Nhà đầu tư cần thắng bản thân thay vì thắng thị trường

95% nhà đầu tư thua lỗ và rời thị trường sau 2 năm

Tại buổi workshop "Thấu hiểu tâm lý đầu tư tránh bẫy thua lỗ trên thị trường", chuyên gia của Công ty CP Chứng khoán DNSE (DNSE) cho rằng, tâm lý của nhiều nhà đầu tư mới là thiếu hiểu biết, nóng vội.

"Theo khảo sát, 95% nhà đầu tư thua lỗ trên thị trường và sẽ rời bỏ thị trường trong khoảng 2 năm. Những nguyên nhân chính khiến nhà đầu tư rời bỏ thị trường khi thua lỗ, bao gồm chu kỳ vĩ mô, thiên nga đen, và "cá mập lái". Nhưng nguyên nhân lớn nhất đến từ bản thân nhà đầu tư. Thị trường chứng khoán yêu cầu phải kiên nhẫn và chờ đợi", chuyên gia Nguyễn Văn Thành cho biết.

Kỳ vọng sai thực tế, khi nhà đầu tư bước vào thị trường chưa có bất kỳ một kiến thức nền, lại kỳ vọng nhân đôi tài sản chỉ sau vài tháng hoặc 1 năm, tìm kiếm lợi nhuận ngắn hạn.

"Nhà đầu tư mới cũng thiếu kế hoạch chi tiết và chiến lược lâu dài. Phải có kế hoạch đầu tư bao lâu, kỳ vọng dòng tiền, chiến lược thị trường. Ngoài ra, việc theo dõi thị trường liên tục cũng có thể khiến các nhà đầu tư mới bị cuốn vào tâm lý FOMO. Bên cạnh đó là việc thiếu phân bổ dòng vốn. Theo đúng tháp tài sản. Thông thường, việc phân bổ nên được đẩy mạnh vào phòng thủ. Sau đó, là tích luỹ tài sản trước khi tìm kiếm lợi nhuận, tăng trưởng. Trong khi hầu hết các nhà đầu tư trên thị trường đang làm ngược lại", ông Nguyễn Văn Thành phân tích.

Theo vị chuyên gia này, bẫy tâm lý đến từ việc nhà đầu tư không nghiên cứu trước, trong khi đặc thù thị trường chứng khoán đòi hỏi chiến lược và sự kiên nhẫn.

Đầu tư cổ phiếu không cần thắng thị trường mà cần thắng bản thân

Chuyên gia Võ Diệp Thành Thoại, Trưởng phòng KHCC, DNSE cho biết, các bẫy tâm lý đầu tư bị tác động bởi tài chính hành vi.

Hầu hết các nhà đầu tư xác định và tìm hiểu lý do tại sao mọi người đưa ra lựa chọn nào đó. Và nhà đầu tư không có tư duy hợp lý khi đứng trước các tình huống khó khăn.

"Các bẫy tâm lý nhà đầu tư thường gặp phải là mâu thuẫn nhận thức, bám chặt giá ban đầu và mất khả năng hành động. Vì vậy, đầu tư để thắng là phải thắng chính bản thân mình, chứ không phải thắng thị trường", chuyên gia Võ Diệp Thành Thoại khẳng định.

Theo ông Thoại, rất nhiều nhà đầu tư thiếu chiến lược lâu dài, kế hoạch dài hạn, không xác định được bài toán tài chính cá nhân, dẫn đến dễ nảy sinh tâm lý FOMO.

"Ngày mà nhà đầu tư quyết định xuống tiền đầu tư, ai cũng có những nguyên tắc để bán ra. Nhưng đến ngày vi phạm nguyên tắc cắt lỗ, chúng ta có làm không. Phần lớn những phi vụ lỗ nhất của nhà đầu tư đến từ việc vi phạm nguyên tắc đặt ra chứ không phải là từ phương pháp đầu tư", ông Võ Diệp Thành Thoại phân tích.

Đơn cử, khi nhà đầu tư vào một mã cổ phiếu ở mức giá 20.000 đồng, với suy nghĩ sẽ cắt lỗ ở mức giá 18.000 đồng. Nhưng khi giá cổ phiếu này rơi xuống mốc 18.000 đồng, mấy ai cắt lỗ hay đợi chờ để tăng thêm trong khi thực tế diễn biến có thể giảm xuống mốc 17.000 hay 15.000 đồng.

Theo ông Thoại, giải pháp để khắc phục bẫy tâm lý khi đầu tư, tránh thua lỗ, nhà đầu tư nên có chiến lược, kịch bản đầu tư và viết nhật ký đầu tư hằng ngày.

"Khi viết nhật ký đầu tư, mọi người có thể nắm bắt diễn biến thị trường hằng ngày, tâm trạng đầu tư và đưa ra quyết định như thế nào và kỳ vọng, nhận định gì Đó cũng là cách chúng ta nhìn lại quá trình đầu tư, biết được phương pháp đúng hay sai và nhắc nhở bản thân phải luôn tỉnh táo", ông Thoại đánh giá.

Đồng thời, nên phân tích kịch bản thị trường, đưa ra những đoán định cho giai đoạn tiếp theo và điều chỉnh chiến lược. Chúng ta sẽ có nhiều kịch bản để dự phòng cho hành trình đầu tư của bản thân và quản lý được rủi ro có thể xảy ra khi đầu tư. Nhìn lại kết quả và đưa ra hướng đi sắp tới là cách đầu tư bền vững.

Cuối cùng, nên xác định mục tiêu đầu tư.

"Có mục tiêu sẽ áp dụng được phương pháp. Khi bạn kỳ vọng mục tiêu lãi 20% trong năm nay, bạn sẽ có cách đầu tư khác với mục tiêu 10%. Cũng với đó, nhà đầu tư sẽ xác định được mình sẽ phải mất bao nhiêu để đạt được mốc này", ông Thoại cho biết.