Chính phủ vào ngày 5/3 đã ban hành Nghị định 08/2023 sửa đổi bổ sung Nghị định 65 về phát hành trái phiếu riêng lẻ. Trong báo cáo phân tích mới đây, VNDirect nhận định Nghị định 08 sẽ tạo ra hành lang pháp lý cần thiết xử lý một vài điểm nghẽn hiện nay trên thị trường TPDN.

Bài liên quan

Nghị định 08 và kỳ vọng 'gỡ' 4 điểm nghẽn cho thị trường trái phiếu

Quy định trả nợ trái phiếu bằng tài sản khác: Liệu có khả thi?

Theo đánh giá từ ông Vương Hoàng Sơn – Giám đốc Khối Ngân hàng đầu tư CTCP Chứng khoán VNDirect, Nghị định 08 được ban hành với 2 mục tiêu chính. Trước hết, đó là tạo ra nền tảng  pháp lý để tổ chức phát hành (TCPH) và nhà đầu tư có thể thỏa thuận với nhau nhằm giải quyết các trường hợp trái phiếu đến hạn nhưng không đủ khả năng thanh toán. Bên cạnh đó, nới lỏng tạm thời một số quy định về phát hành và chào bán trái phiếu riêng lẻ tại Nghị định 65 để giúp các đợt phát hành trái phiếu mới có khả năng phát hành thành công cao hơn trong năm 2023.

Để thực hiện các mục tiêu trên, Nghị định 08 đã đưa ra 3 nội dung sửa đổi, bổ sung chính.

Theo đó, TCPH có thể đàm phán với người sở hữu trái phiếu (NSHTP) để thanh toán nợ gốc lãi đến hạn bằng tài sản khác nếu được NSHTP chấp thuận. Đây là quy định được đưa ra nhằm cung cấp thêm 1 hướng xử lý mới cho các TCPH đang gặp khó khăn trong việc thanh toán trái phiếu đến hạn. Quy định này phù hợp và có lợi cho các doanh nghiệp có tài sản như chứng khoán, bất động sản đã hình thành, đầy đủ pháp lý, đủ điều kiện chuyển nhượng. Đây cũng là một giải pháp để đảm bảo quyền lợi cho các nhà đầu tư trong trường hợp TCPH chưa thể thanh toán bằng tiền mặt.

Tuy nhiên, theo đánh giá từ ông Sơn, trên thực tế khi thực hiện quy định này vẫn có thể phát sinh những vướng mắc nhất định liên quan đến sự phụ thuộc vào quan điểm về giá trị tài sản bảo đảm, hay sự bất bình đẳng giữa các trái chủ (trái chủ trái phiếu đến hạn sớm có cơ hội lựa chọn tài sản tốt hơn trái chủ của các trái phiếu đến hạn sau).

Điểm mới thứ hai của Nghị định 08 là TCPH có thể xin ý kiến NSHTP để thay đổi điều kiện điều khoản trái phiếu. Trong đó, nội dung được nhấn mạnh là thay đổi kỳ hạn trái phiếu thêm tối đa 2 năm. Đây cũng là một phương án gỡ vướng cho các TCPH đang gặp khó khăn với các khoản trái phiếu đến hạn.

"Tuy nhiên, theo thông lệ (tùy thuộc vào điều kiện, điều khoản của từng trái phiếu), đối với việc sửa đổi các điều kiện liên quan đến thanh toán như kỳ hạn, lãi suất, thường phải cần tỷ lệ rất cao NSHTP đồng thuận (có thể đến 100%), do vậy chúng tôi cho rằng vẫn sẽ có rất nhiều khó khăn trong việc gia hạn đối với các trái phiếu có số lượng NĐT lớn", ông Vương Hoàng Sơn nhìn nhận.

Điểm mới thứ ba là ngưng thi hành một số quy định của Nghị định 65 liên quan đến cách xác định nhà đầu tư chuyên nghiệp, thời gian phân phối trái phiếu và yêu cầu xếp hạng tín nhiệm đến hết năm 2023. Việc nới lỏng về điều kiện với các tổ chức phát hành sẽ phần nào giúp khả năng phát hành mới trái phiếu trong năm 2023 cao hơn.

Nhìn chung các nội dung này của NĐ08 là những động thái tích cực cho thấy những nỗ lực của Chính phủ để gỡ khó cho thị trường trái phiếu. Tuy nhiên, ông Sơn đánh giá một số nội dung trong Nghị định vẫn có thể dẫn đến những vướng mắc phát sinh khi đưa vào vận hành thực tế do các diễn giải khác nhau, và cần thêm những hướng dẫn từ phía các cơ quan quản lý để các bên đưa ra phương án xử lý tối ưu nhất.

Bên cạnh đó, ông Sơn đánh giá một số nội dung trong Nghị định 65 vẫn đang gây nhiều khó khăn cho thị trường, trong đó đặc biệt là yêu cầu kiểm toán định kỳ về mục đích sử dụng vốn trái phiếu.

Dù vậy, đối với thị trường TPDN, điều quan trọng nhất là ổn định và lấy lại niềm tin của nhà đầu tư. Chuyên gia đến từ VNDirect đã đề xuất 3 giải pháp.

Thứ nhất là tăng tính minh bạch. Để lấy lại niềm tin nhà đầu tư, trước hết việc cung cấp thông tin về các khoản đầu tư trái phiếu cần phải được rõ ràng và minh bạch. Thông tin liên quan đến tình hình tài chính của các công ty phát hành trái phiếu, kế hoạch sử dụng vốn, tài sản bảo đảm, rủi ro đầu tư và các chỉ số tài chính khác cần được công bố một cách rõ ràng và kịp thời. Vai trò giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước là vô cùng quan trọng để thực thi mục tiêu này.

Tiếp đến, là thu hút nhà đầu tư. Cụ thể, có thể khuyến khích đầu tư vào thị trường trái phiếu bằng cách tạo ra môi trường đầu tư thuận lợi và giảm các rào cản để tiếp cận đến các lựa chọn đầu tư khác nhau, việc ngưng thi hành một số quy định về nhà đầu tư chuyên nghiệp của NĐ 08 được đánh giá là một động thái tích cực hướng đến mục tiêu này trong ngắn hạn.

“Tuy nhiên, trong thị trường hiện nay không có nhiều nhà đầu tư cá nhân sẵn sàng tham gia trở lại mà vai trò của NĐT tổ chức cần được đề cao hơn. Chúng tôi cho rằng cần nới lỏng ngay một số điều kiện của các nhà đầu tư tổ chức như ngân hàng, bảo hiểm, công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ khi tham gia đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp, việc này sẽ tạo ra cú hích lớn ngay lập tức về phía cầu và cũng phù hợp với định hướng phát triển của thị trường về lâu dài”, ông Sơn nói.

Cuối cùng là chính sách nhất quán. "Rõ ràng việc liên tục thay đổi các quy định về thị trường trái phiếu trong thời gian qua là một trong những nguyên nhân khiến các bên đều ngần ngại quay trở lại thị trường, do đó cơ quan quản lý nhà nước cần có sự nhất quán với lộ trình chính sách, giảm tần suất sửa đổi và tạo môi trường pháp lý ổn định hơn", Giám đốc Khối Ngân hàng Đầu tư của VNDirect nêu quan điểm.

Liên quan đến việc sàng lọc nhà đầu tư chuyên nghiệp, ông Vương Hoàng Sơn cho biết Nghị định 08 chỉ tạm dừng áp dụng tiêu chí nhà đầu tư chuyên nghiệp tại Nghị định 65 đến hết năm 2023, như vậy, quy định này vẫn có hiệu lực từ năm 2024.

Ông Sơn đánh giá cách sàng lọc nhà đầu tư chuyên nghiệp cũng như các chính sách điều chỉnh khác cần được cân nhắc kỹ lưỡng theo trình độ phát triển của thị trường tùy từng giai đoạn, việc áp dụng các thay đổi quá nhanh và đột ngột có thể dẫn đến đứt gãy trên thị trường.

Về lâu dài, theo vị chuyên gia này, nhà đầu tư chuyên nghiệp cần được xác định chủ yếu là những nhà đầu tư tổ chức và một số ít cá nhân hoạt động chuyên nghiệp trên thị trường tài chính hoặc có tài sản lớn. Tuy vậy, trước khi điều chỉnh tiêu chí sàng lọc đến mục tiêu đó, cần tạo ra các kênh đầu tư khác phù hợp để nắn dòng vốn của nhà đầu tư cá nhân như phát triển các quỹ đầu tư hay mở rộng kênh phát hành trái phiếu ra công chúng. Điều này sẽ giúp quá trình chuyển dịch của thị trường diễn ra mượt mà hơn, không gây sốc cho các chủ thể tham gia.

Bài liên quan

Quy định trả nợ trái phiếu bằng tài sản khác: Liệu có khả thi?

Hiểu đúng quy định về mục đích phát hành trái phiếu doanh nghiệp

Nghị định 08 và kỳ vọng 'gỡ' 4 điểm nghẽn cho thị trường trái phiếu

Đầu tư an toàn từ trái phiếu doanh nghiệp uy tín