Thị trường M&A 2019-2020: Nhận diện các thương vụ đình đám và lĩnh vực đột phá

Tài chính ngân hàng: Còn dư địa lớn

Dữ liệu thống kê cho thấy, thị trường M&A năm 2018 - 2019 chứng kiến cuộc soán vị bất ngờ giữa các quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư lớn nhất vào Việt Nam như việc Hồng Kông (Trung Quốc) đột ngột chiếm vị trí số 1, đẩy Thái Lan ra khỏi Top 4. Ở góc độ nhóm ngành, cuộc đổi ngôi cũng đã diễn ra khi nhóm hàng tiêu dùng, vốn giữ vị trí số 1 liên tục 2 năm 2016-2017, đã bị bất động sản (BĐS) đánh bật chiếm ngôi.

Theo Báo cáo của Nhóm nghiên cứu thuộc Diễn đàn M&A Việt Nam (MAF), năm 2018 - 2019, BĐS chiếm giá trị gần 20%, các công ty hoạt động đa ngành chiếm 19,67% và ngành sản xuất hàng tiêu dùng tụt xuống thứ 3, chiếm 10,53%. Tuy nhiên, rất có thể cuộc rượt đuổi trong các nhóm ngành M&A mới chỉ bắt đầu vì hàng loạt thương vụ lớn sắp diễn ra ở các ngành “hot”, giàu tiềm năng được kỳ vọng gặt mùa vàng cho nhà đầu tư sẽ làm cuộc đua trên thị trường M&A đặc biệt hấp dẫn.

Nhóm ngành đầu tiên được dự đoán sẽ “đình đám”trong thời gian tới là tài chính - ngân hàng. Sau một thời gian im ắng, ngành này đã âm thầm quay trở lại bằng việc trình làng những thương vụ lớn. Mới đây nhất, cuối tháng 7/2019, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) quyết định bán 15% cổ phần cho đối tác KEB Hana Bank (Hàn Quốc) với giá hơn 20.295 tỷ đồng, tức khoảng 882 triệu USD.

Chưa hết, thời gian tới, rất có thể thị trường sẽ còn chứng kiến thương vụ Quỹ SoftBank Vision Fund và GIC (Singapore) đầu tư tới 300 triệu USD vào VNPay, một trung gian thanh toán của Việt Nam. Cuối năm 2018, sau khi bán thành công 3% vốn cho GIC (Quỹ đầu tư của Chính phủ Singapore), thu về 6.200 tỷ đồng, Vietcombank đang tiếp tục xúc tiến phương án bán tiếp 6,5% cổ phần từ nay đến năm 2020.

Còn tại OceanBank, Ngân hàng Nhà nước đã hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ phương án chuyển nhượng và cơ cấu lại OceanBank sau khi bán lại cho nhà đầu tư nước ngoài. Trong khi đó, CBBank đang được J.Trust để mắt tới; còn GP.Bank và DongAbank đang hoàn thiện để trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt để được các nhà đầu tư như Srisawad (TháiLan), Clermont (Singapore)... có thể mua lại.

Bên cạnhđó, thương vụ sáp nhập PGBank - HDBank cũng đang hoàn thiện thủ tục. Được biết, năm 2020 cũng là năm mà Agribank tiến hành cổ phần hóa. Agribank đang có tổng tài sản đạt trên 1,28 triệu tỷ đồng, sẽ bán 35% cổ phần và nếu thành công, đây sẽ là thương vụ cực lớn trong ngành ngân hàng.

Đột phá bất động sản

Qua theo dõi cho thấy, trong các nhóm ngành thì bất động sản là lĩnh vực nhiều năm liên tục duy trì phong độ dẫn đầu. Năm 2018 - 2019, đã có sự đột phá mạnh mẽ, Vingroup vẫn là “cánh chim đầu đàn” với các thương vụ lớn như bán 1,3 tỷ USD cổ phần cho GIC, bán 6,1% cổ phần trị giá 1 tỷ USD cho SK Group (Hàn Quốc); SCIC thoái 57,7% vốn tại Vinaconex cho An Quý Hưng, thu về 7.400 tỷ đồng; Sơn Kim Land cũng thực hiện một thương vụ M&A 121 triệu USD từ nhóm nhà đầu tư EXS Capital, ACA Investments và Credit Suise.

Ngoài ra, còn nhiều thương vụ M&A lớn khác cũng được thực hiện như: Berjaya (Malaysia) bán 75% cổ phần của InterContinental Hanoi Westlake với giá 1.244 tỷ đồng cho BRG; Saigon Coop mua lại chuỗi siêu thị Auchan; Keppel Land mua 60% cổ phần 3 lô đất từ Địa ốc Phú Long; Nam Long chi hơn 2.300 tỷ đồng mua lại 70% cổ phần Dự án Dong Nai Waterfront City.

Ngoài ra, còn có thương vụ CapitaLand hoàn tất mua lại Ascendas and Singbridge Pte. Ltd; Hòa Bình phát hành riêng lẻ 25 triệu cổ phiếu cho Hyundai Elevator Co.,Ltd; Phát Đạt hợp tác đầu tư với Samty AsiaInvestment; VinaCapital Ventures rót vốn vào Rever...

Đặc biệt, thời gian tới, rất có thể thị trường sẽ chứng kiến thương vụ Warburg Pincus mua lại cổ phần The Grand Hồ Tràm (Bà Rịa - Vũng Tàu) tổng vốn đầu tư 600 triệu USD; liên doanh các nhà đầu tư Nhật Bản hợp tác với Phú Mỹ Hưng phát triển dự án cao cấp Midtown; Indochina Capital (ICC) và KajimaCorporation liên doanh phát triển chuỗi khách sạn Wínk...

Cùng đó, thị trường M&A 2019 - 2020 dự báo sẽ xuất hiện những cơn “sóng lạ” như mua lại các khu công nghiệp, M&A các chuỗi khách sạn, M&A các chuỗi nhà hàng...

Hàng tiêu dùng màu mỡ

Với quy mô 96 triệu dân, nhóm ngành hàng tiêu dùng được đánh giá là ngành màu mỡ nhất đối với các nhà đầu tư. Việc mua lại những công ty sản xuất hàng tiêu dùng (đồ uống, thực phẩm, hàng tiêu dùng thiết yếu...) không chỉ là mua lại thương hiệu, mà còn mua lại mạng lưới phân phối để tiếp cận thị trường. Đó chính là lý do mà thời gian qua, hàng loạt thương vụ M&A khủng trong ngành hàng tiêu dùng được thực hiện.

Điển hình là thương vụ ThaiBev - Sabeco vào năm 2017 với giá trị 4,8 tỷ USD vẫn còn làm thị trường đến bây giờ còn ngây ngất.

Tháng 5/2019, Minh Phú bán 30% vốn điều lệ cho MPM Investments (Công ty con của Mitsui - tập đoàn thủy sản hàng đầu Nhật Bản), thu về 3.037 tỷ đồng.

Trước đó, tháng 9/2018, SK Group (Hàn Quốc) chính thức đầu tư 470 triệu USD mua lại toàn bộ gần 109,9 triệu cổ phiếu quỹ, để sở hữu 9,5% cổ phần của Masan Group... Các thương vụ này bao gồm chuyển nhượng các công ty sở hữu những thương hiệu địa phương lâu đời hoặc mới nổi, kèm theo đó là thị phần đối với một số chủng loại hàng hoá.

Đó cũng là các thươngvụ M&A nội địa được thực hiện bởi các doanh nghiệp Việt Nam như: Masan, KIDO, TTC, Vinamilk...

Điển hình là năm 2019, Vinamilk đã chi hơn 1.171 tỷ đồng mua 38,24% vốn điều lệ của GTNFoods, hay như vào trung tuần tháng 8/2019, SCIC tiến hành đấu giá lô cổ phần gần 1.000 tỷ đồng tại Vocarimex.

Ngoài ra, theo dự báo, dư địa thị trường M&A không chỉ nằm ở các “thửa ruộng vàng” như tài chính- ngân hàng, bất động sản hay hàng tiêu dùng, mà còn trải rộng khắp các ngành nghề như bán lẻ, năng lượng, hạ tầng, dược phẩm, y tế, giáo dục...

M&A bước vào kỷ nguyên mới

Ông Vũ Đại Thắng, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, sau một thập niên tăng trưởng mạnh mẽ với hàng ngàn giao dịch và tổng giá trị giao dịch đạt khoảng 55 tỷ USD, thị trường M&A Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới với nhiều cơ hội mới.

Theo ông Thắng, nhìn lại chặng đường hơn 10 năm có thể thấy, hoạt động M&A đã dần trở thành bộ phận quan trọng trong hệ sinh thái đầu tư - kinh doanh của Việt Nam. “Nếu như năm 2009, tổng giá trị thương vụ M&A mới chỉ đạt 1,1 tỷ USD thì đến năm 2018, con số này đã đạt mốc 10,2 tỷ USD, đưa tổng giá trị thương vụ M&A trong thập kỷ qua đạt khoảng 55 tỷ USD”, ông Thắng nói.

Theo ông Thắng, M&A không chỉ đạt kỷ lục về tổng giá trị mà số lượng các thương vụ cũng tăng lên rất nhanh chóng, diễn ra trên mọi khu vực doanh nghiệp từ tư nhân, đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp có vốn nhà nước; thu hút sự tham gia không chỉ các nhà đầu tư tài chính chuyên nghiệp trong và ngoài nước mà còn có sự tham gia tích cực của các nhà đầu tư sản xuất, kinh doanh, doanh nghiệp công nghệ...

Thứ trưởng Vũ Đại Thắng cho biết, trong thời gian tới, Chính phủ sẽ tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế, trong đó tập trung cao độ cho tái cơ cấu đầu tư công, hệ thống tài chính ngân hàng và doanh nghiệp nhà nước (DNNN). Riêng đối với DNNN, đã có nhiều giải pháp đẩy thúc đẩy cổ phần hóa, bán vốn tại những doanh nghiệp mà Nhà nước không cần nắm giữ cổ phần, vốn góp chi phối, kể cả những doanh nghiệp đang kinh doanh có hiệu quả. Riêng trong giai đoạn hơn 3 năm 2016 đến nay, kết quả cổ phần hoá, thoái vốn tại DNNN đã đạt trên 200 ngàn tỷ, gấp 2,8 lần giai đoạn 5 năm trước.

Việc thúc đẩy thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn gắn liền với việc công khai, minh bạch lộ trình cổ phần hoá, thoái vốn sẽ tạo ra các sản phẩm ngày càng hấp dẫn hơn nữa cho thị trường M&A; mở rộng cơ hội cho các nhà đầu tư quan tâm và nghiên cứu cơ hội đầu tư, mua lại cổ phần tại các doanh nghiệp có vốn Nhà nước.

Ngoài ra, với việc xác định khu vực tư nhân là động lực quan trọng của nền kinh tế, nên Chính phủ đang đẩy nhanh việc hoàn thiện các cơ chế, chính sách nhằm cải thiện môi trường kinh doanh. Đặc biệt, trong thời gian tới, trên cơ sở tổng kết 30 năm thu hút và sử dụng ĐTNN, Bộ Chính trị sẽ ban hành Nghị quyết về Định hướng hoàn thiện thể chế chính sách để nâng cao chất lượng, hiệu quả thu hút và hợp tác đầu tư nước ngoài đến 2030.

Trong đó, khẳng định đầu tư nước ngoài là một bộ phần hợp thành quan trọng, bình đẳng, phát triển lâu dài, hợp tác và cạnh tranh lành mạnh với các khu vực kinh tế khác... Những yếu tố tích cực trên đang mở ra mộ tkỷ nguyên mới cho hoạt động M&A tại Việt Nam với nhiều cơ hội bứt phá, đưa M&A trở thành kênh thu hút đầu tư quan trọng.

Bài liên quan

Nguồn cung ngoại tệ có thể thêm 2 tỷ USD từ hoạt động M&A

M&A bất động sản sẽ xuất hiện những “cơn sóng lạ”

[Café cuối tuần] ‘Mùa vàng’ M&A

Khẩu vị nhà đầu tư ngoại qua M&A: Bất động sản, ngân hàng, dịch vụ tài chính lên mâm