quản lý rủi ro đến kiến tạo thị trường là một hành trình dài.

Theo ông Hoà, Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP của Chính phủ và Nghị quyết số 222/2025/QH15 của Quốc hội về Trung tâm Tài chính quốc tế (TTTC) là những bước tiến nền tảng để các định chế tài chính, doanh nghiệp công nghệ và nhà đầu tư tham gia thị trường một cách minh bạch.

Liên quan đến việc cấp phép sàn giao dịch theo Nghị quyết 05 và quy định thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo lập Trung tâm tài chính quốc tế theo Nghị quyết 222, ông Tô Trần Hoà cho biết, doanh nghiệp được cấp phép làm thành viên trong Trung tâm tài chính quốc tế sẽ chỉ phục vụ người nước ngoài theo Nghị quyết 222. Còn các sàn giao dịch muốn phục vụ người Việt Nam phải được Bộ Tài chính cấp phép theo Nghị quyết 05 của Chính phủ.

"Sau thời hạn 6 tháng kể từ đơn vị cung cấp dịch vụ tài sản mã hoá (VASP) đầu tiên được cấp phép, nhà đầu tư Việt Nam giao dịch tài sản mã hóa không thông qua VASP do Bộ Tài chính cấp phép tùy theo tính chất, mức độ vi phạm sẽ bị xử lý", ông Hoà nhấn mạnh.

Tương tự, bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống rửa tiền - Ngân hàng Nhà nước cho biết, Nghị quyết 05 là bước tiến quan trọng trong việc thực hiện cam kết với FATF trong lĩnh vực tài sản mã hoá, góp phần khắc phục những hạn chế mà FATF chỉ ra và Việt Nam phải cam kết thực hiện khi nằm trong Danh sách xám từ tháng 6/2023.

Theo bà Thơ, việc quy định rõ trách nhiệm phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố ngay từ giai đoạn thí điểm, bao gồm định danh khách hàng từ mức giao dịch trên 1.000 USD, giám sát liên tục, báo cáo giao dịch đáng ngờ và lưu trữ dữ liệu tại Việt Nam lên tới 10 năm (gấp đôi so với thời gian lưu trữ dữ liệu được quy định trong luật Phòng chống rửa tiền), không phải để cản trở phát triển, mà để củng cố niềm tin, bảo vệ nhà đầu tư, hướng tới chuẩn mực quốc tế. 

"Việc phát triển một thị trường đổi mới sáng tạo gắn với sản phẩm công nghệ như tài sản mã hoá luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Do đó các cơ quan quản lý Nhà nước sẽ tiếp tục đồng hành, phối hợp với các doanh nghiệp, nhà đầu tư để xây dựng và vận hành một thị trường an toàn, hiệu quả", bà Thơ nhấn mạnh.

Thị trường tài sản mã hoá cần niềm tin

Theo ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA), Chủ tịch Công ty 1Matrix, cùng với cơ hội mở rộng, các thách thức về an toàn tài chính của thị trường tài sản mã hoá cũng ngày càng rõ nét.

Năm 2024, Trung tâm Khiếu nại Tội phạm Mạng (IC3) thuộc FBI IC3 ghi nhận thiệt hại toàn cầu từ lừa đảo tài sản số hơn 9,3 tỷ USD, tăng gần 70% so với năm trước; Việt Nam được xếp trong nhóm sáu điểm nóng toàn cầu về dòng tiền gian lận. Đây là lời nhắc rằng cơ chế giám sát là điều kiện không thể thiếu để bảo đảm niềm tin thị trường.

Theo ông Trung, trong bối cảnh đó, công nghệ tuân thủ (regtech) chính là cầu nối để dung hòa giữa sáng tạo và tuân thủ. Việc ứng dụng các giải pháp regtech như e-KYC, AI chống giả mạo, phân tích dữ liệu lớn hay các nền tảng truy vết on-chain đã chứng minh khả năng nhận diện sớm giao dịch bất thường, hỗ trợ điều tra và bảo vệ nhà đầu tư.

"Khi được tích hợp đúng cách, công nghệ không chỉ giúp cơ quan quản lý nâng cao hiệu quả giám sát mà còn tạo môi trường minh bạch hơn cho hoạt động đổi mới. Cách tiếp cận này cho thấy tuân thủ và phát triển thị trường hoàn toàn có thể song hành, bổ trợ lẫn nhau thay vì đối nghịch", ông Trung cho hay.

Từ kinh nghiệm làm việc với gần 400 cơ quan thực thi pháp luật trên toàn cầu của Tether, bà Lê Vũ Hương Quỳnh, Giám đốc Phát triển khu vực APAC của Tether cho rằng, hợp tác công tư, phối hợp đa phương là chìa khóa để các cơ quan quản lý, doanh nghiệp vừa đảm bảo thúc đẩy đổi mới sáng tạo vừa tuân thủ pháp luật.

"Tether luôn sẵn sàng đồng hành, hỗ trợ các đơn vị và cơ quan quản lý trong việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ blockchain trong lĩnh vực tài chính, công nghệ và đặc biệt thanh toán xuyên biên giới", bà Quỳnh cho hay.