Sáng 20/12, tại Hà Nội, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia (NFSC) đã tổ chức hội thảo Tổng quan thị trường tài chính Việt Nam năm 2018.

Nền tảng tài chính hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế

Theo báo cáo của NFSC, năm 2018, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu có dấu hiệu chững lại, căng thẳng thương mại gia tăng, kinh tế Việt Nam vẫn tiếp tục đạt được một số thành tựu đáng ghi nhận. Tăng trưởng kinh tế ước đạt 6,9 – 7%, là mức cao nhất 10 năm qua nhờ động lực chính là ngành công nghiệp chế biến chế tạo và dịch vụ.

Nền tảng kinh tế vĩ mô tiếp tục được duy trì và củng cố. Lạm phát được kiểm soát dưới 3,6%, lạm phát cơ bản duy trì ổn định dưới 1,5%. Các cân đối lớn của nền kinh tế được đảm bảo: Cán cân thanh toán quốc tế thặng dư cao; nợ công và cân đối ngân sách được kiểm soát đảm bảo các mục tiêu Quốc hội đề ra.

Bên cạnh đó, nền tảng tài chính tiếp tục được củng cố, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Cung ứng vốn của thị trường tài chính chuyển biến tích cực theo hướng giảm dần sự phụ thuộc vào khu vực ngân hàng và gia tăng vai trò của thị trường vốn. Cung ứng vốn từ khu vực ngân hàng giảm nhưng hiệu quả và chất lượng hơn. Thanh khoản hệ thống được đảm bảo, lãi suất và tỷ giá ổn định.

Thị trường chứng khoán (TTCK) tăng trưởng vượt bậc về quy mô với mức độ vốn hóa thị trường đạt 75% GDP, vượt chỉ tiêu đề ra của năm 2020. Mặc dù xu hướng rút vốn diễn ra tại các nền kinh tế mới nổi, các nhà đầu tư nước ngoài vẫn mua ròng tại TTCK Việt Nam, thể hiện niềm tin vào thị trường.

Với năm 2019, NFSC dự báo kinh tế Việt Nam có thể đạt mức tăng trưởng 7% nhưng cần cải cách thể chế và môi trường kinh doanh mạnh mẽ hơn nhằm gia tăng đầu tư tư nhân, tái cơ cấu kinh tế cần phải thực hiện triệt để, chuyển đổi sâu và rõ nét hơn mô hình tăng trưởng nhằm tận dụng được những cơ hội đến từ yếu tố quốc tế. Đó là xu hướng dịch chuyển sản xuất do tác động của chiến tranh thương mại; triển vọng tích cực từ các hiệp định thương mại tự do (FTAs) thế hệ mới như: CPTPP, EVFTA và một số các FTAs… Lạm phát có thể kiểm soát ở mức khoảng 4% nếu việc điều chỉnh giá dịch vụ công được kiểm soát chặt chẽ.

Tuy nhiên, kinh tế Việt Nam năm 2019 ít nhiều sẽ chịu tác động bởi yếu tố quốc tế biến động khó lường. Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung diễn biến phức tạp và khả năng kéo dài ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế và thương mại toàn cầu. Do đó, ổn định tài chính cần là một trong những ưu tiên của điều hành chính sách năm 2019, báo cáo nêu rõ.

Tín dụng chậm lại là yếu tố tích cực

Bình luận về báo cáo của NFSC, chuyên gia, giảng viên Đại học Fulbright Nguyễn Xuân Thành đồng tình với nhiều nội dung cơ bản. Nhận định chung, ông Nguyễn Xuân Thành cho rằng năm 2018, tất cả các chỉ số đều khả quan hơn. Tuy nhiên ẩn sau đó, có những yếu tố đáng quan ngại. Theo đó, như NSFC nhận định, chính sách kinh tế của Mỹ có vai trò đặc biệt quan trọng trong năm 2018. FED (Cục Dự trữ liên bang Mỹ) đã có động thái mạnh mẽ khi đã tăng lãi suất vào sáng 20/12, gây phản ứng mạnh trên các thị trường. Đồng USD lên giá, dòng vốn chuyển về Mỹ mạnh hơn, tác động bất lợi đến các thị trường mới nổi. Trong khi đó, nếu chiến tranh thương mại Mỹ - Trung tiếp tục gia tăng trong năm 2019 sẽ khiến tăng trưởng của cả hai nước suy giảm. Về kinh tế trong nước, ông Nguyễn Xuân Thành đánh giá mức tăng trưởng năm nay có điểm khác biệt là động lực tăng trưởng chính đến từ những ngành thay thế xuất khẩu, thay vì từ lĩnh vực điện thoại di động và thiết bị điện tử như một vài năm trước. Năm nay cũng là năm tăng trưởng cao mà không cần tăng mạnh tín dụng. Tín dụng năm nay ở mức dưới 15% so với các năm trước là khoảng 17 – 18%. Đây là tín hiệu tích cực, bởi sẽ mất bền vững nếu tỷ lệ tăng trưởng tín dụng được duy trì 17 – 18% cho đến năm 2020.

Tuy nhiên, lãi suất vẫn là một ẩn số của năm 2019. Những tháng cuối năm, số liệu thị trường cho thấy lãi suất đang tăng dù tín dụng đang tăng chậm lại. “Chưa đánh giá được việc lãi suất tăng này chỉ là tín hiệu thời vụ hay tín hiệu tăng lãi suất của năm 2019” - ông Thành nhận xét.

Quy mô vốn hóa thị trường chứng khoán tăng mạnh

Đối với các ngân hàng, chuyên gia Nguyễn Xuân Thành cho rằng, trong bối cảnh chúng ta đang khuyến khích, yêu cầu các ngân hàng đạt chuẩn Basel II, việc áp trần tăng trưởng tín dụng cho các ngân hàng là phản tác dụng. Theo ông Thành, nên quy định cho phép các ngân hàng đạt chuẩn Basel II sẽ không bị áp trần tăng trưởng tín dụng và ngược lại, nếu ngân hàng không đạt chuẩn Basel II thì mới áp trần tăng tín dụng. Như vậy sẽ tạo động lực cho các ngân hàng để phấn đấu đạt các chỉ tiêu của Basel II.

Đánh giá sâu hơn về TTCK, ông Phạm Hồng Sơn - Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, năm 2018, Việt Nam là nước duy nhất trong khu vực Đông Nam Á có dòng tiền vào dương. Quy mô vốn hoá của TTCK đến năm 2017 đã vượt mục tiêu 70% năm 2020, cho thấy mức độ vốn hoá tương đối nhanh. Các doanh nghiệp (DN) niêm yết trên TTCK tăng trưởng tương đối tốt, 92,5% các DN có lãi. Quản trị DN niêm yết 2018 được đẩy mạnh.

Năm 2019, triển vọng của thị trường được nhận định tương đối tốt với nền tảng vĩ mô tích cực của Việt Nam. Đồng tình với nhận định của NFSC cho rằng TTCK chưa có nhiều sản phẩm mới, đa dạng, ông Phạm Hồng Sơn cho biết sắp tới sẽ có một số sản phẩm mới trên TTCK như sản phẩm hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ, chứng quyền có bảo đảm… và một số sản phẩm khác cũng đang được nghiên cứu để nhà đầu tư có nhiều lựa chọn.

Đặc biệt, năm 2019, Bộ Tài chính sẽ trình Chính phủ, trình Quốc hội xem xét, sửa đổi Luật Chứng khoán để hoàn thiện hơn nữa khuôn khổ pháp lý cho thị trường./.

(Theo Thời Báo Tài Chính)