Diễn đàn VBF 2019 tiếp tục đặt ra những vấn đề lớn còn vướng mắc hiện nay trong thu hút và phát triển các doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại Việt Nam. Đó là vai trò, trách nhiệm xã hội của khối doanh nghiệp này trong sự phát triển kinh tế, kết nối, lan toả với các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nước phát triển công nghiệp phụ trợ.

Để làm rõ hơn thực trang kết nối giữa doanh nghiệp FDI và khối doanh nghiệp trong nước, giải pháp nào cho bài toán lâu dài và hóc búa này, Nhadautu.vn đã trao đổi với bà Virginia Foote, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ (Amcham) về vấn đề này.

Chia sẻ về thực trạng kết nối doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước hiện nay, bà Virginia cho biết: "Một công ty mà tôi biết họ đã xuất khẩu rất nhiều hàng hoá, sản phẩm từ Việt Nam sang Hoa Kỳ nhưng tôi cũng rất ngạc nhiên khi biết là các nhà cung cấp phụ kiện của Việt Nam rất ít so với các nhà cung cấp FDI tham gia vào chuỗi sản xuất của họ. Bản thân nhà sản xuất này cũng cho biết họ chưa tìm được những nhà cung cấp mà họ hy vọng có được tại Việt Nam".

Theo đó, bà Virginia cho rằng, thực tế là nhiều doanh nghiệp FDI đã tìm được 1 số đối tác Việt Nam nhưng họ kỳ vọng con số này phải gia tăng nhanh và nhiều hơn nữa trong thời gian tới.

Phân tích nguyên nhân của tình trạng trên, Phó Chủ tịch Amcham cho biết có 1 loạt các lý do dẫn tới các doanh nghiệp phụ trợ trong nước còn yếu và thiếu, nhìn vào Thái Lan trong sự phát triển công nghiệp xe hơi ở nước này có thể thấy mức độ tham gia của doanh nghiệp trong nước rất sâu.

Theo đó, bà Virginia nhấn mạnh ở Việt Nam cần có những nghiên cứu cụ thể bóc tách xem thực tế liên kết hiện nay giữa doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp Việt Nam như thế nào trong công nghiệp phụ trợ, có bao nhiêu doanh nghiệp trong nước tham gia được vào chuỗi cung ứng này để có những bài học kinh nghiệm và định hướng tương lai.

Dù chưa có phân tích cụ thể về thực trạng kết nối giữa FDI và doanh nghiệp trong nước, Phó Chủ tịch Amcham khẳng định rằng, Việt Nam đã thành công khi đã sản xuất ra được những sản phẩm không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn xuất khẩu ra nước ngoài, trong đó có Hoa Kỳ là một thị trường lớn. "Mỹ đã mua rất nhiều sản phẩm từ Việt Nam", bà Virginia nói.

Bà Virginia cũng cho rằng, vấn đề quan trọng là cần có sự liên kết tốt hơn giữa doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước nhưng cũng không nên quá khiên cưỡng trong mối quan hệ này. Bà nói: "Đôi khi mô hình liên danh lại là mô hình tệ nhất. Vì vậy, muốn thành công thì mối quan hệ này phải được xây dựng dựa trên mối quan hệ sẵn có, kinh nghiệm nghiên cứu giữa 2 bên và xuất phát từ nhu cầu từ cả 2 phía".

Nhận định về tổng thể nền kinh tế Việt Nam đang chứng kiến sự lớn mạnh dần lên của khối doanh nghiệp tư nhân, FDI giảm dần sự đóng góp vào GDP, bà Virginia nhận định, kinh tế Việt Nam là sự tổng hoà của tất cả các thành phần kinh tế, từ doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhà nước và cả những doanh nghiệp siêu nhỏ, kinh tế hộ gia đình. Nếu chỉ tập trung vào một bộ phận, chỉ doanh nghiệp FDI hay chỉ doanh nghiệp tư nhân thì đều sẽ không có thành công như ngày nay.

Doanh nghiệp FDI cũng đã có những liên kết chỗ này chỗ khác với doanh nghiệp trong nước, tạo công ăn việc làm, thúc đẩy sáng tạo. "Theo tôi vai trò của doanh nghiệp FDI giảm dần cũng cho thấy sự gia tăng sức mạnh của doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp siêu nhỏ trong nước. Đó là điều tốt", Phó Chủ tịch Amcham nhấn mạnh.

Về góp ý định hướng thu hút FDI của Việt Nam trong thời gian tới, bà Virginia cho cho hay Việt Nam hoàn toàn có thể ra quyết định xem muốn chọn ai mà không chọn ai để tham gia vào nền kinh tế.

"Chúng tôi có một câu nói rằng nếu bạn mời một kẻ tội phạm tới ăn tối, hắn có thể lấy mất bộ đồ bạc của gia đình bạn và cùng đừng lấy làm ngạc nhiên về điều đó", vị này chia sẻ. Vì thế, theo bà, Việt Nam nên có sự thận trọng với các nhà đầu tư, dù họ đến từ quốc gia nào thì nhiệm vụ của Chính phủ chính là giám sát xem họ có tuân thủ luật pháp không và buộc họ phải tuân thủ những quy định đã được đề ra.

Phó Chủ tịch Amcham còn cho biết bà và rất nhiều nhà đầu tư FDI ủng hộ những định hướng thu hút FDI thế hệ mới của Việt Nam được đề ra tại Nghị quyết 50 của Bộ Chính trị. "Việc có một bộ lọc để loại bỏ những nhà đầu tư nước ngoài không tốt sẽ tạo thêm môi trường, dư địa cho các nhà đầu tư tốt vào Việt Nam", bà Virginia phân tích thêm.

TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI cho biết, theo cập nhật năm 2018, tỷ lệ  doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào công nghiệp hỗ trợ FDI chỉ đạt 14,4%, trong khi đó, con số này tại các nước trong cùng khu vực Asean và Trung Quốc là khoảng từ 22-26%. Trong những năm vừa rồi cũng đã có sự chuyển dịch tích cực, công nghiệp hỗ trợ tăng lên, nhưng cần phải tăng với tốc độ cao hơn.

Ông Lộc cho rằng hiện nay chúng ta vẫn đi chậm trong kết nối với doanh nghiệp FDI để phát triển công nghiệp phụ trợ. Và ông cũng có quan điểm cho rằng những gì doanh nghiệp trong nước làm được thì nên để dư địa cho doanh nghiệp trong nước làm. Chính phủ có thể đưa ra các chính sách gián tiếp để hỗ trợ doanh nghiệp trong nước lớn lên, đáp ứng được yêu cầu của các doanh nghiệp FDI mà không vi phạm các cam kết WTO.

Bài liên quan

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Việt Nam vươn lên là nhờ sự đóng góp không nhỏ của nhà đầu tư trong và ngoài nước

TS. Vũ Tiến Lộc: Thủ tướng muốn thành lập tổ rà soát điều kiện kinh doanh liên bộ ngành

TS. Vũ Tiến Lộc: Cần cơ chế 'kim cương' để khơi dậy 'rừng vàng biển bạc'

Hiệp hội VAFIE tích cực góp ý sửa đổi Dự thảo Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp và Luật PPP