Lo ngại cao tốc Bắc - Nam vào tay nhà thầu Trung Quốc - Bài 2: Bài học từ các dự án lớn
Với 16 doanh nghiệp đến từ Trung Quốc tham gia sơ tuyển nhà đầu tư dự án cao tốc Bắc - Nam, có thể thấy đây là một tham vọng rất lớn của các nhà đầu tư nước này vào đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông ở Việt Nam.

Cao tốc Bắc - Nam đang là dự án được các nhà đầu tư đến từ Trung Quốc quan tâm.
Sự áp đảo của các nhà thầu Trung Quốc
Theo thông tin từ Bộ GTVT, các dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam đoạn phía Đông có 16 nhà đầu tư Trung Quốc tham gia sơ tuyển, đông nhất trong số các doanh nghiệp nước ngoài muốn tham gia đầu tư xây dựng các tuyến cao tốc này.
Báo cáo của Vụ Đối tác Công tư (Vụ PPP) Bộ Giao thông vận tải (GTVT) cho biết, dự án Mai Sơn - Quốc lộ 45 có 11 nhà đầu tư nộp hồ sơ sơ tuyển; Quốc lộ 45 - Nghi Sơn dài 43 km, tổng vốn đầu tư hơn 6.333 tỷ đồng, trong đó Nhà nước hỗ trợ hơn 2.003 tỷ đồng có 5 nhà đầu tư nộp hồ sơ.
Ngoài ra, đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu dài 50km, tổng vốn đầu tư hơn 8.381 tỷ đồng, trong đó Nhà nước hỗ trợ 2.550 tỷ đồng nhận được 6 nhà đầu tư, hay Đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt dài 49 km, tổng vốn đầu tư hơn 13.338 tỷ đồng có 10 nhà đầu tư và dự án Nha Trang - Cam Lâm dài 50 km, tổng vốn đầu tư hơn 7.615 tỷ đồng với 8 nhà đầu tư, dự án Cam Lâm - Vĩnh Hảo dài 79 km, tổng vốn đầu tư hơn 13.687 tỷ đồng có 6 nhà đầu tư, cuối cùng Vĩnh Hảo - Phan Thiết dài 101 km, tổng vốn đầu tư hơn 11.603 tỷ đồng, có 5 nhà đầu tư.
Bên canh đó, đoạn Phan Thiết - Dầu Giây dài 99 km, tổng vốn đầu tư hơn 14.359 tỷ đồng, trong đó vốn Nhà nước hỗ tợ hơn 2.480 tỷ đồng. Theo hồ sơ sơ tuyển, nhiều nhà đầu tư nước ngoài tham gia dự thầu. Áp đảo là các nhà thầu đến từ Trung Quốc và Hàn Quốc.
Tổng cộng đã có 52 nhà đầu tư trong và ngoài nước, trong đó có 26 hồ sơ của nhà đầu tư liên doanh với nước ngoài. Công ty Cơ khí cảng Trung Quốc dự thầu 2 dự án Nghi Sơn - Diễn Châu và Diễn Châu - Bãi Vọt.
Theo kết quả mở hồ sơ thầu, với đoạn cao tốc Mai Sơn - Quốc lộ 45, có 27 hồ sơ bán ra, 11 nhà đầu tư nộp lại hồ sơ thầu. Trong đó, có 2 liên danh nhà đầu tư trong nước, 1 liên danh nhà đầu tư Việt - Trung, 2 nhà đầu tư Hàn Quốc, 1 nhà đầu tư Pháp và 5 nhà đầu tư Trung Quốc.
Đoạn cao tốc Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, có 25 hồ sơ ban ra nhưng chỉ có 5 nhà đầu tư nộp lại hồ sơ thầu và đều là nhà đầu tư nước ngoài (gồm 3 nhà đầu tư Trung Quốc, 1 nhà đầu tư Hàn Quốc và 1 liên doanh của Pháp).
Đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu, có 18 hồ sơ bán ra, 6 nhà đầu tư nộp lại hồ sơ thầu. Trong đó có 2 liên danh nhà đầu tư trong nước, 1 nhà đầu tư Hàn Quốc, 2 nhà đầu tư Trung Quốc.
Đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt, có 21 hồ sơ bán ra, 10 hồ sơ nôp lại. Trong đó có 3 liên danh trong nước, 1 nhà đầu tư liên danh Việt - Trung, 3 nhà đầu tư Hàn Quốc và 3 nhà đầu tư Trung Quốc.
Đoạn Nha Trang - Cam Lâm, có 20 hồ sơ bán ra và 8 nhà đầu tư nộp lại hồ sơ dự thầu. Trong đó có 4 nhà đầu tư và liên danh nhà đầu tư trong nước, 2 liên danh nhà đầu tư Việt - Trung, 2 nhà đầu tư Trung Quốc.
Ngoài ra, còn có một số doanh nghiệp lớn của Hàn Quốc tham gia như: Công ty TNHH Kỹ thuật và xây dựng Daewoo, công ty TNHH Kỹ thuật và xây dựng Lotte, công ty TNHH Kỹ thuật và xây dựng Hyundai....
Vì sao Trung Quốc hay thắng thầu?
Theo chuyên gia kinh tế, PGS-TS. Đinh Trọng Thịnh, việc nhà thầu Trung Quốc hay thắng thầu vì họ là nước cho vay ODA hoặc hỗ trợ một phần của các dự án đó. Điều này đồng nghĩa với việc nhà thầu thi công dự án là của Trung Quốc.
Ông Thịnh cho biết, các nhà thầu Trung Quốc bỏ thầu giá thấp, còn Việt Nam thì dựa trên cơ sở giá thấp để lựa chọn. Tuy nhiên, cái thực sự yếu kém của phía Việt Nam là không chọn lọc, hoặc hợp đồng không đủ chặt chẽ, ràng buộc để nếu phía Trung Quốc vi phạm thì ta có thể xử phạt họ.

Các dự án có nhà thầu Trung Quốc thường chậm tiến độ và đội vốn.
"Ví dụ như việc thiếu ràng buộc trong vấn đề đặt cọc ở các dự án, điều khoản kiện tụng ở hợp đồng… nên rất nhiều dự án đội vốn, kéo dài nhưng phía ta cũng không làm gì được", ông Định Trọng Thịnh dẫn chứng.
Đề cập đến việc thực hiện dự án cao tốc Bắc - Nam, ông Thịnh cho biết các nhà đầu tư Trung Quốc rất quan tâm. Lý do vì sao nhà đầu tư Trung Quốc lại quan tâm, thậm chí muốn làm cả, bởi trước hết là họ có nguồn vốn dự trữ lớn, cộng với kế hoạch "Vành đai – Con đường" mà Trung Quốc muốn thông qua đó để tăng sức ảnh hưởng của họ.
Ông phân tích Trung Quốc đã tăng cường đầu tư ra nước ngoài, làm đường sá, cầu cống, sân bay… ở nhiều quốc gia. Tuy nhiên, tham gia "Vành đai – Con đường" cũng có cái lợi với các quốc gia là có nguồn vốn đổ vào, tăng GDP, tạo thêm việc làm, thay đổi bộ mặt hạ tầng…
"Hệ lụy từ nguồn vốn của Trung Quốc là có quốc gia rơi vào bẫy nợ, khiến phải gán đi nhiều tài sản quan trọng của quốc gia, ảnh hưởng đến an ninh, quốc phòng", vị phó giáo sư nói thêm.
Bài học từ các dự án nhà thầu Trung Quốc triển khai
Bình luận vấn đề này, PGS-TS. Trần Chủng, nguyên Cục trưởng Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây dựng); Trưởng ban Chất lượng Tổng Hội Xây dựng Việt Nam cho rằng, nhà đầu tư khác với nhà thầu.
"Tại một số dự án như đường sắt Cát Linh – Hà Đông đó là vấn đề về tổng thầu EPC Trung Quốc. Tất nhiên nếu dự án rơi vào tay nhà đầu tư Trung Quốc thì khả năng kéo theo là các nhà thầu Trung Quốc rất cao. Chất lượng, tiến độ dự án nằm rất nhiều ở khâu nhà thầu", ông nhận định.
Theo ông Chủng, dư luận rất quan tâm đến chất lượng dự án, tiến độ dự án. Và thời gian qua không ít dự án liên quan đến nhà thầu Trung Quốc bị chậm tiến độ, đội vốn nên lo ngại của dư luận không phải không có cơ sở.
Ông dẫn chứng: "Sau vô số bài học chẳng hạn như ở dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông thì vấn đề là phải rút ra bài học, rút ra kinh nghiệm. Chúng ta cần phải tập hợp lại những gì mình làm chưa tốt, mình còn sơ hở, còn kém để lấy đó làm bài học, thay vì kỳ thị hay lo sợ vô ích".
Mới đây, Bộ Tài chính đã có văn bản trả lời Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) liên quan đến vướng mắc quyết toán dự án đạm Ninh Bình (vốn 12 nghìn tỷ đồng) do nhà thầu Trung Quốc làm tổng thầu.
Theo báo cáo của Vinachem, với tư cách tổng thầu EPC nhà máy đạm Ninh Bình, Tổng công ty Thiết kế và thầu khoán Hoàn Cầu (Trung Quốc) đã không phối hợp với Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) giải quyết các tồn tại của dự án như thanh toán chi phí than cho việc chạy thử vượt hợp đồng, chi phí chạy thử nhà máy lần 2.
Báo cáo nêu rõ, nhà thầu Trung Quốc này cũng không thực hiện nghĩa vụ nộp phạt chậm tiến độ thực hiện hợp đồng (16 tháng), không hoàn thiện hồ sơ máy móc, thiết bị, vật tư nhập khẩu theo hợp đồng EPC, không bàn giao hồ sơ hoàn công và hồ sơ gốc CO, CQ để lập quyết toán A-B.
Trước tình hình đó, Vinachem đã đề xuất giải pháp thuê kiểm toán độc lập thực hiện kiểm toán, xác định giá trị đề nghị quyết toán, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt và ghi rõ nội dung nhà thầu không hợp tác để quyết toán dự án.
Ngoài ra, một dự án khác là cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi hư hỏng ngay sau khi vừa mới khánh thành cũng có bóng dáng của các nhà thầu Trung Quốc. Với các nhà thầu như gói thầu A3 do Công ty công trình giao thông tỉnh Giang Tô thực hiện.
- Cùng chuyên mục
'Tiếp tục hoàn thiện chính sách để thúc đẩy kinh tế tư nhân'
"Kỳ họp 10, Chính phủ sẽ trình Quốc hội sửa đổi các luật còn lại liên quan đến doanh nghiệp đảm bảo toàn diện", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói về việc hoàn thiện luật để phát triển kinh tế tư nhân.
Sự kiện - 19/06/2025 18:23
'Chưa hộ kinh doanh nào bị phạt vì hóa đơn điện tử'
"Hiện nay đang hỗ trợ tối đa cho các hộ kinh doanh sử dụng hóa đơn điện tử chứ chưa phạt ai. Không có câu chuyện phạt bất cứ hộ kinh doanh nào trong việc triển khai hóa đơn điện tử. Trừ khi sau này đã triển khai thông suốt rồi mà có hộ kinh doanh vẫn cố tình vi phạm thì mới tính đến phạt", Bộ trưởng Tài chính cho biết.
Sự kiện - 19/06/2025 16:37
Sắp diễn ra Hội thảo 'Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong đô thị thông minh'
Hội thảo "Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong đô thị thông minh" sẽ tập trung thảo luận về một trong những xu thế công nghệ quan trọng nhất hiện nay là ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong xây dựng và vận hành đô thị thông minh.
Sự kiện - 19/06/2025 16:00
'Doanh nghiệp rút khỏi thị trường là thách thức lớn cho mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp'
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay, trong 5 tháng đầu năm, số lượng doanh nghiệp rút khỏi thị trường rất lớn là thách thức lớn cho mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030.
Sự kiện - 19/06/2025 11:11
Hôm nay (19/6), Bộ trưởng Tài chính trả lời chất vấn giải pháp đẩy mạnh thu hút vốn FDI
Bộ trưởng Tài Chính Nguyễn Văn Thắng nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tài chính, trong đó có giải pháp đẩy mạnh thu hút vốn FDI.
Sự kiện - 19/06/2025 07:30
Bộ trưởng Y tế khẳng định thuốc giả không có trong bệnh viện
Liên quan đến vấn đề đại biểu Quốc hội nêu về thuốc giả có trong bệnh viện, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan nêu rõ, thông qua hệ thống đấu thầu, tất cả thuốc vào bệnh viện phải có nguồn gốc xuất xứ. Thuốc giả chủ yếu xuất hiện trên thị trường, không phải trong bệnh viện.
Sự kiện - 18/06/2025 16:12
TP.HCM sẽ trở thành 'siêu đô thị quốc tế' của Đông Nam Á
Tầm nhìn mới cho TP.HCM (mới) là trở thành "siêu đô thị quốc tế" của Đông Nam Á – một đô thị thông minh, xanh, sáng tạo, tiêu biểu không chỉ về sức mạnh kinh tế mà cả sự phong phú về văn hóa, nghệ thuật, thể thao, giải trí và phong cách sống hiện đại, năng động
Sự kiện - 18/06/2025 14:22
Quốc hội dời lịch thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng sẽ được biểu quyết thông qua vào chiều 25/6, lùi lại 1 tuần so với kế hoạch ban đầu là ngày 18/6.
Sự kiện - 18/06/2025 13:30
Vinh Quang Việt Nam: Khơi dậy tinh thần trách nhiệm và khát vọng vươn lên
Năm 2025, Chương trình Vinh Quang Việt Nam bước sang năm thứ 21, tiếp tục khẳng định vai trò là một trong những sự kiện văn hóa chính trị có sức lan tỏa mạnh mẽ nhất cả nước. Không chỉ là nơi tôn vinh những tập thể, cá nhân có đóng góp xuất sắc, chương trình còn trở thành nguồn cảm hứng, khơi dậy khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hùng cường.
Sự kiện - 18/06/2025 11:02
[Gặp gỡ thứ Tư]'Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam: Táo bạo nhưng thực tế'
Dự thảo Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam được đánh giá mang lại một tầm nhìn tổng thể, táo bạo nhưng thực tế cho dự án tại Việt Nam.
Sự kiện - 18/06/2025 09:46
Bí thư Hải Dương làm Phó Tổng Thường trực Thanh tra Chính phủ
Ông Trần Đức Thắng, Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương được điều động, phân công giữ chức Phó Tổng Thanh tra Thường trực Thanh tra Chính phủ. Trước đó, ông Thắng từng giữ chức Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương.
Sự kiện - 18/06/2025 08:23
Chốt giảm thuế VAT 2% đến hết 2026
Quốc hội giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) còn 8% đến hết năm 2026. Dự kiến ngân sách sẽ giảm thu khoảng 122.000 tỷ đồng.
Sự kiện - 17/06/2025 12:17
Thủ tướng trao tặng sách của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam tại Thụy điển và Estonia
Thủ tướng Phạm Minh Chính đã trao tặng Tủ sách tiếng Việt gồm hàng trăm đầu sách của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam tới cộng đồng người Việt tại Thụy điển và Estonia.
Sự kiện - 17/06/2025 09:06
Tạp chí Nhà đầu tư nhận Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam
Tạp chí Nhà đầu tư vinh dự được nhận Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam vì có thành tích tiêu biểu trong hoạt động báo chí tại Quảng Nam.
Sự kiện - 16/06/2025 18:28
Quảng cáo trên mạng phải có dấu hiệu nhận biết, cho phép tắt quảng cáo
Quảng cáo trên báo điện tử, trang thông tin điện tử, mạng xã hội, ứng dụng trực tuyến, nền tảng số có kết nối Internet, phải tuân thủ các quy định, đó là phải có dấu hiệu nhận diện rõ ràng bằng chữ số, chữ viết, ký hiệu, hình ảnh, âm thanh để phân biệt giữa nội dung quảng cáo với các nội dung khác không phải quảng cáo.
Sự kiện - 16/06/2025 13:11
Quốc hội thông qua sửa đổi Hiến pháp, chính thức bỏ cấp huyện
Với 470/470 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội chính thức thông qua Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.
Sự kiện - 16/06/2025 10:17
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 1 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 1 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 2 month ago