Vì sao các CCN miền Trung gặp khó trong thu hút đầu tư?

Một số tỉnh, thành phố khu vực miền Trung đã vận dụng linh hoạt các quy định, chính sách, tìm ra phương thức quản lý thích hợp, thu hút đầu tư vào cụm công nghiệp (CCN) nhưng đến nay vẫn đì đẹt. Một trong những nguyên nhân chính là sự thiếu đồng bộ về hạ tầng tại các CCN hiện nay.

Thực trạng chung mà các sở công thương Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế... phản ánh về tình trạng heo hút tại các CCN hiện nay trên địa bàn. Việc thu hút đầu tư hằng năm về các CCN gặp không ít khó khăn, đa số nhà đầu tư tìm về cũng kém mặn mà.

Thanh Hóa là một trong những địa phương đã có quy hoạch phát triển cụm công nghiệp (CCN) tỉnh Thanh Hóa đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã được phê duyệt. Trong đó có nhiều chính sách ưu đãi hấp dẫn. Quy hoạch này được kỳ vọng sẽ giúp Thanh Hóa khắc phục hiện trạng kém thu hút đầu tư phát triển hạ tầng và đầu tư thứ cấp đang phổ biến tại các CCN.

Theo Quy hoạch, Thanh Hóa sẽ hình thành 70 CCN với tổng diện tích 2.133,0 ha, bao gồm 36 cụm vùng đồng bằng, 13 cụm vùng ven biển, 21 cụm vùng miền núi. Với một con số được gọi là "bậc nhất" về các CCN tại miền Trung - thế nhưng Thanh Hóa gặp không ít khó khăn trong việc kêu gọi nhà đầu tư đổ vốn về đây.

Đây là hiện trạng chung của nhiều CCN trên địa bàn, nguyên nhân chủ yếu là do thiếu kinh phí cho công tác quy hoạch, làm hạ tầng. Đa số các CCN đều chưa được đầu tư hạ tầng hoàn chỉnh, thậm chí có không ít cụm mới chỉ được quy hoạch về không gian, do đó, doanh nghiệp phải tự thực hiện việc đầu tư hạ tầng khi đăng ký thuê đất sản xuất. Bên cạnh đó, một số CCN đã được quy hoạch, nhưng vị trí giao thương không thuận lợi nên không thu hút được doanh nghiệp vào sản xuất tại đây.

Theo đại diện Sở Công Thương Thanh Hóa, lập quy hoạch các CCN mới cần gắn liền với hạ tầng công cộng để tạo điều kiện thuận lợi trong thu hút đầu tư và hình thành nên các khu dân cư, đô thị mới. Vị trí quy hoạch cố gắng tận dụng các diện tích đất khó khai thác về nông nghiệp và hạn chế tối đa việc hình thành trên diện tích đất sản xuất nông nghiệp cho hiệu quả kinh tế cao. Trong quá trình thu hút đầu tư vào CCN, ưu tiên ngành nghề tạo nhiều việc làm cho lao động nông thôn, nhưng không gây tác động xấu đến môi trường. Với những CCN có diện tích từ 15 ha trở lên, sẽ xây dựng khu xử lý nước thải tập trung nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường và giảm chi phí xử lý nước thải cho các doanh nghiệp trong cụm.

Hà Tĩnh xác định phát triển công nghiệp là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, thời gian qua, tỉnh này đã tích cực trong việc thu hút đầu tư các doanh nghiệp về với CCN trên địa bàn. Tuy nhiên, thực trạng chung vẫn đang là những vùng đất heo hút, vắng bóng các doanh nghiệp lớn tìm về.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Dương Tất Thắng nhấn mạnh, việc phát triển cụm công nghiệp hiện nay cần một cuộc cách mạng. Các CCN cần thay đổi hình thức tổ chức sản xuất kinh doanh. Những doanh nghiệp đã hoạt động tại các CCN cũng nên bỏ cách làm thủ công, tự phát như hiện nay, nhất là cần “hòa tan bí quyết”, liên kết để sản xuất kinh doanh và cạnh tranh để làm ra những sản phẩm chất lượng hơn.

Đại diện Sở Công Thương tỉnh Thừa Thiên Huế cũng phản ánh, nhu cầu vốn đầu tư hạ tầng cho các CCN trên địa bàn tỉnh quá lớn, trong khi nguồn vốn thực hiện thấp khiến hạ tầng chưa được đầu tư hoàn chỉnh. Công tác giải phóng mặt bằng, bàn giao đất sạch cho doanh nghiệp chưa tốt, làm giảm khả năng thu hút dự án đầu tư vào CCN. Việc quản lý doanh nghiệp trong cụm cũng không sát sao do lỏng lẻo trong công tác phối hợp.

Tuy nhiên, bên cạnh sự vướng mắc về vốn trong việc đầu tư hạ tầng đồng bộ tại các CCN mà một số địa phương cho rằng "đây chính là nguyên nhân khiến việc thu hút đầu tư gặp khó" thì tại Nghệ An - là một trong những tỉnh đã có sự bứt phát trong thu hút đầu tư hiệu quả vào các CCN địa bàn.

UBND tỉnh Nghệ An xác định, việc thu hút các nhà đầu tư tham gia đầu tư xây dựng hạ tầng CCN còn ít, nên để hút nhà đầu tư về với các CCN củ Nghệ An vẫn chủ yếu là từ ngân sách tỉnh và địa phương. Nghệ An đã xây dựng nhiều giải pháp thực hiện định hướng trên, trong đó sẽ tiến hành khảo sát tình hình thực tế tại các CCN. Kịp thời hướng dẫn các chủ đầu tư hạ tầng CCN sớm hoàn thành hồ sơ thủ tục đề nghị hỗ trợ vốn đầu tư xây dựng hạ tầng. Tiếp tục bổ sung, hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển CCN như: Hỗ trợ về vốn, đào tạo lao động, tạo nguồn nhân lực và các chính sách về đất đai.

Theo số liệu từ Sở Công Thương Nghệ An, thì tỉnh này hiện có 39 CCN đã thực hiện các bước đầu tư, trong đó có 10 cụm đã lấp đầy. Hạ tầng trong và ngoài các CCN đã được quan tâm đầu tư với tổng số vốn trên 942,6 tỷ đồng. Ngoài hệ thống đường giao thông vào CCN khá hoàn chỉnh, đã có 8/18 CCN đang hoạt động có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Đây là một trong những điểm nhấn trong phát triển CCN của Nghệ An.

Nhờ được quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng, các CCN trên địa bàn tỉnh đã thu hút được trên 231 dự án đầu tư thứ cấp, chủ yếu là của các doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong đó có 4 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài. Tổng vốn đầu tư đạt 2.128 tỷ đồng (bình quân 9,5 tỷ đồng/doanh nghiệp). Giá trị sản xuất của các doanh nghiệp trong CCN đạt xấp xỉ 3.480 tỷ đồng/năm chiếm khoảng 9% giá trị sản xuất công nghiệp toàn tỉnh.

Theo đánh giá từ Sở Công Thương Nghệ An: Các CCN đã tạo sự thay đổi đáng kể trong thu hút đầu tư cho phát triển công nghiệp; tạo điều kiện và góp phần khai thác có hiệu quả tiềm năng và các nguồn lực sẵn có của từng địa phương; bảo đảm an sinh xã hội. Việc quy hoạch tốt các CCN cũng đã tạo cơ hội cho các địa phương thu hút nhanh các nhà đầu tư vào địa bàn.

Riêng CCN xã Nghĩa Mỹ, thị xã Thái Hòa chỉ với diện tích 34,93ha nhưng đã thu hút được 7 doanh nghiệp vào đầu tư. Điển hình có Công ty TNHHHiTex, 100% vốn từ Hàn Quốc, quy mô 1.000 lao động. CCN xã Diễn Hồng, huyện Diễn Châu- một trong những CCN thành lập đầu tiên của tỉnh, rộng 10 ha nhưng đã thu hút tới 41 cơ sở sản xuất và 31 hộ kinh doanh cá thể. CCN Nam Giang, huyện Nam Đàn đã được lấp đầy chỉ sau vài năm được phê duyệt quy hoạch chi tiết.

Các doanh nghiệp, cơ sở hoạt động trong cụm công nghiệp trên đị bàn Nghệ An sản xuất ổn định, đời sống của người lao động được bảo đảm.