VPG: Nghịch lý doanh thu lập đỉnh, lợi nhuận giảm sâu

CTCP Đầu tư Thương mại Xuất nhập khẩu Việt Phát (HoSE: VPG) vừa công bố BCTC quý II/2024 với nhiều điểm đáng chú ý. Theo đó, doanh thu thuần công ty trong kỳ đạt 3.289 tỷ đồng, tăng 85,32% so với cùng kỳ năm trước. Với tỷ suất biên lợi nhuận gộp ở mức chỉ 5,38%, lãi gộp công ty còn 177,3 tỷ đồng, tăng gần 77%.

Đáng chú ý, tất cả các chi phí của VPG đều tăng trong quý II/2024, với chi phí tài chính 97,2 tỷ đồng (tăng 112%) chủ yếu do lỗ chênh lệch tỷ giá (55,3 tỷ đồng, tăng gấp 212 lần so với quý II/2023); chi phí bán hàng 79,9 tỷ đồng (tăng 151,09%) do VPG tăng chi phí dịch vụ mua ngoài; chi phí quản lý doanh nghiệp 38 tỷ đồng (tăng 116,35%) do tăng thuế và các lệ phí (tăng gấp 2,65 lần), trích lập dự phòng phải thu khó đòi 10,8 tỷ (tăng gấp 4,4 lần).

Kết quả, lãi ròng VPG quý II/2024 chỉ vỏn vẹn hơn 2 tỷ đồng, giảm 91,4% so với cùng kỳ năm trước.

Lũy kế nửa đầu năm 2024, doanh thu thuần VPG đạt hơn 6.533 tỷ đồng, tăng lần lượt hơn 83% so với cùng kỳ năm trước và tăng 3% so với số cả năm 2023. Đáng chú ý, đây cũng là con số doanh thu cao nhất của VPG kể từ khi niêm yết. Tuy vậy, sau khi trừ giá vốn và các chi phí, lợi nhuận công ty lại giảm sâu gần 94% xuống 3,8 tỷ đồng.

Vào ngày 8/7, HĐQT VPG đã thông qua Nghị quyết điều chỉnh kế hoạch sản xuất kinh doanh năm 2024 với mục tiêu doanh thu thuần hợp nhất 12.998 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 150 tỷ đồng.

Tính theo phương án này, VPG đã hoàn thành lần lượt 50,3% kế hoạch doanh thu và 2,5% chỉ tiêu lợi nhuận cả năm nay.

Thực tế, tình trạng doanh thu ngàn tỷ, lãi ròng “nhỏ giọt” đã trở thành vấn đề của VPG từ năm 2022 tới nay. Tính toán của Nhadautu.vn cho thấy biên lãi ròng VPG giai đoạn này chỉ dao động từ 0,058 đến hơn 1%, nghĩa là với 100 đồng doanh thu, VPG giai đoạn kể trên có những năm chưa thu về được 1 đồng lợi nhuận.

Chỉ tiêu này thua xa so với giai đoạn trước đó với năm 2021 đạt 10,9%, trong khi các năm 2018-2020 thì dao động quanh ngưỡng 2,3 đến 3,8%.

Điều này có thể lý giải do đặc thù hoạt động kinh doanh của VPG. Thành lập từ năm 2008, VPG hiện hoạt động chính trong lĩnh vực kinh doanh, xuất nhập khẩu và cung cấp quặng sắt và than nhiệt cho các nhà máy thép và nhà máy nhiệt điện, cùng với một số dịch vụ như vận tải, kho bãi… VPG là nhà cung cấp nguyên liệu hàng đầu của nhiều nhà máy thép lớn như Hòa Phát, Gang thép Thái Nguyên, DONGBU, SAMINA… và là đối tác cung cấp than cho các nhà máy nhiệt điện của EVN và PVN. Đây đều là các mặt hàng chịu ảnh hưởng lớn theo các chỉ số giá trên thị trường quốc tế.

Chia sẻ với các cổ đông tại ĐHĐCĐ thường niên năm 2024, ban lãnh đạo VPG nhìn nhận quặng sắt, cung cấp nguyên liệu ngành thép là lĩnh vực tâm huyết của VPG. Tuy vậy, đại dịch COVID-19, cùng những khó khăn chung của nền kinh tế đã ảnh hưởng đến ngành sản xuất thép, từ đó hoạt động thương mại cung cấp nguyên liệu cho ngành sản xuất thép cũng gặp nhiều khó khăn.

Trong khi đó, mặt hàng than nhiệt có tính đặc thù riêng. Để có thể cạnh tranh được trong đấu thầu khi cung cấp than cho các nhà máy, VPG phải cạnh tranh ở nhiều yếu tố về giá, chất lượng hàng hóa, năng lực, uy tín… Tương tự quặng sắt, VPG cho biết giá mua vào và bán ra cung cấp cho một số nhà máy nhiệt điện sẽ cùng được điều chỉnh tăng giảm theo các chỉ số trên thị trường quốc tế.

Dòng tiền liên tục âm

Tính toán từ Chứng khoán Vietcap cho thấy dòng tiền tự do (DTTD) của VPG ghi nhận âm 926 tỷ đồng vào năm 2022 và âm 419 tỷ đồng vào năm 2023. Kết quả này trái ngược đáng kể so với DTTD ròng dương 256 tỷ đồng vào năm 2021.

Đáng chú ý, lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh 6 tháng đầu năm 2024 của VPG tiếp tục âm tới 1.095 tỷ đồng.

Tính riêng nửa đầu năm 2024, trong bối cảnh lợi nhuận nửa đầu năm không mấy khả quan, công ty lại tăng hàng tồn kho và các khoản phải thu, từ đó dẫn đến các khoản mục này lần lượt âm 492,4 tỷ đồng và âm 591 tỷ đồng. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh công ty âm hơn 1.095 tỷ đồng, cao hơn hẳn so với năm 2023 (dòng tiền kinh doanh âm 407,4 tỷ đồng), năm 2022 (âm 502,5 tỷ đồng).

Bóc tách số liệu cho thấy tại ngày 30/6/2024, hàng tồn kho công ty là gần 3.586 tỷ đồng, tăng gần 20% so với số đầu năm. Trong đó, hàng hóa 2.732 tỷ đồng (tăng 14,6%), chi phí sản xuất kinh doanh dở dang 626 tỷ đồng (tăng 48%).

Báo cáo tài chính quý II/2024 không thuyết minh cụ thể, song tại BCTC các kỳ trước đây khoản mục chi phí SXKD dở dang gồm dự án phát triển nhà ở, chỉnh trang đô thị tại số 80 Hạ Lý, phường Hạ Lý, quận Hồng Bàng, TP. Hải Phòng (chi phí SXKD dở dang gần 416 tỷ đồng tại ngày 31/12/2023), gói thầu 3.23 – san nền phía ngoài đê tả Sông Cấm và san nền từ đê tả Sông Cấm đến đường trục chính Đông Tây (7,7 tỷ đồng)…

Cùng với chi phí hoạt động cao hơn từ các hoạt động kinh doanh than, quặng sắt và quặng vê viên, có thể thấy một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thiếu tiền mặt là sự gia tăng đáng kể của hàng tồn kho, các khoản phải thu và vốn xây dựng cơ bản cho mảng bất động sản và các dự án xây dựng của VPG.

Đây là điều dễ hiểu trong bối cảnh VPG đẩy mạnh đầu tư vào các dự án bất động sản và xây dựng mới. Bên cạnh dự án tại số 80 Hạ Lý, danh mục dự án của VPG còn bao gồm khu đô thị Bắc sông Cấm (đã hoàn thành 58% giá trị hợp đồng tính đến cuối năm 2022), khu đô thị Thị trấn Bo (Kim Bôi, TP. Hòa Bình), tổng diện tích 64ha, tổng giá trị đầu tư 1,5 nghìn tỷ đồng; Cải tạo Tòa nhà số 2 Trần Hưng Đạo (Hoàn Kiếm, TP. Hà Nội)…

Đối với riêng dự án tại số 80 Hạ Lý, ban lãnh đạo VPG cho biết công ty dự kiến bắt đầu bàn giao nhà cho khách hàng vào tháng 7/2024 và ghi nhận doanh thu.

Trong lĩnh vực bất động sản trung tâm thương mại, CTCP Tập đoàn Việt Phát (đơn vị liên hệ với VPG) là đối tác “ruột” với Công ty TNHH Aeon Mall Việt Nam.

Hồi đầu năm 2024, UBND TP. Hạ Long, CTCP Tập đoàn Việt Phát (Việt Phát Group) và Aeon Mall Việt Nam đã tổ chức lễ khởi động dự án trung tâm thương mại lớn nhất miền Bắc tại phường Bãi Cháy, Hạ Long, Quảng Ninh. Dự án có tổng mức đầu tư trên 5.200 tỷ đồng, dự kiến sẽ đi vào hoạt động vào ngày 1/1/2026.

Tập đoàn Việt Phát còn cùng đối tác Nhật Bản đã thành công đưa trung tâm thương mại Aeon Mall Lê Chân Hải Phòng đi vào hoạt động năm 2020. Tháng 11 vừa qua, Tập đoàn Việt Phát Group cũng là nhà đầu tư duy nhất nộp hồ sơ đăng ký thực hiện dự án Trung tâm thương mại tại đường Đặng Văn Trơn, phường Hiệp Hòa, TP. Biên Hòa, quy mô 11,66ha, tổng vốn đầu tư dự kiến ở mức 6.111,5 tỷ đồng, dự kiến là dự án Aeon Mall Biên Hoà. 

Ngoài ra, trên trang chủ, doanh nghiệp này cho biết đang và đã triển khai xây dựng, phân phối và quản lý các dự án khác là gồm khu đô thị Green City Đà Nẵng; dự án Mipec City view Hà Đông, Vinhomes Ocean Park Gia Lâm; Nhà máy điện gió số 5 và Nhà máy điện gió số 6 tại tỉnh Sóc Trăng.