Rắc rối tại tuyến metro đầu tiên của Sài Gòn
Tổng đầu tư tăng gần 3 lần, liên tục "đói" vốn, lộ sai phạm thất thoát gần 2.900 tỷ... khiến Metro Số 1 không thể hoàn thành năm 2020.
Kiểm toán Nhà nước vừa chỉ ra nhiều sai phạm của UBND TP HCM, Ban quản lý Dự án tuyến đường sắt đô thị số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) trong giai đoạn từ 2007 đến tháng 6/2016. Trước đó, "siêu dự án" này cũng xảy ra nhiều lùm xùm chưa được giải quyết.
Đội vốn gần 30.000 tỷ đồng
Metro Số 1 dài khoảng 20 km, được thành phố phê duyệt năm 2007 với tổng mức đầu tư gần 17.400 tỷ đồng (hơn 126.500 triệu Yên Nhật). Thời điểm này, dự án được xác định thuộc nhóm A - không phải trình Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư. Đến năm 2009, tư vấn chung của dự án đã tính toán và xác định lại, tổng mức đầu tư là hơn 47.300 tỷ đồng (hơn 235.500 triệu Yên Nhật).
Nguyên nhân đội vốn được thành phố cho là: tăng khối lượng xây dựng nhằm đem lại hiệu quả đầu tư (đầu máy, toa xe, trang thiết bị nhà ga...); nguyên liệu tăng giá, tăng lương tối thiểu 2006-2009; trượt giá giữa Yên Nhật - Việt Nam Đồng và tỷ lệ tính toán các chi phí dự phòng, rủi ro trượt giá theo quy định mới.
Việt Nam lúc này cũng chưa có kinh nghiệm thẩm tra lựa chọn Tư vấn thẩm tra nên thành phố đề nghị Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tuyển chọn tư vấn độc lập để làm. JICA chọn hai đơn vị của Singapore, trong đó có công ty quản lý hầu hết hệ thống metro của nước này.
Sau khi lấy ý kiến các bộ ngành, thủ tướng cho phép UBND thành phố phê duyệt điều chỉnh dự án vào tháng 8/2011, tổng mức đầu tư mới là hơn 47.300 tỷ đồng. Nhưng lúc này chính sách đã thay đổi, dự án thuộc diện phải trình Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư.
Hiện, tổng mức đầu tư dự án vẫn chưa được cơ quan có thẩm quyền công nhận.
Đoạn trên cao metro Số 1, qua khu vực quận 2, đang thi công dang dở.
TP HCM phải tạm ứng tiền 4 lần, Nhật Bản 'dọa' ngừng dự án
Để vận hành đúng kế hoạch năm 2020, trong giai đoạn 2016-2020 dự án cần khoảng 28.000 tỷ đồng. Tuy nhiên hồi tháng 4, Bộ Kế hoạch và Đầu tư quyết định chỉ bố trí kế hoạch vốn ODA nguồn ngân sách trung ương cho dự án là 7.500 tỷ đồng - dự án thiếu đến 20.500 tỷ.
Vướng mắc trong việc phê duyệt tổng mức đầu tư và do trung ương không cấp vốn, Metro Số 1 liên tục rơi vào tình trạng "giật gấu vá vai". UBND TP HCM đã 4 lần tạm ứng tiền (tổng cộng 3.300 tỷ) để BQL thanh toán cho các nhà thầu, chi trả cho nhân viên.
Bị nợ tiền kéo dài, hồi tháng 11, ông Umeda Kunio (Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam) đã gửi văn bản bày tỏ quan ngại với Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Thiện Nhân, đề nghị lãnh đạo thành phố chỉ đạo giải quyết các vướng mắc phát sinh của dự án và tác động đến các cơ quan cấp trên để dự án được phê duyệt về vốn.
Nhắc lại việc TP HCM từng cam kết sẽ tạm ứng ngân sách để thanh toán, ông Umeda Kunio đề nghị sớm thực hiện cho các nhà thầu. Hiện, số tiền chậm thanh toán cho đơn vị thi công, tư vấn đã hơn 100 triệu USD. "Áp lực lên các nhà thầu cũng đến mức giới hạn, nếu đến cuối tháng 12 các vấn đề này không được giải quyết thì tôi rất lấy làm tiếc về việc dự án buộc phải ngừng thi công", ông Umeda Kunio viết.
Metro được kỳ vọng giúp kéo giảm số lượng phương tiện cá nhân, nhất là xe máy, giải quyết nẹn kẹt xe.
TP HCM làm trái thẩm quyền, kiến nghị xử lý gần 2.900 tỷ đồng
Trong kết luận vừa công bố, Kiểm toán Nhà nước cho rằng, việc UBND TP HCM phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư Metro Số 1 (theo quyết định 4480 năm 2011) là chưa đúng giá trị, chưa tuân thủ trình tự thủ tục và chưa đúng thẩm quyền. Bởi, theo Nghị quyết 49 năm 2010 của Quốc hội, dự án có tổng mức đầu tư trên 35.000 tỷ đồng là dự án quan trọng quốc gia, phải trình Quốc hội xem xét; còn theo Luật Xây dựng năm 2003, thẩm quyền quyết định đầu tư là của Thủ tướng.
TP HCM phê duyệt điều chỉnh thời gian hoàn thành dự án từ năm 2017 sang năm 2019 cũng không tuân thủ trình tự. Với dự án quan trọng quốc gia, khi kéo dài thời gian thực hiện từ một năm trở lên, Chính phủ phải báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định.
Kiểm toán Nhà nước cũng kiến nghị xử lý tài chính hơn 2.898 tỷ đồng; trong đó thu hồi nộp ngân sách 18,25 tỷ, nộp thuế giá trị gia tăng hơn 53 tỷ, giảm trừ thanh toán cho các nhà thầu 96 tỷ... Đối với 2.864 tỷ đồng còn lại, BQL phải xử lý theo kết quả kiểm toán và phải đàm phán, thương thảo với các nhà thầu để giảm giá hợp đồng các gói thầu CP1b, CP2... tránh thất thoát vốn đầu tư.
Việc BQL điều chỉnh thiết kế tường vây hầm metro (gói thầu CP1a) từ 2 m xuống 1,5 m là không đúng quy trình. Tuy nhiên, các đơn vị tư vấn của Việt Nam và cả Nhật Bản đã xác nhận công trình vẫn bảo đảm an toàn, giúp thành phố tiết kiệm 93 tỷ đồng (khoảng 4 triệu USD).
Bên trong Metro Số 1, đoạn ngầm tại trung tâm Sài Gòn.
Khủng hoảng nhân sự BQL
Ông Hoàng Như Cương (Phó giám đốc kiêm Bí thư Đảng ủy BQL) đã đi Mỹ từ đầu tháng 12, khi chưa được UBND thành phố chấp thuận. Hiện, các cơ quan chức năng đang xác minh, tìm hướng xử lý. Thành phố phân công bà Vũ Minh Huyền (Phó bí thư Đảng ủy, Phó BQL) phụ trách Đảng ủy thay ông Cương.
Trong kết luận của Kiểm toán Nhà nước, ông Cương bị xác định sai phạm, làm trái thẩm quyền khi ký quyết định 178/2014 phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư (tăng 16,7 triệu yen, khoảng 7.000 tỷ đồng) dự án quan trọng của quốc gia.
Ngoài ra, tính đến tháng 11 đã có 50 nhân sự của BQL xin nghỉ việc. Trong đó, ông Lê Nguyễn Minh Quang (Trưởng BQL) đã hai lần nộp đơn, ông Dương Hữu Hòa (Giám đốc Dự án kiêm Chủ tịch Công đoàn) nêu lý do "sức khỏe không đảm bảo công việc" nhưng đều chưa được chấp thuận.
Hay ông Phan Nhật Linh (Trưởng phòng kế hoạch - hợp đồng) lần thứ hai nộp đơn, đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động kể từ 31/12.
Giấc mơ Metro của người Sài Gòn dang dở
Mong muốn xây dựng mạng lưới metro chạy khắp TP HCM đã được nhen nhóm từ cuối những năm 90. Từ năm 2001 đến 2007, thành phố liên tiếp bàn bạc về hướng tuyến, cách thức xây dựng.
Đến tháng 2/2008, hạng mục depot rộng 24 ha tại phường Long Bình (quận 9) của tuyến Metro Bến Thành - Suối Tiên được khởi công nhưng bị vướng mặt bằng. Sau 4 năm lỗi hẹn, sáng 28/8/2012, phần quan trọng nhất của tuyến metro này chính thức được khởi công.
Tuyến Metro Số 1 đi qua các quận 1, 2, 9, Bình Thạnh, Thủ Đức (TP HCM) và huyện Dĩ An (Bình Dương). Trong đó, khoảng 2,6 km đi ngầm (3 nhà ga) và hơn 17 km trên cao (11 nhà ga).
Lãnh đạo BQL lúc đó là ông Nguyễn Đô Lương đánh giá metro sẽ là mạch máu giao thông của một đô thị hiện đại, góp phần phát triển kinh tế xã hội của TP HCM. Còn Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Yasuaki Tanizaki cho dự án là "bước ngoặt thay đổi phương tiện giao thông của người dân".
Công trình dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2017, đưa vào sử dụng năm 2018, sau đó gia hạn thêm hai năm. Nhưng đến nay tuyến Metro Số 1 chỉ làm được khoảng 56% khối lượng công việc, người Sài Gòn không thể trải nghiệm metro vào năm 2010.
(Theo Vnexpress)
- Cùng chuyên mục
Vingroup hỗ trợ khẩn cấp 500 tỷ cho các tỉnh miền Trung
Tập đoàn Vingroup kích hoạt gói hỗ trợ 500 tỷ đồng thứ 2 cho công tác cứu trợ và khắc phục hậu quả thiên tai tại các tỉnh miền Trung, nâng tổng mức đóng góp lên 1.000 tỷ đồng.
Sự kiện - 24/11/2025 18:22
TP.HCM chia sẻ khó khăn với người dân vùng lũ Khánh Hòa
Ngoài kinh phí 50 tỷ đồng mà TP.HCM hỗ trợ tỉnh Khánh Hòa, thành phố còn hỗ trợ 4 bếp ăn cung cấp 24.000 suất/ngày, 50.000 túi quà thiết yếu, 10.000 túi thuốc gia đình, 10.000 áo phao, 150 tấn hàng hóa; bố trí 30-50 bác sĩ hỗ trợ khám chữa bệnh.
Sự kiện - 24/11/2025 14:34
'Sở hữu trí tuệ phải trở thành tài sản của doanh nghiệp'
Sở hữu trí tuệ phải trở thành tài sản của doanh nghiệp, có thể định giá, mua bán, được đưa vào báo cáo tài chính, có thể là tài sản đảm bảo để đi vay góp vốn, nhất là tài sản công nghệ mới, công nghệ số.
Sự kiện - 24/11/2025 14:23
Giãn, hoãn nợ, miễn, giảm lãi suất với cá nhân, doanh nghiệp bị thiệt hại do mưa, lũ
Thủ tướng Chính phủ vừa ký công điện yêu cầu các bộ ngành, địa phương khắc phục hậu quả mưa lũ, khôi phục sản xuất, ổn định đời sống nhân dân tại Nam Trung Bộ.
Sự kiện - 24/11/2025 09:06
Mưa lũ gây thiệt hại kinh tế hơn 13.000 tỷ đồng ở miền Trung - Tây Nguyên
Mưa lũ những ngày qua ở khu vực miền Trung – Tây Nguyên đã gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, khiến 102 người chết và mất tích, đồng thời gây thiệt hại kinh tế ước tính hơn 13.000 tỷ đồng.
Sự kiện - 23/11/2025 22:23
Hà Nội chung tay hỗ trợ miền Trung khắc phục hậu quả mưa lũ
TP. Hà Nội đã quyết định hỗ trợ bước đầu 50 tỷ đồng cho Gia Lai và phát động đợt quyên góp sâu rộng, kịp thời tiếp sức các tỉnh miền Trung vượt qua thiệt hại do mưa lũ gây ra.
Sự kiện - 23/11/2025 19:13
Trung ương hỗ trợ hơn 2.400 tỷ đồng cho 4 tỉnh bị thiệt hại do mưa lũ
Đến nay, ngân sách Trung ương đã hỗ trợ 1.310 tỷ đồng cho Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Lâm Đồng. Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo trước mắt tiếp tục hỗ trợ thêm 1.100 tỷ đồng cho 4 tỉnh này.
Sự kiện - 23/11/2025 14:15
Doanh nghiệp cần làm gì để tái định vị hoạt động lữ hành?
Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam đưa ra những gợi mở để doanh nghiệp lữ hành tái định vị hoạt động lữ hành trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.
Sự kiện - 23/11/2025 08:48
'Tạo khuôn khổ pháp lý linh hoạt cho phát triển kinh tế tư nhân'
"Thể chế kinh tế tài chính phải đi trước, mở đường, nhất là ở các lĩnh vực mới như khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, kinh tế số, kinh tế xanh… Tạo khuôn khổ pháp lý linh hoạt cho phát triển mạnh mẽ kinh tế tư nhân", ông Phan Văn Mãi phân tích.
Sự kiện - 23/11/2025 06:29
Lãnh đạo Trung ương trực tiếp thăm người dân vùng lũ Khánh Hòa, Gia Lai
Trong bối cảnh mưa lũ gây thiệt hại nghiêm trọng, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú đã thị sát vùng rốn lũ Diên Điền (Khánh Hòa), còn Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng trực tiếp đến Gia Lai kiểm tra công tác khắc phục hậu quả, động viên người dân.
Sự kiện - 22/11/2025 17:17
Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng: Phải thông xe đèo Mimosa trong 10 ngày tới
Kiểm tra tại các điểm sạt lở, vùng ngập lụt tại tỉnh Lâm Đồng, Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng yêu cầu các lực lượng phải khẩn trương, ưu tiên khắc phục sạt lở ở đèo Mimosa, thông xe 1 chiều trong 10 ngày tới.
Sự kiện - 22/11/2025 14:50
![[Café Cuối tuần] Giải bài toán cơ chế tài chính xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam](https://t.ex-cdn.com/nhadautu.vn/256w/files/news/2025/11/22/cao-toc-0837-060624.jpg)
[Café Cuối tuần] Giải bài toán cơ chế tài chính xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam
Mấy hôm nay đọc mạng thấy các cuộc tranh luận quanh nội dung cơ chế tài chính để xây dựng dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam giống như đang xem một bàn cờ lớn: bên thì muốn làm để mở đường phát triển, bên thì sợ rủi ro, sợ thất thoát, sợ trách nhiệm; và ở giữa là câu hỏi giản dị nhưng gai góc: tiền ở đâu ra để làm một công trình mà thời gian hoàn vốn kéo dài mấy chục năm?
Sự kiện - 22/11/2025 09:16
Hà Nội lên kế hoạch hỗ trợ các tỉnh miền Trung khắc phục mưa lũ
Thành ủy Hà Nội yêu cầu các sở, ngành nhanh chóng phối hợp với địa phương bị ảnh hưởng để thống kê thiệt hại và hoàn thiện phương án hỗ trợ người dân vùng lũ.
Sự kiện - 22/11/2025 08:19
Gia Lai xin 2.000 tỷ để tái thiết sau 'thiên tai kép'
Làm việc với Phó Thủ tướng Lê Thành Long, UBND tỉnh Gia Lai đề xuất Chính phủ hỗ trợ khoảng 2.000 tỷ đồng để bố trí tái định cư, sửa chữa hạ tầng giao thông, khắc phục hậu quả ở Quy Nhơn để nhanh chóng tái thiết sau "thiên tai kép".
Sự kiện - 22/11/2025 06:45
'Cần cơ chế chia sẻ rủi ro và chính sách ưu đãi riêng cho công nghệ chiến lược'
Sản phẩm chiến lược được tạo ra bởi công nghệ chiến lược, vốn bao trùm và có tính rủi ro cao hơn, mang tính chiến lược và dài hạn hơn so với thông thường nên cần có sự khác biệt trong chính sách ưu đãi.
Sự kiện - 21/11/2025 15:41
Thành ủy Hà Nội có quy định mới kiểm điểm, đánh giá, xếp loại tổ chức Đảng, đảng viên
Quy định số 03-QĐ/TU là cơ sở quan trọng để triển khai thống nhất, đồng bộ công tác kiểm điểm, đánh giá, xếp loại trong toàn hệ thống chính trị của TP. Hà Nội.
Sự kiện - 21/11/2025 12:13
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Gần 1 tỷ USD trái phiếu 'chảy về' một Group
Tài chính - Update 1 month ago
'Cơn sốt' vàng bao giờ chấm dứt?
Thị trường - 1 month
Nhóm vật liệu xây dựng nào sẽ phục hồi rõ nét hơn dịp cuối năm?
Thị trường - Update 1 month ago
