Hàng loạt vi phạm cổ phần hóa tại Tổng Công ty Tín Nghĩa

Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa mới ban hành thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật trong cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại Tổng Công ty Tín Nghĩa (nay là Công ty CP Tổng Công ty Tín Nghĩa).

Bên cạnh kết quả đạt được, TTCP chỉ ra một số hạn chế, thiếu sót và vi phạm.

Cụ thể, về xác định giá trị tài sản là công trình xây dựng trên đất: Đơn vị tư vấn là Công ty TNHH Grant Thornton xác định không đúng suất đầu tư, đơn giá vật liệu và chỉ số giá tương ứng với loại công trình của một số tài sản trên đất cần phải định giá lại, dẫn đến giá trị tài sản được định giá có chênh lệch giảm so với quy định là hơn 15 tỷ đồng, cần thu hồi về ngân sách của Tỉnh ủy Đồng Nai.

Về việc xác định giá trị các quyền sử dụng đất: Ban Chỉ đạo cổ phần hoá Tổng Công ty Tín Nghĩa không đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai có ý kiến về việc xác định giá đất đối với diện tích còn lại (chưa chuyển nhượng) tại Khu dân cư Tân Biên 1, Khu phố chợ Tân Biên, Khu dân cư Tân Biên 2 và khu đất dự kiến xây dựng Chung cư Tân Biên, dẫn đến có khả năng giá trị quyền sử dụng đất chưa được xác định đầy đủ theo quy định của pháp luật, gây thiệt hại cho ngân sách của Tỉnh uỷ Đồng Nai.

Giai đoạn 2005-2013, Tổng Công ty Tín Nghĩa tự thoả thuận nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nhằm mục đích mở rộng các dự án đầu tư của tổng công ty, không đúng quy định của pháp luật. Đến thời điểm thanh tra (tháng 5/2023), hơn 491 nghìn m2 đất này chưa có chủ trương đầu tư và quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất của UBND tỉnh, chưa thực hiện được thủ tục chuyển sang tên của Tổng Công ty Tín Nghĩa và Công ty CP Tổng Công ty Tín Nghĩa.

Về thẩm tra và quyết định phê duyệt giá trị doanh nghiệp, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ đã quyết định phê duyệt giá trị doanh nghiệp dựa trên kết quả xác định giá theo phương pháp giá trị tài sản ròng.

TTCP cho biết, do kết quả thẩm định giá trị doanh nghiệp theo phương pháp chiết khấu dòng tiền tự do cao hơn nhiều so với kết quả thẩm định giá trị doanh nghiệp theo phương pháp giá trị tài sản ròng (trong khi có hơn 8,68 triệu m2 đất được Tổng Công ty Tín Nghĩa tiếp tục thuê trả tiền hàng năm và thuộc trường hợp không phải xác định lại giá trị quyền sử dụng đất), nhưng Ban Chỉ đạo cổ phần hoá doanh nghiệp và Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Đồng Nai chưa xem xét, đánh giá rõ cơ sở pháp lý và thực tế của kết quả thẩm định giá trị doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đồng Nai quyết định sử dụng giá trị sổ sách để tính vào giá trị doanh nghiệp cổ phần hoá đối với 4 tài sản trên đất thuê trả tiền hàng năm là Trạm dừng chân Tân Phú, Trạm dừng chân Xuân Lộc, Xí nghiệp xây dựng - Nhà máy đá và Nhà máy gạch, không đúng quy định về xác định giá trị tài sản.

Tuy nhiên, trước thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp, do không có nhu cầu giữ lại nên cả 4 tài sản trên đã được Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Đồng Nai chủ trương cho Tổng Công ty Tín Nghĩa chuyển nhượng. Trường hợp tiếp tục xác định là tài sản không cần dùng và tiếp tục thực hiện nhượng bán thì giá trị thực tế vốn nhà nước tại doanh nghiệp sẽ giảm tương ứng với giá trị ghi sổ sách kế toán của 4 tài sản là hơn 145 tỷ đồng.

Đồng thời, khi quyết định giá trị doanh nghiệp và phê duyệt phương án cổ phần hoá, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã xác định, sau khi chuyển sang công ty cổ phần sẽ tiếp tục thực hiện chuyển nhượng 4 tài sản này, nếu giá cao hơn giá trị sổ sách thì công ty cổ phần có trách nhiệm báo cáo Tỉnh ủy kết quả chuyển nhượng, lợi nhuận thu được từ việc chuyển nhượng những tài sản này phải nộp toàn bộ cho ngân sách Đảng (không được tính vào lợi nhuận doanh nghiệp để chia cho các cổ đông).

Bán "chui" cổ phần

Về việc chuyển nhượng các khoản đầu tư tài chính dài hạn, TTCP nêu rõ, Tổng Công ty Tín Nghĩa thực hiện chuyển nhượng cổ phần tại Công ty CP Tín Khải, Công ty CP Xây dựng và Kinh doanh nhà Phú Tín, Công ty liên doanh Proconco và Công ty CP Cấu kiện Bê tông Đông Sài Gòn với hình thức bán thoả thuận là không đúng quy định; giá thoả thuận chuyển nhượng chưa được đơn vị có chức năng thẩm định.

Riêng đối với Công ty CP Cấu kiện Bê tông Đông Sài Gòn, Tổng Công ty Tín Nghĩa đã chuyển nhượng 568.800 cổ phần với giá 1.600 đồng/cổ phần, thấp hơn giá trị theo dõi trên sổ sách của Tổng Công ty Tín Nghĩa tại thời điểm 31/12/2014 nhưng không báo cáo chủ sở hữu xem xét, quyết định là không đúng quy định.

Về việc bán cổ phần, TTCP chỉ ra, Tổng Công ty Tín Nghĩa và Văn phòng Tỉnh uỷ Đồng Nai có văn bản đề xuất, được Thường trực Tỉnh uỷ Đồng Nai chấp thuận để Tổng Công ty thoả thuận bán 35% cổ phần cho 3 nhà đầu tư chiến lược trong khi tỷ lệ cổ phần mà 3 nhà đầu tư chiến lược đăng ký mua chiếm 90% vốn điều lệ là không đúng quy định.

Trong quá trình thoả thuận bán cổ phần cho nhà đầu tự chiến lược, 2/3 nhà đầu tư có văn bản không tiếp tục tham gia là cổ đông chiến lược, nên Tổng Công ty Tín Nghĩa đã bán cho Công ty CP Đầu tư Thành Thành Công với tỷ lệ cổ phần được phép bán là 35%, giá bán thoả thuận là 10.200 đồng/cổ phần, điều kiện hạn chế đối với cổ phiếu dành cho nhà đầu tư chiến lược là chỉ được chuyển nhượng sau 5 năm.

Chưa hết, TTCP chỉ ra, Tổng Công ty Tín Nghĩa thực hiện bán thêm 7.790.000 cổ phần cho người lao động cũng không đúng quy định, dẫn đến số cổ phần bán thêm không được đưa ra bán đấu giá, giá trị chênh lệch phải thu hồi về ngân sách của Tỉnh ủy Đồng Nai là hơn 8,7 tỷ đồng.

Từ những hạn chế, thiếu sót, vi phạm nêu trên, TTCP đề nghị Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Đồng Nai chỉ đạo và tổ chức kiểm điểm làm rõ trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan; chỉ đạo thu nộp số tiền đã xác định được do vi phạm trong việc định giá một số tài sản là công trình trên đất (hơn 15 tỷ đồng) và việc bán thêm cổ phần cho người lao động (hơn 8,7 tỷ đồng) về ngân sách Đảng của Tỉnh ủy Đồng Nai.

UBND tỉnh Đồng Nai kiểm tra, rà soát để có biện pháp quản lý và hướng dẫn Công ty CP CP Tổng Công ty Tín Nghĩa quản lý, sử dụng diện tích đất nhận chuyển nhượng từ các hộ gia đình, cá nhân theo đúng quy định pháp luật.

TTCP cũng đề nghị Bộ Tài chính xem xét, có hình thức chấn chỉnh đối với hoạt động tư vấn thẩm định giá của Công ty TNHH Grant Thornton theo quy định của pháp luật. Trường hợp phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự thì chuyển thông tin để cơ quan cảnh sát điều tra xem xét, xử lý theo quy định.

Ngày 12/9/2023, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Đồng Nai có quyết định khởi tố vụ án hình sự "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lăng phí" xảy ra tại Tổng Công ty Tín Nghĩa trong quá trình cổ phần hoá từ năm 2014-2016.

TTCP đã có văn bản trao đổi một số thông tin vi phạm phát hiện trong quá trình thanh tra với Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Đồng Nai. Kết luận thanh tra cũng được gửi đến Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Đồng Nai. Vì vậy, các nội dung hạn chế, vi phạm nêu trên do Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Đồng Nai xem xét, làm rõ theo quy định.