Năm 2015, hai nhà sản xuất máy bay hàng đầu thế giới là Airbus và Boeing đã bán 752 máy bay trị giá khoảng 107 tỷ USD. Các đơn đặt hàng máy bay vẫn ngày một nhiều lên. Nhưng hầu hết những người mua lại đến từ các công ty cho thuê, chứ không phải là từ các hãng hàng không trực tiếp sử dụng máy bay.

Điều này gây ra mối quan ngại rằng sự gia tăng đầu tư tài chính vào máy bay đang đẩy các đơn đặt hàng máy bay phản lực mới và giá của những chiếc máy bay cũ, lên mức không bền vững. Adam Pilarski thuộc công ty tư vấn Avitas nói: "Bong bóng sẽ bùng nổ. Chỉ là vấn đề thời gian và mức độ nghiêm trọng".

Trong quá khứ, các hãng hàng không đã mua máy bay với khoản vay từ ngân hàng không có bảo đảm hoặc tài khoản của nhà nước. Nhưng kể từ những năm 1970, quyền sở hữu máy bay đã dần dần được công nhận cho các công ty tài chính. Điều này có lợi cho cả hai hãng hàng không và nhà đầu tư, Alec Burger, giám đốc điều hành của GECAS, hãng cho thuê máy bay lớn nhất thế giới, giải thích.

Bài liên quan

Tiền đâu để FLC và Vietjet mua được nhiều máy bay?

Cho thuê hơn là mua cho phép các hãng hãng không linh hoạt để mở rộng hoặc thu hẹp đội tàu bay nhanh chóng. Nghiệp vụ này cũng cắt giảm các khoản thuế phải nộp. Và vì các bên cho thuê thường lớn hơn các hãng hàng không, do đó, họ có thể đạt được những thỏa thuận với mức chiết khấu tốt hơn với các nhà sản xuất máy bay và vay mượn với giá rẻ hơn.

Thực tế, nhiều hãng hàng không đã lập ra các công ty tài chính trực tiếp thuê lại các máy bay từ các đối tác giao dịch "mua, bán và thuê lại" (“sale and lease back”). Nghĩa là các công ty này sẽ trực tiếp thuê máy bay do hãng hàng không mua từ các nhà sản xuất máy bay như Boeing, Airbus, rồi bán cho các đối tác và các đối tác này cho hãng hàng không này thuê lại.

Các nhà đầu tư cũng nhận thấy sự hấp dẫn của tài sản là máy bay. Các thỏa thuận quốc tế giúp nhà đầu tư dễ dàng lấy lại được máy bay khi hết hạn hợp đồng cho thuê. Thị trường máy bay cũng nới lỏng hơn so với tàu hoặc tàu hỏa. Và khác với nhà ở, máy bay là tài sản di động.

Neil Sorahan, giám đốc tài chính của Ryanair, hãng hàng không giá rẻ lớn nhất châu Âu, cho biết, khoản vay rẻ và bảng cân đối tài chính mạnh hơn đã giúp cho các hãng vận chuyển dễ dàng hơn để mua máy bay. Vào tháng 2, Ryanair đã phát hành 750 triệu euro (803 triệu USD) trái phiếu không có bảo đảm với tỷ lệ hàng năm chỉ 1,2% để mua thêm máy bay phản lực.

Các hãng hàng không chỉ sử dụng vốn của công ty để đi mua sắm máy bay; mà còn từ những người cho thuê và các ngân hàng. Khi tỷ suất lợi nhuận trên các khoản đầu tư khác quá thấp, máy bay đã trở thành những khoản đầu tư hấp dẫn hơn, Michel Dembinski của ngân hàng MUFG nhận định.

Tuy nhiên, Adam Pilarski thuộc công ty tư vấn Avitas phát hiện dấu hiệu cho thấy bong bóng có thể sắp vỡ. Số lượng hành khách đi máy bay đang tăng nhanh hơn so với mức trung bình trong dài hạn, nhưng ở châu Âu, Trung Đông và châu Á cũng đã có quá nhiều máy bay mới đang được tung ra.

Nhiều nhà cho thuê phải cạnh tranh để tìm các nhà khai thác mới khi hợp đồng cho thuê hết hạn. Tăng lãi suất cũng có thể đe dọa đến giá tài sản. Saj Ahmad, một chuyên gia về hàng không, nói: "Những người cho vay mượn kiếm được rất nhiều tiền nhưng họ cũng sẽ mất rất nhiều nếu mọi chuyện trở nên trầm trọng".

Một sự sụp đổ hoàn toàn về giá trị đối với máy bay có thể diễn ra - giống như một sự kiện từ năm 2013 khi các ngân hàng phải ghi nhận khoản nợ xấu 400 tỷ USD.

Nhu cầu đi lại của ngành hàng không dự kiến sẽ tăng gấp đôi trong vòng 15 năm tới khi các tầng lớp trung lưu của Châu Á ngày càng phát triển, tương lai dài hạn của máy bay như một loại tài sản để đầu tư vẫn có triển vọng. Và với sự thay đổi nhanh chóng của du lịch, những ưu đãi cho thuê sẽ tiếp tục được đưa ra. Mặc dù vậy, các nhà đầu tư máy bay nên chuẩn bị cho một chuyến đi gập ghềnh.

(Theo The Economist)

Bài liên quan

Tỷ phú USD Trần Đình Long: 'Tôi có ý định mua máy bay mà bị can quá'

Tỷ phú Trịnh Văn Quyết đặt mua 24 máy bay Airbus

Vietjet Air xin lỗi vì sự cố trên chuyến bay chở U23 Việt Nam về nước

Vietjet Air muốn đầu tư sân bay Cát Bi