Câu chuyện về ngài Isaac Newton và cổ phiếu South Sea Co.

HÀ HÙNG ANH
16:24 21/10/2018

Không ai có thể phủ nhận được ngài Isaac Newton là một trong những bộ óc thông minh nhất thế giới. Ấy vậy mà để trở thành một nhà đầu tư thành công, chỉ mỗi sự thông minh về IQ thôi là chưa bao giờ đủ.

Và câu chuyện nổi tiếng muôn đời của Newton và cổ phiếu South Sea Co. mà ông mua năm 1720 đã trở thành minh chứng vĩnh cửu cho sự thật đó.

Isaac-Newton

Năm 1711-1720, cùng thời điểm với bong bóng Mississippi Company của John Law tại Pháp, ở Vương quốc Anh, xuất hiện một công ty tên là South Sea Co. – một đơn vị vận tải và thương mại đã thao túng chính quyền để giành được hợp đồng giao thương độc quyền (monopoly) tại Nam Mỹ, vùng biển Caribbean và vùng châu Á – Thái Bình Dương. Năm 1719, nhận thấy thị trường thuận lợi, công ty này quyết định bán cổ phiếu ra công chúng (“IPO”) và sớm trở thành cơn sốt đầu cơ tại đây.

Lúc bấy giờ, người dân xứ sở sương mù ngày càng lãng quên đi công việc kinh doanh cẩn trọng và từ tốn ngày trước, họ lao vào đầu cơ cổ phiếu South Sea để kiếm lời nhanh chóng. Thú vị thay, trong số đó, cũng có sự tham gia của một nhà vật lý học nổi tiếng thế giới: Isaac Newton.

Như lời của ngài Jason Zweig kể lại trong tái bản quyển The Intelligent Investor, 2006: “Vào mùa xuân năm 1720, ngài Isaac Newton nắm giữ cổ phiếu của South Sea Co. – cổ phiếu nóng nhất Anh Quốc – được một thời gian. Nhìn xung quanh thấy thị trường sốt lên một cách điên rồ, lãi được 100% nhờ giá tăng, ông quyết định bán South Sea ra, thu về lợi nhuận 7,000 pounds sterling (tương ứng 1.5 triệu USD ngày nay).” Song, đúng như lời ngài Newton ngẫm lại sau này, những lời mà phố Wall thường trích lại một cách thích thú: “Tôi có thể tính toán được chuyển động của các vì sao, nhưng không thể nào hiểu được sự điên rồ (madness) của loài người.

sss

Vài tháng sau khi chốt lời, nhìn các bạn bè lãi lớn từ South Sea sau khi cổ phiếu này tăng tiếp lên 1,000 bảng (quý độc giả nhìn đồ thị trên), Newton tiếp tục dồn hết gia sản của ông mua vào gấp 3 lần lượng cổ phiếu South Sea ở giá cao và mất 20,000 bảng sau đó (tương ứng 3 triệu USD ngày nay). Tán gia bại sản ở độ tuổi gần 80, kể từ đó cho đến khi qua đời, Newton đã cấm tất cả mọi người trong nhà không được nhắc về cổ phiếu South Sea nữa…

Câu chuyện bi kịch của ngài Newton để lại cho ta nhiều bài học. Như các bẫy tâm lý mà ngài Munger từng liệt kê, ngài Newton đã bị hiệu ứng siêu kết hợp tâm lý (lollapalooza effect) khi ông: Vừa ghen tỵ với mức sinh lời của những người xung quanh, vừa sợ mất cơ hội, vừa bám víu vào cổ phiếu giảm giá đến mức mất cả tài sản.

Như ngài Graham đã có một câu châm ngôn bất hủ: “Kẻ thù lớn nhất của nhà đầu tư, không ai khác, chính là bản thân anh ta”. Trong đầu tư, trí thông minh cảm xúc quan trọng khôn cùng: Ta cần hiểu rằng một cổ phiếu bị đầu cơ điên rồ thì không thể tăng giá vĩnh viễn được!

Thay vào đó, ta chỉ cần tích lũy những doanh nghiệp tuyệt vời mà ta am hiểu theo tiêu chí 4M của ngài Phil Town – tại mức giá vừa phải (reasonable). Thời gian còn lại, ta chỉ việc ngồi ung dung tự tại, mặc cho quy luật thị trường cuốn đi “những kẻ không mặc quần” bất cẩn; rồi từ đó, ta lại mua vào những kho báu ẩn dưới từ đống tro tàn ấy một cách nhẹ nhàng và từ tốn.

(Theo Vietstock)

  • Cùng chuyên mục
Mãn nhãn màn trình diễn pháo hoa của Việt Nam và Ba Lan ở Đà Nẵng

Mãn nhãn màn trình diễn pháo hoa của Việt Nam và Ba Lan ở Đà Nẵng

Đêm thi thứ hai của Lễ hội pháo hoa Quốc tế Đà Nẵng - DIFF 2025 chủ đề "Nghệ thuật sáng tạo" đã mang đến cho khán giả một hành trình bùng nổ cảm xúc, ngập tràn bất ngờ và ấn tượng.

Phong cách - 08/06/2025 08:59

Mối liên hệ giữa gia tộc Chearavanont giàu thứ nhì ở châu Á và C.P Việt Nam

Mối liên hệ giữa gia tộc Chearavanont giàu thứ nhì ở châu Á và C.P Việt Nam

Gia tộc Chearavanont của Thái Lan với giá trị tài sản ròng là 42,6 tỷ USD, là gia tộc giàu thứ hai châu Á. Từ năm 1921, họ điều hành tập đoàn Charoen Pokphand, trải dài trên nhiều ngành công nghiệp.

Phong cách - 07/06/2025 16:51

Các tỷ phú nói gì sau vụ bất hòa giữa ông Trump và Elon Musk

Các tỷ phú nói gì sau vụ bất hòa giữa ông Trump và Elon Musk

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và tỷ phú Elon Musk dường như không thể tách rời cách đây không lâu: họ cùng nhau tham dự các sự kiện, cùng nhau phỏng vấn và dành cho nhau những lời khen ngợi. Nhưng tất cả đã thay đổi chỉ sau một đêm.

Phong cách - 06/06/2025 17:23

Dự án THE INCREDIBLES PROJECT trao quà cho học sinh người Mông tại Sơn La

Dự án THE INCREDIBLES PROJECT trao quà cho học sinh người Mông tại Sơn La

Dự án The Incredibles Project đã trao hơn 100 phần quà dành tặng những em học sinh người Mông tại điểm trường Co Tòng, tỉnh Sơn La.

Phong cách - 05/06/2025 16:00

12 quốc gia có GDP đầu người cao, nhưng 'chưa giàu'

12 quốc gia có GDP đầu người cao, nhưng 'chưa giàu'

12 quốc gia dưới đây thoạt nhìn có vẻ giàu có, nhưng nếu đi sâu vào bên trong, thực lực kinh tế của chúng lại không phải như vậy.

Phong cách - 05/06/2025 07:40

Chân dung doanh nhân Eric Trump, con trai ông Donald Trump và những dự án lớn ở Việt Nam

Chân dung doanh nhân Eric Trump, con trai ông Donald Trump và những dự án lớn ở Việt Nam

Eric Trump, tên đầy đủ là Eric Frederick Trump là con trai thứ hai của Tổng thống Mỹ Donald Trump và bà Ivana Trump, một nhân vật có tiếng trong giới thượng lưu New York.

Phong cách - 04/06/2025 06:45

Elon Musk rời DOGE, để lại những gì?

Elon Musk rời DOGE, để lại những gì?

Elon Musk rời Washington tuần này, khép lại một trong những câu chuyện kỳ ​​lạ nhất trong lịch sử nhiệm kỳ của một Tổng thống Mỹ.

Phong cách - 02/06/2025 15:29

Thắp sáng sông Hàn với đêm khai mạc pháo hoa quốc tế Đà Nẵng

Thắp sáng sông Hàn với đêm khai mạc pháo hoa quốc tế Đà Nẵng

Mang chủ đề "Tinh hoa văn hóa", đêm khai mạc Lễ hội Pháo hoa Quốc tế Đà Nẵng - DIFF 2025 đã chính thức mở màn cho chuỗi 6 đêm trình diễn pháo hoa.

Phong cách - 01/06/2025 11:40

Giới nhà giàu Mỹ săn lùng Rolex để tích sản

Giới nhà giàu Mỹ săn lùng Rolex để tích sản

Đồng hồ xa xỉ Thụy Sĩ đang được giới tiêu dùng Mỹ xem như 'vàng', khi cơn sốt sưu tầm và đầu tư vào các mẫu cao cấp bùng nổ, đẩy xuất khẩu tăng mạnh.

Phong cách - 31/05/2025 06:45

6 gợi ý du lịch 'ngon - bổ - rẻ' cho hè 2025

6 gợi ý du lịch 'ngon - bổ - rẻ' cho hè 2025

Bạn muốn đi du lịch với giá rẻ? Dưới đây là 6 gợi ý du lịch giá rẻ cho mùa hè 2025, bao gồm các tour trong nước và quốc tế với mức giá hấp dẫn, phù hợp với ngân sách tiết kiệm.

Phong cách - 30/05/2025 13:43

Đường sắt có thêm tuyến tàu du lịch 'Về miền đất võ'

Đường sắt có thêm tuyến tàu du lịch 'Về miền đất võ'

Từ ngày 01/6/2025, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) và UBND tỉnh Bình Định triển khai chạy thử nghiệm tuyến tàu du lịch từ Ga Quy Nhơn đến Ga Diêu Trì mang tên gọi 'Về Miền đất võ'.

Phong cách - 29/05/2025 15:01

Những quốc gia khiến du khách hối tiếc nhất khi đến thăm trong 2025

Những quốc gia khiến du khách hối tiếc nhất khi đến thăm trong 2025

Những quốc gia từng được coi là điểm đến mơ ước của nhiều du khách, nhưng khi họ đến được những nơi này thì thực tế lại không được như kỳ vọng.

Phong cách - 29/05/2025 08:43

Giới siêu giàu đổ xô đến Singapore để cất giữ vàng

Giới siêu giàu đổ xô đến Singapore để cất giữ vàng

Những người siêu giàu chuyển vàng của họ ra nước ngoài ngày càng nhiều khi sự bất ổn về kinh tế và địa chính trị làm chao đảo thị trường, và Singapore đang nổi lên như một điểm đến ưa chuộng, theo CNBC.

Phong cách - 28/05/2025 09:06

9 địa điểm du lịch nổi tiếng có thể vĩnh viễn ngưng đón du khách

9 địa điểm du lịch nổi tiếng có thể vĩnh viễn ngưng đón du khách

9 địa điểm du lịch nổi tiếng dưới đây dự kiến sẽ ngưng đón du khách vĩnh viễn, vì nhiều lý do khác nhau, theo Travel Bucketlist.

Phong cách - 27/05/2025 07:21

Elon Musk cho biết quay lại làm việc 24/7 tại công ty

Elon Musk cho biết quay lại làm việc 24/7 tại công ty

Elon Musk, trong một bài đăng trên X, nói ông sẽ tiếp tục làm việc 24/7 tại nơi làm việc và ngủ ở nhà máy hay công ty trong bối cảnh các nhà đầu tư đang lo ngại về ông.

Phong cách - 26/05/2025 08:39

Ngai vàng triều Nguyễn vừa bị bẻ gãy quí hiếm thế nào?

Ngai vàng triều Nguyễn vừa bị bẻ gãy quí hiếm thế nào?

Ngai vàng triều Nguyễn là biểu trưng cao nhất về quyền lực thời quân chủ, cũng là chiếc ngai cuối cùng trong lịch sử các triều đại ở Việt Nam còn được bảo tồn nguyên vẹn cho đến tận ngày nay.

Phong cách - 25/05/2025 12:14