Cơ hội thu hút các dự án công nghệ cao từ Trung Quốc

Trung Quốc là quốc gia kinh tế lớn thứ hai thế giới, vị trí địa lý "núi liền núi, sông liền sông", có quan hệ lịch sử hàng nghìn năm, có nhiều điểm tương đồng về truyền thống văn hóa phương đông với Việt Nam. Từ năm 2008 quan hệ Việt Nam và Trung Quốc đã nâng tầm lên "đối tác chiến lược toàn diện".

Trong nhiều năm qua, Trung Quốc luôn là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, Việt Nam cũng là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong các nước Asean. Trong những năm gần đây, thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Trung Quốc luôn đạt hơn 170 tỷ USD.

Về lĩnh vực đầu tư, Trung Quốc là quốc gia đầu tư ra nước ngoài đứng thứ hai thế giới sau Hoa Kỳ. Mỗi năm, Trung Quốc đầu tư ra nước ngoài hàng trăm tỷ USD. Theo số liệu đầu tư nước ngoài toàn cầu, năm 2021, 2022 Trung Quốc đầu tư ra nước ngoài lần lượt là 179 và 147 tỷ USD.

Đối với Việt Nam, luồng vốn đầu tư FDI từ Trung Quốc trong những năm gần đây đã tăng nhanh. Theo số liệu của cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nếu như tính theo vốn FDI lũy kế, năm 2014 Trung Quốc đứng thứ 10 trong các quốc gia vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam thì đến năm 2023 Trung Quốc đã vươn lên đứng thứ 6.

Riêng năm 2023, Trung Quốc đã vươn lên vị trí thứ 4 trong số 111 quốc gia và vùng lãnh thổ có dự án đầu tư tại Việt Nam với 4,47 tỷ USD. Nếu tính cả phần vốn FDI từ Hồng Kông, tổng vốn đầu đăng ký mới đến từ Trung Quốc lên tới 8,87 tỷ USD, vượt cả Singapore (6,80 tỷ USD).

Gió đã đổi chiều

Nếu như trước đây, đa số các dự án FDI từ Trung Quốc có quy mô nhỏ, công nghệ trung bình và thấp, thâm dụng lao động và năng lượng, một số dự án còn gây ô nhiễm môi trường, thì năm 2023, chất lượng các dự án FDI từ quốc gia này đã có sự thay đổi đáng kể. Thống kê của Cục Đầu tư nước ngoài cho thấy, các dự án đầu tư của Trung Quốc có quy mô lớn, công nghệ cao xuất hiện nhiều hơn. Điển hình như dự án tổ hợp công nghệ tế bào quang điện Jinko Solar Hải Hà Việt Nam có tổng mức đầu tư 1,5 tỷ USD, dự án sản xuất văn phòng phẩm của Deli có vốn đầu tư 270 triệu USD hay dự án sản xuất tấm tế bào quang điện BoViet có quy mô hơn 120 triệu USD.

Trung Quốc đang gia tăng mạnh mẽ đầu tư vào Việt Nam. Đặc biệt, sau chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng Bí thư Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, một làn sóng mới các đoàn doanh nghiệp và nhà đầu tư Trung Quốc đã đến Việt Nam khảo sát, tìm hiểu cơ hội đầu tư.

Hiệp hội doanh nghiệp ĐTNN - Vafie với vai trò hỗ trợ các doanh nghiệp FDI xúc tiến đầu tư vào Việt Nam đã có một năm bận rộn và sôi động khi liên tục đón và làm việc với các đoàn doanh nghiệp Trung Quốc. Chỉ riêng quý I năm 2024, Vafie đã tiếp và làm việc với 5 đoàn công tác đến từ Trung Quốc với thành phần rất đa dạng, có những đoàn lớn dẫn đầu là quan chức cấp cao của tỉnh trong lĩnh vực thương mại và đầu tư cùng nhiều tập đoàn kinh tế, doanh nghiệp với đa ngành nghề tìm hiểu môi trường kinh doanh, đầu tư tại Việt Nam. Tập đoàn CCCC đứng thứ 61 trong top 100 thế giới, đã có buổi làm việc rất hiệu quả với lãnh đạo Vafie, bước đầu tạo lập khung khổ hợp tác cụ thể nhằm phát triển các dự án công nghệ tại Việt Nam.

Từ cuối năm 2023 đến nay, lãnh đạo Vafie đã được các đối tác Trung Quốc mời tham gia và có các bài trình bày tham luận tại một số cuộc hội thảo xúc tiến đầu tư như Hội nghị xúc tiến đầu tư tại Quảng Châu Trung Quốc, hội nghị giao thương của tỉnh Thanh Hải Trung Quốc tổ chức tại TP Bắc Ninh... Đặc biệt, tại Diễn đàn cấp cao hợp tác phát triển công nghiệp VLXD khối RCEP với sự tham gia của 15 nước diễn ra từ 16 – 18 tháng 3 vừa qua tại Hồ Nam Trung Quốc, Chủ tịch Vafie, GS.TSKH Nguyễn Mại đã có bài phát biểu về tình hình phát triển kinh tế Việt Nam trong những năm qua và chính sách định hướng thu hút FDI trong các lĩnh vực.

Làm gì để thu hút hiệu quả dòng vốn FDI chất lượng cao từ Trung Quốc?

Trước hết, chúng ta cần thay đổi tư duy, cách nhìn từ đó thay đổi cách tiếp cận các dự án FDI từ Trung Quốc.

Trong vài thập kỷ qua, nắm bắt cơ hội trong cuộc cách mạng công nghệ và chuyển đổi số, Trung Quốc nổi lên trở thành quốc gia cạnh tranh mạnh mẽ với Hoa Kỳ và các nước phát triển trong nhiều lĩnh vực then chốt của kinh tế và công nghệ tương lai như đường sắt và tàu cao tốc không người lái, phát triển năng lượng xanh, điện tử, công nghệ 5G phổ cập toàn quốc, trí tuệ nhân tạo AI, công nghệ vũ trụ... Trung Quốc tham vọng đến năm 2049, kỷ niệm 100 năm thành lập nước sẽ trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới về kinh tế và KHCN.

Việc thu hút các dự án công nghệ cao từ Trung Quốc một cách chọn lọc đang thực sự là cơ hội để Việt Nam đa dạng hóa các nguồn vốn đầu tư từ các quốc gia vùng lãnh thổ, hiện thực hóa lợi ích và kết quả hội nhập kinh tế quốc tế, phát huy giá trị của quan hệ ngoại giao giữa hai nước.

Để thu hút hiệu quả các dự án FDI công nghệ cao từ các quốc gia nói chung và từ Trung Quốc nói riêng, từ đó tạo hiệu ứng lan tỏa phát triển các doanh nghiệp Việt Nam, chúng ta cần tạo lập hệ sinh thái cho thu hút và phát trển công nghệ, tập trung vào những nội dung cơ bản:

Cần thay đổi nhận thức, phát triển công nghệ chính là động lực và chìa khóa phát triển nhanh và bền vững thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa, đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển.

Thực hiện hiệu quả “Chương trình hành động quốc gia hoàn thiện chính sách và pháp luật nhằm thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm tại Việt Nam”(chìa khóa của phát triển bền vững) theo quyết định 843/QĐTTg ngày 14/7/2023 của Thủ Tướng Chính Phủ.

Cải thiện cơ bản môi trường đầu tư kinh doanh tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp gồm hệ thống chính sách pháp luật, thủ tục hành chính thông thoáng và minh bạch, hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội phát triển, đào tạo cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao;

Khuyến khích phát triển các trung tâm đổi mới sáng tạo không những của Quốc gia mà cả các tỉnh, địa bàn trọng điểm. Xây dựng các trung tâm nghiên cứu phát triển của các doanh nghiệp FDI và các doanh nghiệp trong nước;

Hỗ trợ Phát triển doanh nghiệp trong nước, trong đó có các doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế lớn với vai trò dẫn dắt các doanh nghiệp nhỏ và vừa, từ đó hợp tác bình đẳng hiệu quả với các nhà đầu tư nước ngoài, phát huy nội lực của nền kinh tế;

Phát triển mạnh mẽ phong trào khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong doanh nghiệp, cơ quan quản lý nhà nước và xã hội;

Tạo lập thị trường công nghệ phát triển trên cơ sở liên kết hợp tác giữa nhà trường, viện nghiên cứu, nhà khoa học với doanh nghiệp;

Xây dựng và vận dụng hiệu quả bộ tiêu chí đánh giá các dự án công nghệ cao, công nghệ xanh;

Cuối cùng, cần nâng cao năng lực bộ máy hành chính và đội ngũ công chức để có thể hỗ trợ nhà đầu tư từ khâu khảo sát tiếp cận dự án, triển khai xây dựng dự án và triển khai thực hiện dự án, đặc biệt khâu thẩm định dự án để thu hút được những dự án chất lượng đồng thời loại bỏ những dự án kém chất lượng gây hại cho môi trường và sự phát triển của nền kinh tế đất nước.

Bài liên quan

GDP Trung Quốc tăng trưởng vượt kỳ vọng, đạt mức 5,3% trong quý I năm 2024

Cơ hội lớn từ sóng FDI Trung Quốc

GDP Trung Quốc được chú ý khi tâm lý nhà đầu tư sụp đổ

Chuyển đổi kinh tế xanh nhìn từ kinh nghiệm của Trung Quốc