Lòng dân thế nước

NHÀ THƠ HẢI ĐƯỜNG

06:30 13/02/2024

Từ Đông sang Tây, từ cổ chí kim, di huấn của các bậc hiền nhân quân tử thường căn dặn: “Dân là gốc của nước, nước lấy dân làm gốc”.

Tiếp nối và phát triển tinh hoa văn hóa dân tộc và nhân loại, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nâng tư tưởng “Nước lấy dân làm gốc” lên một tầm cao mới. Như một lẽ tự nhiên, đất trời rộng mở, lòng người thơ thới.

Mùa xuân lại đến gieo mầm trên cánh đồng ước vọng. Đằng đẵng những trăm năm thời đất nước còn nghèo khó, trẻ mong được bát canh, già mong được manh áo mới. Nay chưa hẳn đã giàu sang phú quý, nhưng cuộc sống đã “vạn lần hơn”.

Nhìn sang các nước phát triển, các quốc gia Top đầu hạnh phúc như Phần Lan, Đan Mạch, Hà Lan, Thụy Điển, Thụy Sĩ... các vị từng chu du thiên hạ còn nói rằng, ở ta đã có nhiều tiêu chí đạt được như họ rồi. Còn như phấn đấu để theo kịp họ thì còn có nhiều việc phải làm.

Nhưng lòng dân, thế nước thời này thì đang mở sang một trang mới, điều mà Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã khẳng định: Chưa bao giờ chúng ta có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay.

Tiếng nói của Việt Nam trước các vấn đề quốc tế, tại các Hội nghị đa phương này càng có sức hút và sức nặng. Tháng 9/2023, quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ được nâng cấp lên Đối tác Chiến lược Toàn diện, là một minh chứng thuyết phục với các nước trên thế giới về thành quả của một quá trình gây dựng lòng tin, sự hợp tác bền bỉ, chân thành và hiệu quả của công tác ngoại giao.

Sự kiện lịch sử này khiến chúng ta ngược dòng lịch sử nhớ lại rằng, Việt Nam và Hoa Kỳ đã có mối quan hệ bang giao từ gần 300 năm trước. Cái bắt tay qua Thái Bình Dương ấy có từ giai đoạn đầu Hợp chúng quốc Hoa Kỳ được thành lập vào năm 1776.

Những năm 1784 - 1789, ngài Thomas Jefferson, Đại sứ Hoa Kỳ ở Pháp, đã liên hệ với triều Nguyễn để xin giống lúa thơm xứ Nam Kỳ về trồng tại quê hương. Thomas Jefferson cũng là người chấp bút bản Tuyên ngôn Độc lập của Hoa Kỳ và sau này trở thành Tổng thống thứ ba của nước này

Việt Nam trở thành Đối tác Chiến lược Toàn diện với các cường quốc là Trung Quốc, Nga, Mỹ, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc và tiếp tục chủ trương tăng cường, nâng tầm tham gia các hoạt động đa phương, cùng xây dựng và định hình luật chơi, thúc đẩy các tiến trình, các thể chế đa phương phục vụ cho lợi ích của tất cả các quốc gia, bình đẳng, vì hòa bình, ổn định, an ninh, hợp tác phát triển trên cơ sở luật pháp quốc tế.

Đó là một minh định cho bước tiến dài trên con đường hội nhập quốc tế, minh định cho một tư tưởng lớn: Không có kẻ thù vĩnh viễn, chỉ có quyền lợi dân tộc là vĩnh viễn. Tình hình thế giới ngày nay diễn biến rất phức tạp, khó lường.

Mới nhất là sự leo thang đột ngột của cuộc xung đột Palestine - Israel vào cuối năm 2023 một lần nữa làm dấy lên những nhân tố bất ổn của cục diện quốc tế. Làm sao dự báo chính xác những mâu thuẫn, xung đột phức tạp và khó có thể giải quyết trên thế giới hiện nay? Liệu trật tự quốc tế thời hậu Chiến tranh thế giới lần thứ II có phải đang đối mặt với sự tan vỡ và định hình lại một cách khốc liệt?

Bàn về thế nước, xưa cũng như nay, là vấn đề hệ trọng của một quốc gia, dân tộc. Đó là sức mạnh thống nhất của cả nội lực và ngoại lực.

Thế nước ấy bắt nguồn từ truyền thống ngàn năm văn hiến của dân tộc, từ Đinh, Lý, Trần, Lê đến thời đại Hồ Chí Minh. Thế nước ấy đến từ lòng yêu nước nồng nàn, từ trí tuệ con người Việt Nam, trong đó hiền tài luôn được coi là nguyên khí quốc gia.

“Nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu rồi xuống thấp” (Thân Nhân Trung).

Thế nước ấy hiển hiện trong uy linh thơ “Nam Quốc Sơn Hà”, “Sông núi nước Nam vua Nam ở”. Thế nước trong dáng rồng bay đầu thế kỷ XI, khi vua Lý Công Uẩn dời đô từ Hoa Lư ra Thăng Long “tính kế cho con cháu muôn vạn đời, trên kính mệnh trời, dưới theo chí dân”, mở ra một thời kỳ vàng son kéo dài trong lịch sử dựng nước và giữ nước. Thế nước được khởi dựng cả ngay khi đất nước còn nằm dưới họa xâm lăng.

Đó là câu chuyện về nhiều danh sĩ cũng là các nhà cải cách xã hội đã hết lòng hết sức tìm kiếm cơ hội nhằm canh tân đất nước vào nửa cuối thế kỷ XIX như Nguyễn Lộ Trạch, Nguyễn Trường Tộ, Đinh Văn Điền, Trần Đình Túc, Nguyễn Huy Tế…

Họ luôn luôn khao khát đất nước mạnh dần lên để tự chủ, vượt thoát khỏi số phận của một xứ thuộc địa. Họ đã nung nấu, tấu trình nhiều kế sách với triều đình nhà Nguyễn nhằm chấn hưng dân khí, khai thông dân khí, mở rộng ngoại giao, cải tổ giáo dục, phát triển công thương nghiệp, tài chính, tăng cường sức mạnh võ bị quốc phòng cùng với những đề nghị rất thiết thực về việc mở cửa biển, đẩy mạnh khai khẩn đất hoang, khai mỏ và yêu cầu triều đình khẩn thiết chấn chỉnh bộ máy quan lại.

Những khát vọng ấy không thể hiện thực hóa được trong tình thế của một nhà nước phong kiến đã trượt sâu vào suy thoái, đã để lại rất nhiều tiếc nuối lịch sử và kinh nghiệm cho hậu thế.

Thế nước trong thế kỷ XX hình thành trong thời dựng Đảng, tháng 2/1930; trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945, giành chính quyền về tay công nông, lập nên Nhà nước Việt Nam mới; trong chiến thắng Điện Biên Phủ chấn động địa cầu; trong Đại thắng Mùa Xuân 1975, đất nước ta sạch bóng quân thù, non sông về một mối.

Và thế nước vững vàng sau những cơn “động đất chính trị” trên thế giới những năm cuối thập niên 80 thế kỷ XX. Lịch sử đã tìm thấy con đường sáng sau những khúc quanh. Công cuộc Đổi mới gần 40 năm qua đã mang đến cho đất nước ta, dân tộc ta những mùa gặt lớn, dẫu bao phen bão lũ chất chồng.

Sinh thời, Bác Hồ nói một cách mộc mạc, vì sao lại nói dân là “gốc” của nước, là bởi “lực lượng của dân rất to”, rất đông, rất mạnh. Dân là “gốc” của nước bởi vì dân ta rất tốt, trong mỗi người dân đều có phẩm chất cao quý, nhất là lòng yêu nước và tinh thần dân tộc. Của cải, sức mạnh, đạo đức, tài năng, lòng tin của nhân dân đã tạo nên “cái gốc” của nước: “Gốc có vững, cây mới bền/Xây lầu thắng lợi trên nền nhân dân”.

Tết đến, Xuân về, ôn cố tri tân. Lại nhớ Nguyễn Trãi xưa đã nói điều thấm thía: “Phúc chu thủy tín dân do thủy” (Lật thuyền mới biết sức dân như nước).

Lại nhớ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, trước khi mất hai tháng, đã tâu với vua Trần Anh Tông: “Thời bình, phải khoan thư sức dân để làm kế sâu rễ bền gốc. Đó là thượng sách giữ nước”. Điều ta hiểu biết chính là điều ta đã trải qua. Vốn sống càng dầy thì hiểu biết càng thâm sâu.

Tìm về những giá trị lịch sử dân tộc để phát hiện quy luật, giúp thế hệ hôm nay không những nhận thức được quá khứ mà còn chuẩn bị cho những khả năng dự báo. Như vậy, lịch sử luôn là một dòng chảy liên tục. Lòng dân yêu nước thương nòi luôn là những giá trị vĩnh hằng, gạn đục khơi trong và kết tinh những giá trị mới.

Giá trị mới ấy, ta thấy trong tư duy mới của Đảng ta. “Dân giàu, nước mạnh” vừa là giá trị vừa là mục tiêu phát triển của đất nước. Dân giàu nước mạnh là mơ ước ngàn đời, cũng là một chủ trương lớn nhằm “Canh tân đất nước” trong thế kỷ XXI.

Cương lĩnh năm 1991 (bổ sung, phát triển năm 2011) của Đảng ta nêu rõ: “Nhà nước ta là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo”.

Giờ đây, chúng ta đang đẩy mạnh cuộc chiến chống giặc “nội xâm”. Nạn tham nhũng, quan liêu và nhiều biểu hiện tiêu cực khác khiến cho niềm tin của dân với Đảng giảm sút. Tình trạng cán bộ có chức quyền xa rời quần chúng có lúc có nơi nghiêm trọng hơn nhiều so với mười, hai mươi, ba mươi năm trước.

Vì sao vậy? Phải nói có phần “nặng lời” một chút là, quan điểm của quần chúng ở một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên đã bị vứt bỏ. Họ đã làm sai lệch đường lối về quần chúng, cho nên trong mắt quần chúng cũng không còn hình ảnh đẹp của những người luôn muốn thu nhỏ hình bóng của mình, đi trước về sau thiên hạ.

Vượt vũ môn, cá chép hóa Rồng. Nhưng đó phải là một “Ông Cá” có nội lực siêu phàm, có cả trí và dũng. Xuân Giáp Thìn năm 2024 đang về. Hành trang công cuộc đổi mới và những thành tựu trong năm 2023 tiếp thêm sức mạnh cho chúng ta.

Theo nhận định của các chuyên gia kinh tế, các nhà đầu tư nước ngoài đặt niềm tin lớn vào triển vọng tăng trưởng, môi trường đầu tư và vị thế kinh tế của nước ta, Việt Nam có nhiều cơ hội trở thành trung tâm trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Cộng đồng thế giới đánh giá Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy thương mại quốc tế và cam kết mở rộng đầu tư vào nước ta trong thời gian tới.

Thế nước đang lên - Lòng dân hội tụ. Ấy là niềm tin, là sức mạnh biến cái không thể thành cái có thể trong năm Rồng nhiều trăn trở và ước vọng!

Bài liên quan