[CAFÉ Cuối tuần] Cây xăng Nhật và bê bối gian lận ở Kobe Steel: Có phải cái gì của Nhật cũng là 'chuẩn mực'?
Nhiều người Việt kỳ vọng cây xăng "chuẩn Nhật" như một "cứu cánh" cho niềm tin về sự trung thực, tin cậy, chu đáo trong cung cách bán hàng, chất lượng sản phẩm, trong khi vụ bê bối của Kobe Steel lại gửi đi một thông điệp đến thị trường rằng sản phẩm của các công ty Nhật có thể không hoàn hảo.
Khi câu chuyện cây xăng "chuẩn Nhật" Idemistu Q8 100% vốn nước ngoài đầu tiên tại Việt Nam còn chưa hết "sốt" trên các diễn đàn thì dư luận Nhật Bản lại đang phẫn nộ với bê bối của tập đoàn sản xuất thép hàng đầu Kobe Steel khi hãng này thừa nhận làm giả dữ về chất lượng nhôm và đồng trong các sản phẩm được cung cấp ra thị trường.
Trong khi người Việt dành lời tán đương văn hóa kinh doanh của Nhật Bản qua hình ảnh Tổng giám đốc Idemitsu Q8 đội mưa, cúi chào khách đến đổ xăng tại trạm xăng trong khu công nghiệp Thăng Long (Hà Nội) thì tại Nhật, lãnh đạo Kobe Steel đã phải gập người xin lỗi trong buổi họp báo vì bê bối gây ra.

Hình ảnh lãnh đạo Kobe Steel cúi đầu xin lỗi trong buổi họp báo (trái), Tổng giám đốc Idemitsu Q8 đội mưa, cúi chào khách đến đổ xăng tại trạm xăng trong khu công nghiệp Thăng Long (phải).
Người Nhật có câu thành ngữ "Bông lúa chín là bông lúa cúi đầu" và coi đây là kim chỉ nam cho văn hóa ứng xử của mình. Cúi chào là hành động phổ biến trong cách hành xử đời thường cũng như trong nền văn hóa doanh nghiệp xứ sở Phù Tang.
Tuy nhiên, hành động như "chuyện thường tình ở huyện" của người Nhật lại tương đối "lạ lẫm" ở Việt Nam, do vậy, trạm xăng Idemitsu Q8 không chỉ mang lại một "làn gió mới" mà nhiều người Việt còn kỳ vọng đây như một "cứu cánh" cho niềm tin về sự trung thực, tin cậy, chu đáo trong cung cách bán hàng và chất lượng sản phẩm.
Không dễ để thống kê có bao nhiêu người Việt là "tín đồ" Nhật Bản nhưng có thể nói người Nhật đã thành công tại Việt Nam khi tạo được ấn tượng bất di bất dịch cứ "hàng Nhật" là "chuẩn", "tốt", "bền".
"Chất lượng Nhật Bản" hay "made in Japan" vẫn luôn chiếm được niềm tin và thiện cảm của nhiều người trên thế giới từ xe Nhật, điện tử Nhật, nông nghiệp Nhật, cách ăn uống, văn hóa ứng xử, lối sống, thậm chí đến ngành công nghiệp sex của Nhật Bản cũng được xem là "chuẩn mực".
Trong suốt nhiều thập kỷ qua, các doanh nghiệp hàng đầu Nhật Bản vẫn được cả thế giới nể trọng bởi thương hiệu, uy tín và sự bền vững dựa vào chất lượng.
Tuy nhiên, gần đây, một chuỗi những vụ bê bối gây thiệt hại cho cổ đông, khiến người tiêu dùng phẫn nộ, các cơ quan chức năng nổi giận, các doanh nghiệp Nhật lại càng thu hút sự chú ý của thế giới nhưng trên phương diện không mấy tích cực.
Vụ bê bối mới nhất đến từ Kobe Steel như “đổ thêm dầu vào lửa” sau khi tập đoàn thép hàng đầu Nhật Bản này công bố đã gian dối về độ bền và độ khỏe của thép sử dụng trong hàng loạt sản phẩm như ô tô, tàu cao tốc, máy bay và thậm chí thiết bị quốc phòng.
Hàng loạt các đại gia ngành ô tô của Nhật như Toyota, Nissan, Honda, Mitsubishi Motor, Subaru và Mazda cùng các công ty hàng không và các nhà thầu quốc phòng như Mitsubishi Heavy Industries, Kawasaki Heavy Industries và IHI đều sử dụng vật liệu đầu vào bị làm giả dữ liệu của nhà sản xuất sắt thép lớn mạnh này.
Theo công ty kỹ thuật Hitachi, hệ thống tàu cao tốc Shinkansen nổi tiếng của Nhật Bản và các đoàn tàu cao tốc ở Anh cũng sử dụng nhôm của Kobe Steel.
2 thương hiệu ô tô Mỹ là Ford và General Motors cũng được cho là mua hàng triệu tấn kim loại từ nhiều nhà sản xuất khắp nơi trên thế giới, bao gồm cả Kobe Steel.
Hồi năm 2016, Shinko Wire, công ty con của Kobe Steel, cũng thừa nhận một bộ phận đã thổi phồng dữ liệu về độ bền chắc của sản phẩm dây thép không rỉ. Người phát ngôn của nhà sản xuất thép Nhật Bản cho biết thêm, việc gian lận tại Kobe Steel thực tế có thể đã kéo dài suốt 10 năm qua.
Chuyên gia phân tích Yi Zhu của Bloomberg Intelligence tại Hồng Kông nhận định, vụ bê bối của Kobe Steel gửi đi một thông điệp đến thị trường rằng sản phẩm của các công ty Nhật có thể không hoàn hảo và điều này tạo cơ hội cho các nhà sản xuất từ các quốc gia khác như Trung Quốc.
Trong thập kỷ qua, nhà sản xuất túi khí Nhật Bản Takata đã phải đối diện với một tấn kịch buồn khi các sản phẩm túi khí do hãng sản xuất ra đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 17 người và làm hơn 100 người khác bị thương.
20 năm trước, nhiều hãng xe đồng loạt quyết định sử dụng công nghệ giá rẻ của Takata. Họ bỏ ngoài tai những cảnh báo về an toàn, để rồi đã có ít nhất 17 người ra đi mãi mãi. Takata đã rơi vào tình trạng phá sản sau những đợt triệu hồi xe lớn nhất trong lịch sử ngành công nghiệp ô tô toàn cầu.
Tập đoàn Toshiba danh tiếng một thời cũng đang đứng bên bờ vực phá sản do những yếu kém, sai phạm trong quản lý, trong đó đáng chú ý nhất là vụ bê bối kế toán gây chấn động thế giới năm 2015. Vụ gian lận “thổi phồng” lợi nhuận trong suốt 7 năm của Toshiba đã khiến 3 chủ tịch của tập đoàn bị sa thải, dẫn tới mức thua lỗ kỷ lục và buộc hãng phải sa thải nhân viên, bán tháo nhiều mảng kinh doanh.
Sự suy sụp của Toshiba càng mở ra làn sóng hoài nghi về quản trị doanh nghiệp ở Nhật Bản. Vụ bê bối như gáo nước lạnh giội vào những nỗ lực tuyên truyền về nền văn hóa thân thiện với cổ đông và một phong cách quản trị mới của Chính phủ ông Abe.
Năm ngoái, Mitsubishi Motors cũng thừa nhận đã thao túng số liệu về mức độ tiêu hao năng lượng trên 625.000 thiết bị, trong đó có nhiều dòng xe cung cấp cho Nissan Motor.

Tetsuro Aikawa, CEO Mitsubishi Motors cúi đầu nhận lỗi trong họp báo. Ảnh: NBC
Tháng 3 năm nay, hãng lốp xe Toyo Tire & Rubber thừa nhận một bộ phận trong công ty đã thao túng dữ liệu kiểm tra chất lượng các sản phẩm cao su dùng trong các tòa nhà có khả năng chịu động đất, cho 18 khách hàng trong suốt 1 thập kỷ qua.
Chỉ một tuần trước, hãng sản xuất ô tô Nissan Motor của Nhật Bản thông báo sẽ thu hồi hơn 1,2 triệu chiếc do không vượt qua bài kiểm tra an toàn trước khi được đăng ký và bán tại quê nhà. Động thái này được cho là sẽ khiến Nissan thất thu lên tới hàng tỷ yên và phủ "mây đen" lên thương hiệu của hãng.
Ông Jesper Koll, Giám đốc điều hành WisdomTree Japan - một công ty đầu tư tại Tokyo, lại cho rằng việc ngày càng có nhiều vụ bê bối của công ty Nhật được đưa ra ánh sáng có thể là một dấu hiệu cho thấy Nhật Bản đang làm tốt hơn trong việc lật tẩy những sai phạm.
“Tôi không tin hệ thống của Nhật đang đi xuống. Người Nhật coi trọng vấn đề này một cách cực kỳ nghiêm túc. Họ đề cao quy tắc và sự chính xác. Tôi cảm thấy lo hơn về việc chúng ta chưa từng nghe về vụ gian dối nào xảy ra tại các công ty công nghiệp của Mỹ”, ông Koll nói với Bloomberg.
Tờ BBC từng mở đầu một bài viết bằng câu "Xin lỗi là một nghệ thuật tại Nhật Bản" và có ít nhất 20 cách để làm điều đó. Ngoài cúi chào thì xin lỗi cũng là một phần trong văn hóa doanh nghiệp Nhật. Thời gian qua, đã có những cái cúi đầu từ những vị CEO của các thương hiệu Nhật danh tiếng Takata, Toshiba, Mitsubishi Motors và mới nhất là Kobe Steel.
Nhưng những lời “thú tội” và "xin lỗi" của các doanh nghiệp hàng đầu Nhật Bản liệu có kéo lại niềm tin đang lung lay về chuẩn mực “made in Japan”?
- Cùng chuyên mục
Tỉnh Nghệ An đề xuất thành lập ban chỉ đạo phát triển nhà ở
Lãnh đạo tỉnh Nghệ An đề xuất Sở Xây dựng thành lập Ban Chỉ đạo tỉnh, xây dựng kế hoạch phát triển nhà ở năm 2025, rà soát thủ tục và tiến độ dự án, đề xuất thu hồi dự án chậm triển khai.
Bất động sản - 18/04/2025 11:28
Bất động sản nghỉ dưỡng khu vực Đà Nẵng vẫn 'đóng băng'
Cả 3 phân khúc thuộc loại hình bất động sản nghỉ dưỡng tại khu vực Đà Nẵng đều ghi nhận nguồn cung mới giảm, lượng tiêu thụ ảm đạm.
Đầu tư - 18/04/2025 11:26
Bình Định cho phép FLC nghiên cứu quy hoạch khu đô thị sân bay
Lãnh đạo tỉnh Bình Định đồng ý chủ trương cho CTCP Tập đoàn FLC nghiên cứu, lập ý tưởng quy hoạch Khu đô thị sân bay (thuộc xã Cát Tân, huyện Phù Cát).
Đầu tư - 18/04/2025 10:24
Lượng tiêu thụ chung cư Hà Nội vượt trội hơn TP.HCM
Quý I, nguồn cung sơ cấp căn hộ chung cư ở Hà Nội đạt 11.168 căn, giá bán trung bình đạt 79 triệu đồng/m2, tăng 5% theo quý và 32% theo năm. Dù giá cao, nhưng lượng tiêu thụ được 7.914 căn, cao hơn nhiều so với thị trường chung cư TP.HCM
Đầu tư - 18/04/2025 09:50
Bình quân giá sai cổ phiếu sẽ khiến nhà đầu tư thêm thua lỗ
Theo ông Nguyễn Thế Minh, mỗi cú sốc của thị trường mở ra cơ hội bình quân giá xuống, hạ tỷ trọng margin. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo không nên giải ngân ở những mã yếu kém.
Đầu tư thông minh - 18/04/2025 08:15
Tác động của thuế quan Mỹ tới chính sách tiền tệ của Việt Nam
Nghiên cứu này là một chuyên đề của Series nghiên cứu về tác động của chính sách thuế quan mới của Chính phủ Mỹ tới nền kinh tế Việt Nam, được thực hiện bởi Viện NCKH Ngân hàng, Học viện Ngân hàng trong tháng 4/2025.
Đầu tư thông minh - 18/04/2025 07:00
Dự án hơn 6.000 tỷ ở Bình Định 'ì ạch' gần 20 năm
Do vướng mắc nhiều vấn đề về giải phóng mặt bằng, pháp lý, dự án Khu nghỉ dưỡng cao cấp Cát Hải Bay (tại xã Cát Hải, huyện Phù Cát, Bình Định) gần 20 năm vẫn chưa thể hoàn thành.
Đầu tư - 18/04/2025 06:30
Nghệ An đề xuất đầu tư gần 22.000 tỷ làm cao tốc nối Lào
Để phát huy hiệu quả đầu tư, sớm hoàn thành toàn bộ dự án theo quy hoạch, Sở Xây dựng Nghệ An đề xuất đầu tư cao tốc Hà Nội – Viêng Chăn (đoạn Vinh - Thanh Thuỷ) có quy mô 6 làn xe hoàn chỉnh, với tổng mức đầu tư gần 22.000 tỷ đồng.
Đầu tư - 17/04/2025 17:01
Quảng Nam 'tìm lời giải' cho hàng trăm dự án chậm tiến độ
Đối diện với hàng trăm dự án chậm tiến độ, tỉnh Quảng Nam đang tập trung tháo gỡ các vướng mắc, sớm đưa các dự án hoàn thành.
Đầu tư - 17/04/2025 17:00
Kim Long Motor đề xuất làm dự án nhà ở xã hội gần 580 tỷ ở Huế
CTCP Kim Long Motor Huế vừa đề xuất với Ban Quản lý khu kinh tế, công nghiệp TP. Huế về việc đầu tư dự án nhà ở xã hội tại Khu kinh tế Chân Mây – Lăng Cô.
Đầu tư - 17/04/2025 13:46
Khuyến khích Amkor Technology mở rộng hoạt động tại Việt Nam
Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng khuyến khích Tập đoàn Amkor Technology tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động tại Việt Nam và mở rộng hoạt động đóng gói tiên tiến, đầu tư kinh doanh tại Việt Nam.
Đầu tư - 17/04/2025 08:17
Những khó khăn, thách thức với kinh tế Việt Nam 2025
Tăng trưởng GDP Việt Nam quý I/2025 cao hơn cùng kỳ trong 5 năm gần đây và cao hơn kịch bản tăng trưởng ban đầu. Tuy nhiên, nền kinh tế đang phải đối mặt nhiều hạn chế, bất cập và chứa đựng nhiều yếu tố rủi ro lớn...
Đầu tư - 17/04/2025 08:15
Chứng khoán phái sinh: ‘Cuộc chơi’ không dành cho các tay mơ
Từ đầu năm 2024 đến tháng 2/2025, tỷ lệ giao dịch của nhóm nước ngoài và tự doanh chỉ chiếm rất thấp trên thị trường chứng khoán phái sinh, xấp xỉ ngưỡng gần 5% đến 6%. Phần còn lại thuộc về các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức trong nước.
Đầu tư thông minh - 17/04/2025 07:00
Bất động sản Khánh Hòa chờ sức bật từ loạt dự án nghìn tỷ
Hàng loạt dự án lớn ở Khánh Hòa đang được đề xuất thực hiện kỳ vọng tạo ra động lực lớn cho thị trường bất động sản, tạo nguồn cung ổn định, thúc đẩy giao dịch.
Đầu tư - 17/04/2025 06:30
Dự kiến lấn 127ha biển để xây sân bay Lý Sơn
Cảng hàng không Lý Sơn theo dự kiến có diện tích hơn 161ha, bao gồm diện tích xây dựng sân bay và hạ tầng kỹ thuật kèm theo. Trong đó, phần diện tích lấn biển hơn 127ha.
Đầu tư - 16/04/2025 18:34
Chính thức vận hành tuyến cáp quang có dung lượng lớn nhất Việt Nam
Tuyến cáp quang biển Asia Direct Cable (ADC) có dung lượng lớn nhất Việt Nam với tổng vốn đầu tư 290 triệu USD vừa được Tổng Công ty Mạng lưới Viettel (Viettel Networks) đưa vào vận hành.
Công nghệ - 16/04/2025 18:28
- Đọc nhiều
-
1
Thanh khoản nhà phố, biệt thự phía Nam rất thấp, có nơi bằng 0
-
2
Doanh nghiệp và lãnh đạo đồng loạt nhảy vào ‘cứu giá’ cổ phiếu
-
3
Giá chung cư tăng như 'lên đồng', thanh khoản chậm lại
-
4
Lãi ròng Hòa Phát 3 tháng đầu năm đạt 3.300 tỷ đồng, cao nhất 11 quý trở lại đây
-
5
Hòa Phát chi 14.000 tỷ đầu tư dự án sản xuất đường ray
Đáng đọc
- Đáng đọc
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 2 week ago
'Bối cảnh mới mở ra những cơ hội đầu tư chưa từng có'
Tài chính - Update 3 week ago
Phát triển kinh tế tư nhân - đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng
Sự kiện - Update 1 month ago
Tổng Giám đốc ACB hiến kế giải bài toán khó ‘an cư lạc nghiệp’ cho người trẻ
Tài chính - Update 1 month ago