Tăng trưởng xanh: Nhiều doanh nghiệp còn chưa rõ cơ chế ưu đãi

Cổng Thông tin điện tử Chính phủ vừa tổ chức Tọa đàm "Tăng trưởng xanh - Xu thế toàn cầu, sự lựa chọn tất yếu".

Phát biểu tại tọa đàm, ông Lê Việt Anh, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Giáo dục, Tài nguyên và Môi trường (Bộ KH&ĐT) cho biết, Chính phủ đã ban hành chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh cho giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, đồng thời xây dựng các kế hoạch hành động quốc gia nhằm thúc đẩy việc áp dụng các giải pháp xanh trong mọi lĩnh vực kinh tế.

Trong đó có các chính sách ưu đãi tài chính và phi tài chính cho các doanh nghiệp tham gia vào quá trình này như ưu đãi thuế, tiếp cận tài chính và các quy định về lãi suất… để thực hiện các dự án phát triển bền vững.

Đề cập đến tác động của các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới đối với việc thúc đẩy tăng trưởng xanh tại Việt Nam, ông Quách Quang Đông, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và phát triển bền vững (Bộ Công Thương) cho biết, các FTA mà Việt Nam hiện đang tham gia như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) không chỉ mở ra cơ hội xuất khẩu cho doanh nghiệp Việt Nam mà còn yêu cầu các doanh nghiệp phải nâng cao chất lượng sản phẩm và đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường khắt khe hơn.

"Điều này đặt ra thách thức lớn cho các doanh nghiệp trong việc duy trì lợi thế cạnh tranh về giá trong khi vẫn phải tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường quốc tế. Chính vì vậy, việc chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng xanh không chỉ là một xu thế mà còn là một yêu cầu tất yếu để doanh nghiệp Việt có thể hội nhập và phát triển bền vững trong môi trường kinh tế toàn cầu", ông nói.

Từ góc độ doanh nghiệp, ông Binu Jacob, Tổng Giám đốc Công ty Nestlé Việt Nam chia sẻ, công ty đã hỗ trợ hàng trăm nghìn hộ trồng cà phê tại Việt Nam áp dụng các phương pháp canh tác bền vững, giảm thiểu sử dụng phân bón và thuốc trừ sâu. Nestlé thực hiện 100% trung hòa về nước (có nghĩa là hoàn toàn có thể tái chế nước đã qua sử dụng), tái chế 95% bao bì và triển khai các giải pháp tiết kiệm năng lượng, hướng tới mục tiêu phát thải thấp…

"Những hoạt động này không chỉ giúp công ty giảm thiểu tác động đến môi trường mà còn nâng cao nhận thức cộng đồng và khuyến khích các doanh nghiệp khác tham gia vào quá trình phát triển bền vững", ông cho hay

Ở góc độ địa phương, ông Nguyễn Hùng Nam, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên cho biết, tỉnh đã chuyển dịch từ kinh tế nâu sang kinh tế xanh. Tỉnh đã tích cực triển khai các giải pháp đồng bộ nhằm thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Trong đó, tỉnh tập trung vào phát triển hạ tầng, thu hút đầu tư và cải cách thủ tục hành chính để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động.

Bên cạnh đó, tỉnh đã triển khai các dự án hạ tầng quan trọng như hệ thống giao thông kết nối các khu công nghiệp, đồng thời đầu tư vào các cơ sở hạ tầng như cấp nước, cấp điện và nhà ở xã hội cho công nhân. Các chương trình bảo vệ môi trường cũng được thực hiện như đề án phát triển nông nghiệp bền vững và giảm phát thải khí nhà kính…

"Những kết quả này đã giúp Hưng Yên không chỉ phát triển mạnh về kinh tế mà còn bảo vệ được môi trường, đồng thời đóng góp vào mục tiêu chung của Việt Nam trong việc đạt được các cam kết về tăng trưởng xanh", ông bày tỏ.

Doanh nghiệp còn chưa rõ cơ chế ưu đãi

Cùng với các lợi ích trong tiến trình tăng trưởng bền vững và tăng trưởng xanh, các đại biểu cho rằng, hiện nay vẫn còn nhiều rào cản và thách thức. Trong đó, các doanh nghiệp chưa thể xác định được mình sẽ được hưởng cơ chế ưu đãi nào. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quyết định đầu tư mà còn làm giảm động lực của doanh nghiệp trong việc chuyển đổi mô hình kinh doanh sang bền vững và xanh.

Đáng chú ý, việc thay đổi dây chuyền công nghệ hay đầu tư vào công nghệ xanh có thể tốn kém rất nhiều chi phí. Ngoài ra, sự thiếu hụt các nguồn tài chính hỗ trợ cho chuyển đổi xanh cũng là một yếu tố cản trở lớn…

Nêu quan điểm, ông Binu Jacob đưa ra một số góp ý. Thứ nhất, cần tiếp tục cải thiện khung khổ pháp lý để thúc đẩy hơn nữa tăng trưởng xanh, tăng trưởng bền vững. Thứ hai, phát triển nguồn nhân lực để có thể triển khai việc phát triển bền vững, phát triển xanh. Cuối cùng, cần xây dựng những sáng kiến, mô hình ở địa phương bởi những mô hình tăng trưởng bền vững, mô hình tăng trưởng xanh chúng ta thường thấy trên thế giới cũng phải điều chỉnh cho phù hợp với từng địa phương, chứ không phải bê nguyên mẫu để áp dụng.

Ông Quách Quang Đông thì cho rằng, cơ chế, chính sách cần có những nhận định, phân tích, đánh giá, đồng thời phải có sự ghi nhận, cổ vũ và hỗ trợ để tăng cường nhận thức và định hướng cho việc tiêu dùng và sản xuất bền vững, hướng tới hàng hoá, dịch vụ xanh, sạch. Cần tạo động lực cho doanh nghiệp đi đầu, tiên phong, giữ những vị trí đầu tàu, dẫn dắt, từ đó lan toả để thu hút các doanh nghiệp khác đi theo.

Để hỗ trợ doanh nghiệp, Chính phủ, các bộ, ngành cần bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách đáp ứng với bối cảnh, tình hình mới của thế giới, đồng thời bảo vệ những lợi ích chính đáng của doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp phát triển và hạn chế rủi ro. Tăng cường hơn nữa sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành cũng như giữa Trung ương và địa phương.

Trong khi đó, ông Lê Việt Anh khẳng định, một trong những nhiệm vụ quan trọng của Chính phủ trong thời gian tới là hoàn thiện hệ thống khung pháp lý dành cho phát triển bền vững và tăng trưởng xanh. Đặc biệt là vai trò của hệ thống phân loại xanh quốc gia. Đây là công cụ quan trọng để xác định các tiêu chí và tiêu chuẩn cho các doanh nghiệp và dự án đầu tư xanh.

Chính phủ đã có những chỉ đạo rõ ràng về việc xây dựng hệ thống phân loại xanh quốc gia và hiện nay các bộ ngành, cơ quan liên quan đang phối hợp để xây dựng hệ thống phân loại xanh đạt chuẩn mực quốc tế, đồng thời đảm bảo tính linh hoạt để cập nhật công nghệ mới và các mô hình kinh doanh xanh.