Trước đó, Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, trong quý 1/2017, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang Mỹ giảm do thiếu nguyên liệu. Sang quý 2, lượng cá tra xuất sang thị trường này đã phục hồi với mức tăng 8,4%, do nhu cầu tăng và nguồn cung nguyên liệu tăng trở lại. Kể từ sau ngày 2/8, cá tra sang Mỹ vẫn diễn ra bình thường, chưa có DN nào phản ánh lên VASEP về những khó khăn mới liên quan đến việc kiểm tra của Cục Kiểm tra và An toàn thực phẩm (FSIS) thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ. Hiện vẫn đang có 14 DN thủy sản tham gia XK cá tra sang thị trường Mỹ. Trong đó, chủ lực là 3 công ty Hùng Vương, Vĩnh Hoàn và Biển Đông.

Theo thông tin từ một số DN, sở dĩ Cơ quan Thanh tra và ATTP Mỹ (FSIS) tiến hành thanh tra 100% lô hàng cá da trơn từ 2/8 thay vì 1/9, là bởi trước đó, quá trình kiểm tra ngẫu nhiên của cơ quan chức năng nước này đã phát hiện một lượng cá da trơn không nhỏ (250.000 kg) NK không vượt qua được yêu cầu về ATTP. Cuối tháng 6 vừa rồi, có một số lô hàng cá tra Việt Nam đã không vượt qua được các cuộc kiểm tra của Mỹ và bị buộc phải trả về, gây thiệt hại không nhỏ cho nhà XK.

Bà Trương Thị Lệ Khanh - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Vĩnh Hoàn chia sẻ, khi FSIS thanh tra 100% lô hàng cá da trơn làm cho các đơn vị có thêm nỗi lo ùn tắc các lô hàng cá da trơn tại các cảng ở Mỹ. Lo ngại của bà Khanh hoàn toàn có cơ sở, vì vừa qua, khi cơ quan chức năng Mỹ mới tiến hành kiểm tra 20% lô hàng cá da trơn NK, đã gây ra sự ùn tắc đối với các lô hàng cá da trơn NK tại một số cảng của nước này.

Tháng 8 vừa qua, giá cá tra bán sang Mỹ tăng mạnh. Hiện đã gần đạt mức 2 USD/pao (1 pao = 0,45359237 kg), gần 4 USD/kg. Chưa dừng ở đó, giá cá tra xuất sang nước này dự báo là vẫn sẽ tiếp tục tăng trong vài tháng tới để đạt mức hơn 2 USD/pao. Việc tăng giá mạnh của cá tra XK sang Mỹ chủ yếu là do 100% lô hàng nhập khẩu bị thanh tra, chi phí cho cá tra Việt Nam sang Mỹ sẽ bị đội lên khá nhiều vì toàn bộ chi phí kiểm tra cho mỗi lô hàng, nhà xuất khẩu đều phải chịu.

Công ty CP Vĩnh Hoàn – một trong 3 công ty chủ lực của ngành cá tra cho biết, trước đây xuất khẩu cá tra sang Mỹ bình quân 250 container/ tháng. Tuy nhiên, trong tháng 8 và nửa đầu tháng 9 năm 2017 lượng cá tra xuất sang nước này chỉ đạt được 130 container.

Theo ông Võ Hùng Dũng - Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Cá tra Việt Nam, cá tra vẫn rất cần giữ thị trường Mỹ và EU, bởi nếu để giảm trên 30% kim ngạch là thiệt hại quá lớn. Quan trọng hơn, sản phẩm cá tra vào thị trường Mỹ, EU còn là neo giữ uy tín, thương hiệu.