Chính phủ ngày 15/8/2019 vừa ban hành Nghị định số 69/2019/NĐ-CP Quy định việc sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư khi thực hiện dự án đầu tư xây dựng công trình theo hình thức Hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao (BT).

Trước đây, việc thanh toán cho các hợp đồng BT được thực hiện theo Quyết định số 23/2015 của Thủ tướng Chính phủ, sau 2 năm triển khai đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập và khiến dư luận, xã hội có con mắt không mấy thiện cảm với hình thức hợp tác công tư này.

Bài liên quan

Bổ sung thêm hình thức thanh toán cho nhà đầu tư dự án BT

Trên thực tế, các dự án BT đã bị đình trệ từ đầu năm 2018 khi không còn áp dụng Quyết định 23/2015 của Thủ tướng Chính phủ, mà phải chờ đợi Nghị định đã được Bộ Tài chính trình dự thảo lên Chính phủ vào đầu tháng 10/2017.

Như vậy, sau gần 2 năm thai nghén, Nghị định 69 chính thức ra đời với kỳ vọng thúc đẩy phát triển, thu hút nguồn vốn tư nhân trong lĩnh vực phát triển cơ sở hạ tầng của đất nước. Nghị định hướng dẫn thi hành Luật quản lý, sử dụng tài sản công 2017 cũng hứa hẹn sẽ tháo gỡ một loạt khó khăn của các nhà đầu tư.

Với 3 chương và 19 điều, Nghị định 69 đã quy định chặt chẽ và chi tiết hơn nhiều so với Quyết định 23/2015 (3 chương, 7 điều).

Bán đấu giá tài sản công

Đáng chú ý nhất, Nghị định 69 quy định rõ có thể bán đấu giá tài sản công để lấy nguồn thanh toán cho hợp đồng BT. Trong trường hợp này, việc sử dụng số tiền thu được để thanh toán cho nhà đầu tư được thực hiện theo quy định của Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước và các văn bản hướng dẫn có liên quan. Bộ Kế hoạch Đầu tư có trách nhiệm hướng dẫn cụ thể quy định này.

Đấu thầu công khai dự án BT

Điểm b, Khoản 1 Điều 3 quy định việc lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án BT theo hình thức đấu thầu rộng rãi theo quy định của pháp luật về đấu thầu. Điều này trước đây không được quy định cụ thể trong Quyết định 23, dẫn tới gần như toàn bộ các dự án BT từ năm 2017 trở về trước đều được thực hiện theo hình thức chỉ định thầu kém minh bạch.

Bài liên quan

Phúc Sơn kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND Khánh Hoà đẩy nhanh dự án sân bay Nha Trang

Tại Điều 4, giá trị dự án BT ghi tại hợp đồng BT để thanh toán được xác định theo kết quả đấu thầu và không thay đổi kể từ ngày Hợp đồng BT được ký kết (trừ trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép điều chỉnh quy mô, thiết kế..); Trong khi đó, giá trị quỹ đất thanh toán được xác định tại thời điểm có quyết định giao đất, cho thuê đất và không thay đổi kể từ ngày xác định (trừ trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng...); Giá trị đất đối ứng được UBND cấp tỉnh phê duyệt dựa trên căn cứ kết quả thẩm định của Hội đồng thẩm định giá đất. Trước đó, Sở TNMT tổ chức xác định giá trị quỹ đất thanh toán để báo cáo Hội đồng thẩm định giá đất.

Có thể nộp thêm tiền chênh lệch

Việc thanh toán dự án BT bằng quỹ đất thực hiện theo nguyên tắc ngang giá; theo đó giá trị quỹ đất tương đương với giá trị của khối lượng xây dựng công trình dự án BT hoàn thành theo tiến độ được cơ quan có nhà nước thẩm quyền xác định theo quy định pháp luật.

Trường hợp giá trị quỹ đất thanh toán lớn hơn giá trị dự án BT thì nhà đầu tư nộp phần chênh lệch vào ngân sách nhà nước. Nếu giá trị quỹ đất nhỏ hơn giá trị dự án BT thì nhà nước thanh toán phần chênh lệch cho nhà đầu tư bằng tiền hoặc bằng quỹ đất tại thời điểm quyết toán dự án BT hoàn thành.

Khi dự án BT hoàn thành và phê duyệt quyết toán theo quy định, căn cứ giá trị khối lượng công trình BT theo hợp đồng, trường hợp tổng giá trị quỹ đất thanh toán lớn hơn giá trị dự án BT thì nhà đầu tư phải nộp số chênh lệch bằng tiền vào ngân sách nhà nước hoặc giảm trừ quỹ đất tương ứng. UBND cấp tỉnh xem xét, quyết định, đảm bảo đúng quy định của pháp luật và chịu trách nhiệm về quyết định của mình; Trường hợp tổng giá trị quỹ đất thanh toán nhỏ hơn tổng giá trị dự án BT thì nhà nước thanh toán số chênh lệch bằng tiền hoặc bằng quỹ đất cho nhà đầu tư.

Một số trường hợp phải trình Thủ tướng

Trường hợp sử dụng quỹ đất đã hoàn thành giải phóng mặt bằng để thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện dự án BT thì UBND cấp tỉnh phải báo cáo Thủ tướng xem xét, quyết định trước khi quyết định chủ trương đầu tư. Nếu sử dụng quỹ đất chưa giải phóng mặt bằng để thanh toán, nhà đầu tư phải ứng trước kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng. Số tiền này sẽ được tính vào giá trị hợp đồng BT, không tính chi phí lãi vay huy động vốn vào dự án BT đối với khoản kinh phí này.

Ngoài quỹ đất, Nghị định 69 cũng mở ra các loại hình tài sản khác có thể dùng thanh toán cho dự án BT, gồm trụ sở làm việc (quyền sử dụng đất và tài sản trên đất); tài sản kết cấu hạ tầng cùng các tài sản công khác. Trong đó việc dùng trụ sở làm việc thanh toán cho dự án BT phải có văn bản chấp thuận của Thủ tướng.

Một điểm khác biệt đáng chú ý nữa so với Quyết định 23/2015 là giá trị tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện dự án BT được ghi trong dự toán ngân sách nhà nước hàng năm trình cấp có thẩm quyền quyết định và giao dự toán ngân sách theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước.

Nghị định có hiệu lực thi hành từ 1/10/2019. Chính phủ giao Bộ Tài chính có trách nhiệm hướng dẫn việc sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện dự án BT.

Đối với các hợp đồng BT thanh toán bằng quỹ đất, trụ sở làm việc cho nhà đầu tư thực hiện dự án BT đã được ký kết theo đúng quy định của pháp luật trước ngày 1/1/2018 mà chưa hoàn thành việc thanh toán cho nhà đầu tư thì tiếp tục thực hiện theo nội dung hợp đồng BT đã ký.

Trường hợp các nội dung liên quan đến việc thanh toán chưa được quy định rõ trong Hợp đồng BT thì áp dụng các quy định của Luật Đất đai 2013, Luật Đầu tư 2014, Luật Xây dựng 2014, Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015, Luật Quản lý sử dụng tái sản công năm 2017 và pháp luật có liên quan có hiệu lực tại thời điểm thanh toán. Trong đó đối với quỹ đất đã bồi thường, giải phóng mặt bằng, trụ sở làm việc phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Đối với các hợp đồng BT được ký kết từ 1/1/2018 đến trước ngày Nghị định này có hiệu lực thi hành, trong đó có điều khoản sử dụng tài sản công để thanh toán được thực hiện theo Luật Đất đai 2013, Luật Đầu tư 2014, Luật Xây dựng 2014, Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015, Luật Quản lý sử dụng tái sản công năm 2017 và pháp luật có liên quan.

Bài liên quan

Công ty Cổ phần Bác Nguyên Lạng Sơn được chỉ định dự án BT 400 tỷ đồng

Hai dự án BT nghìn tỷ của Phúc Lộc tại tỉnh Bình Định được chỉ định như thế nào?

Bộ trưởng Tài chính: Nhiều dự án BT không theo nguyên tắc ngang giá

Đoàn giám sát của Quốc hội: Các dự án BT là kẽ hở thất thoát ngân sách