Góc khuất phía sau vụ giám đốc doanh nghiệp bất động sản tự tử tại tòa
Vụ việc ông Võ Văn Cường, Giám đốc Công ty TNHH MTV Land Hà Hải uống thuốc độc tự tử ngay tại TAND quận Ngũ Hành Sơn, TP. Đà Nẵng sau khi nghe bản án tranh chấp với Sudico thu hút sự quan tâm lớn của dư luận. Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu cơ quan tố tụng kiểm tra làm rõ.
Tôi có đọc hồ sơ gần như toàn bộ vụ án này. Chúng ta nhìn thấy một vụ tranh chấp dân sự - kinh tế và một bản án, một “nạn nhân” khá “non” là Land Hà Hải và ông Võ Văn Cường với bản hợp đồng quá rủi ro (Land Hà Hải phải thanh toán cả nghìn tỷ cho Sudico ở thời điểm Sudico chưa phải thực hiện bất kỳ hành động nào). Nhưng, phía sau là những câu chuyện đáng để bàn luận và suy ngẫm mà một phần lý do quan trọng là sự tắc trách của các cơ quan quản lý.
Tóm lược nội dung vụ việc
Vụ việc có thể tóm tắt như sau. Năm 2010, TP. Đà Nẵng tổ chức đấu giá cụm khu đất thương mại dịch vụ ven biển thuộc dự án Khu đô thị mới Hòa Hải 1-3, phường Khuê Mỹ và Mỹ An, quận Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng để đầu tư xây dựng khách sạn, căn hộ, biệt thự cao cấp (hiện nay khu đất đối diện dự án Hyatt Regency qua đường Trường Sa).
Người duy nhất nộp hồ sơ tham gia và trúng đấu giá là ông Ngô Áng Hùng và được nhận quyền sử dụng đất với 2 khu “đất vàng” theo văn bản số 3214/UBND-QLĐTh ngày 31/5/2010 của UBND thành phố. Ông Hùng đã hoàn thành nộp tiền trúng đấu giá và được cấp 2 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số BA 645082 (diện tích 65.115m2) và BA 645083 (diện tích 55.263m2), tổng cộng 12,04 ha vào ngày 30/7/2010.
Gần như ngay sau khi trúng đấu giá và được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, ông Ngô Áng Hùng đã chuyển nhượng cho Sudico (được Văn phòng đăng ký đất đai xác nhận sang tên ngày 6/9/2010). Sau khi nhận chuyển nhượng, Sudico không thực hiện các thủ tục pháp lý để triển khai dự án mà thế chấp 2 lô đất tại ngân hàng.
Đến năm 2017, để tìm nguồn tài chính trả nợ khoản vay quá hạn tại Công ty TNHH mua bán nợ Việt Nam (DATC), HĐQT Sudico đã phê duyệt phương án chuyển nhượng 2 khu đất theo hình thức chào giá cạnh tranh, giá khởi điểm 1.325 tỷ đồng. Đã có 9 nhà đầu tư tham gia trong đó Land Hà Hải trả giá cao nhất và trúng với giá 1.810 tỷ đồng. Hai bên đã ký kết hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất số 01/2017-HĐCN-DANANG ngày 1/11/2017.
Điều đáng bàn là bản hợp đồng này chứa đựng quá nhiều rủi ro pháp lý cho Land Hà Hải. Điều khoản thanh toán quy định Land Hà Hải phải thanh toán đủ toàn bộ 1.810 tỷ đồng trong vòng 35 ngày (chậm nhất đến ngày 5/12/2017), chia thành 2 đợt với 3 lần thanh toán và chỉ đến khi Land Hà Hải hoàn thành toàn bộ nghĩa vụ thanh toán thì Sudico mới thực hiện nghĩa vụ làm thủ tục chuyển nhượng, bàn giao giấy tờ khu đất đồng thời bàn giao đất trên thực địa cho Land Hà Hải.
Ông Võ Văn Cường, Giám đốc Công ty TNHH MTV Land Hà Hải tự tử tại tòa. Ảnh: Lê Tâm.
Mặt khác, hợp đồng quy định nếu Land Hà Hải không thực hiện thanh toán theo tiến độ thì Sudico có quyền thanh lý hợp đồng và thụ hưởng toàn bộ số tiền Land Hà Hải đã thanh toán. Chính bởi điều khoản này mà Sudico giữ toàn bộ số tiền Land Hà Hải đã thanh toán (404,3 tỷ đồng) và phản tố, yêu cầu TAND quận Ngũ Hành Sơn chấp nhận cho mình được thụ hưởng toàn bộ số tiền này.
Land Hà Hải rõ ràng là đã quá sơ hở khi giao kết hợp đồng bởi để chặt chẽ, cần thương thảo chia thành nhiều bước thanh toán và tương ứng mỗi mốc thanh toán thì Sudico phải thực hiện một số nghĩa vụ nào đó - gồm làm việc với cơ quan nhà nước, thực hiện các thủ tục pháp lý để sẵn sàng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho Land Hà Hải. Theo hợp đồng, Sudico hầu như không phải thực hiện bất kỳ nghĩa vụ nào cho đến khi Land Hà Hải thanh toán 100%, ngoại trừ việc nhận tiền thanh toán của Land Hà Hải và dùng để thanh toán nợ, giải chấp 02 lô đất.
Có lẽ do sớm nhận biết được rủi ro, Land Hà Hải đã trì hoãn thanh toán sau khi trả 404,3 tỷ đồng và chủ động dùng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất để làm việc với các cơ quan có thẩm quyền của TP. Đà Nẵng về thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Và trong khi các cơ quan có thẩm quyền yêu cầu phải lập dự án để chuyển nhượng dự án, không được chuyển nhượng quyền sử dụng đất thì Sudico luôn khẳng định 2 lô đất đủ điều kiện chuyển nhượng, tố Land Hà Hải vi phạm nghĩa vụ thanh toán và tự thực hiện các công việc không có trong quy định hợp đồng để gây thiệt hại cho Sudico.
Vụ tranh chấp đã được gửi đến TAND quận Ngũ Hành Sơn. Sau nhiều lần hoãn vì dịch bệnh, phiên tòa cuối cùng cũng được mở với bản án sơ thẩm được tuyên vào ngày 8/12 vừa qua và phần thắng thuộc về Sudico.
Sai sót của cơ quan Nhà nước
Mặc dù đây là một vụ tranh chấp dân sự - kinh tế thông thường và nhiều người đánh giá ông Võ Văn Cường, Giám đốc Land Hà Hải “dại” nhưng ẩn giấu phía sau là trách nhiệm thuộc về các cơ quan có thẩm quyền.
Trách nhiệm lớn nhất thuộc về chính quyền TP. Đà Nẵng qua các thời kỳ, đã làm trái pháp luật khi tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất với 2 lô “đất vàng” diện tích cả chục hecta khi chưa tổ chức lập quy hoạch, chưa lập dự án đầu tư (cho phép đấu giá như đất nền). Có lẽ TP. Đà Nẵng thời kỳ đó đứng trước áp lực, chỉ tiêu về thu ngân sách cũng như nhu cầu huy động nguồn lực lớn cho các dự án phát triển hạ tầng để thu hút đầu tư nên đã dẫn đến vội vàng.
Sai sót trong đấu giá quyền sử dụng đất dẫn đến lô đất rơi vào tay cá nhân thay vì doanh nghiệp có năng lực đầu tư, kinh doanh bất động sản. Và trùng hợp thay, cá nhân trúng đấu giá lại là… anh rể ông Phan Văn Anh Vũ (tức Vũ “nhôm”), ông này đã gần như lập tức sang tên cho Sudico để kiếm lời. Hoàn toàn không ngạc nhiên khi những người ký các văn bản trúng đấu giá cũng như Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho anh rể Vũ “nhôm” lại là các ông Trần Văn Minh, Văn Hữu Chiến, những cựu Chủ tịch TP. Đà Nẵng đã vướng vòng lao lý vì các sai phạm trong quản lý đất đai.
Và để “khắc phục” sai sót của chính quyền thời kỳ trước thì chính quyền thời kỳ sau đã “chặn đường”, không cho phép Sudico chuyển nhượng lô đất cho Land Hà Hải mà yêu cầu phải lập dự án đầu tư, lập quy hoạch chi tiết để được thành phố chấp thuận/phê duyệt sau đó mới làm thủ tục xin chuyển nhượng dự án gắn với chuyển nhượng quyền sử dụng đất (dù Luật Đất đai cho phép tổ chức, cá nhân được chuyển nhượng quyền sử dụng đất mà không bắt buộc phải lập dự án đầu tư).
Chẳng hạn theo văn bản số 448/SKHĐT-DN ngày 22/2/2018 của Sở KH&ĐT Đà Nẵng trả lời Land Hà Hải thì do khu đất chưa lập dự án đầu tư, cộng thêm một số lý do theo kết luận của Thanh tra Chính phủ nên chưa đủ điều kiện chuyển nhượng dự án!?
“Mua bán đất” hay “mua bán dự án”?
Luật Đất đai và Luật Kinh doanh bất động sản đã quy định hai loại hình giao dịch khác nhau, gồm: giao dịch chuyển nhượng quyền sử dụng đất, kinh doanh quyền sử dụng đất (hiểu nôm na là “mua bán đất”), và giao dịch chuyển nhượng dự án gắn với chuyển nhượng quyền sử dụng đất (hiểu nôm na là “mua bán dự án”).
Nội dung và tinh thần của hợp đồng giữa Sudico và Land Hà Hải hướng đến hoạt động chuyển nhượng quyền sử dụng đất, Land Hà Hải sau khi “mua đất” từ Sudico sẽ tự làm thủ tục lập quy hoạch và lập dự án đầu tư để trình UBND TP. Đà Nẵng phê duyệt. Văn bản số 57/BXD-QLN ngày 4/4/2018 của Bộ Xây dựng cũng nêu quan điểm: Nếu tại hai lô đất nêu trên chưa có dự án bất động sản được phê duyệt thì Sudico có thể ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho Land Hà Hải. Văn bản số 764/TCQLĐĐ-CSPC ngày 27/4/2018 của Tổng cục Quản lý đất đai - Bộ TN&MT cũng khẳng định Sudico có quyền chuyển nhượng và Land Hà Hải có quyền nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo Luật Đất đai.
Như vậy, cả hai cơ quan đều khẳng định có thể thực hiện thủ tục “mua bán đất” mà không phải “mua bán dự án”, nhưng phía TP. Đà Nẵng không chấp thuận phương thức này (dù việc tại 2 khu đất chưa có dự án đầu tư để chuyển nhượng xuất phát từ lỗi của chính quyền Đà Nẵng thời kỳ trước chứ không phải của các nhà đầu tư).
Ngoài ra, trong vụ việc này cũng phần nào có trách nhiệm của các cơ quan soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật đã để xảy ra chồng chéo, mâu thuẫn trong hệ thống pháp luật, chưa tách bạch được hoạt động kinh doanh bất động sản là chuyển nhượng dự án gắn với chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo Luật Kinh doanh bất động sản với giao dịch chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo Luật Đất đai. Một lô đất như thế nào, với tiêu chí… gì thì người sử dụng đất được phép chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho chủ thể khác (nôm na là được “mua bán đất”)? Trường hợp nào, tiêu chí gì thì phải lập dự án đầu tư bất động sản để chuyển nhượng dự án gắn với chuyển nhượng quyền sử dụng đất (nôm na là “mua bán dự án”)? Xử lý chuyển tiếp như thế nào với những hoạt động, giao dịch… đã diễn ra, do lịch sử để lại?
Khi mà pháp luật chưa rõ ràng và thị trường chưa minh bạch, hiểu biết pháp luật của người dân, doanh nghiệp chưa cao thì tranh chấp tất yếu xảy ra và những vụ việc đau lòng như thế này sẽ vẫn còn tiếp diễn.
- Cùng chuyên mục
Doanh nhân bắt tay với ông chủ Nhật Cường buôn lậu hàng trị giá hơn 338 tỷ đồng
Doanh nhân bắt tay với ông chủ Nhật Cường buôn lậu hàng trị giá hơn 338 tỷ đồng là Đoàn Mạnh Phong vừa nhận án tù về tội Buôn lậu.
Pháp luật - 09/08/2025 14:02
Miễn thị thực với người nước ngoài thuộc diện đặc biệt
Chính phủ ban hành Nghị định số 221/2025/NĐ-CP ngày 8/8/2025 quy định về việc miễn thị thực có thời hạn cho người nước ngoài thuộc diện đối tượng đặc biệt cần ưu đãi phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Pháp luật - 09/08/2025 08:24
Quảng Ngãi khởi tố 2 giám đốc gian lận trong đấu thầu
Công an Quảng Ngãi vừa khởi tố 2 giám đốc công ty về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" tại dự án tuyến đường ven biển tỉnh Quảng Ngãi.
Pháp luật - 08/08/2025 08:51
Gia Lai cảnh báo lừa bán nhà ở xã hội tại khu đất 1006 Trần Hưng Đạo
Trước tình trạng nhiều thông tin rao bán không đúng sự thật, Sở Xây dựng tỉnh Gia Lai khẳng định, dự án Nhà ở xã hội tại khu đất 1006 Trần Hưng Đạo chưa phê duyệt chủ trương đầu tư, chưa giao cho tổ chức nào làm chủ đầu tư dự án.
Pháp luật - 07/08/2025 15:46
Nhiều cựu Bí thư Tỉnh ủy và Chủ tịch tỉnh kháng cáo trong vụ án ở Tập đoàn Phúc Sơn
Sau gần một tháng TAND TP Hà Nội tuyên án đối với 41 bị cáo trong vụ án xảy ra tại Công ty cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn (viết tắt là Tập đoàn Phúc Sơn), tính đến chiều 6/8, TAND TP Hà Nội đã nhận được đơn kháng cáo của nhiều bị cáo trong vụ án này, trong đó có nhiều bị cáo là cựu Bí thư Tỉnh ủy và cựu Chủ tịch UBND tỉnh.
Pháp luật - 07/08/2025 11:07
Dự án năng lượng 2 tỷ USD ở Quảng Trị bị Thanh tra Chính phủ nêu tên
Dự án điện gió AMI Savannakhet của CTCP Đầu tư AMI Renewables Quảng Bình với tổng mức đầu tư 2 tỷ USD vừa được Thanh tra Chính phủ điểm tên trong đợt thanh tra diện rộng lần này.
Pháp luật - 07/08/2025 08:51
Doanh nghiệp, nhà đầu tư 'chấm điểm' cơ quan thuế như thế nào?
Từ tháng 7/2025, doanh nghiệp, nhà đầu tư "chấm điểm" về sự phục vụ của cơ quan thuế thông qua Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính, ứng dụng eTax Mobile và trang thông tin điện tử của Cục Thuế trên phạm vi toàn quốc.
Pháp luật - 06/08/2025 11:31
Bộ trưởng, Chủ tịch tỉnh chịu trách nhiệm về cắt giảm thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh
Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng về kết quả cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh.
Pháp luật - 05/08/2025 13:17
Công an Hà Nội khởi tố giám đốc doanh nghiệp FDI vì trốn thuế
Ông Stephen Ward Kim (quốc tịch Mỹ), giám đốc một doanh nghiệp FDI ở Hà Nội vừa bị khởi tố để điều tra về tội "Trốn thuế".
Pháp luật - 05/08/2025 13:16
Hà Nội bác thông tin thí điểm cấm xe xăng ở một phường
UBND phường Cửa Nam lên tiếng trước thông tin trên mạng xã hội cho rằng, địa bàn này là nơi đầu tiên thí điểm cấm xe xăng ở Hà Nội.
Pháp luật - 05/08/2025 07:07
'Bình ổn' giá đất và những hệ lụy
Việc sửa đổi Luật Đất đai năm 2024 phải giải quyết được hai vấn đề lớn mang tính chất nền tảng cả về lý luận cũng như khả năng thực thi để bảo đảm khi Luật sửa đổi được ban hành có thể đi vào thực tiễn đời sống.
Pháp luật - 04/08/2025 13:59
Hà Nội tuyên truyền Luật Thủ đô 2024 gắn với mô hình chính quyền địa phương hai cấp
UBND TP. Hà Nội đã ban hành kế hoạch tuyên truyền, phổ biến và tập huấn Luật Thủ đô và các văn bản triển khai thi hành trên địa bàn TP. Hà Nội khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp từ 1/7/2025.
Pháp luật - 04/08/2025 11:55
Công ty TNHH Pou Sung Việt Nam bị phạt hơn 700 triệu đồng
Công ty TNHH Pou Sung Việt Nam bị phạt 705 triệu đồng do vi phạm bảo vệ môi trường. Công ty không khai báo đúng khối lượng chất thải nguy hại, cung cấp thông tin sai lệch. Tìm hiểu thêm về hậu quả và yêu cầu cải chính thông tin.
Pháp luật - 04/08/2025 11:36
Lập công ty 'ma' rửa tiền, sử dụng email giả để lừa tiền nhiều doanh nghiệp
Công an TP.HCM cảnh báo về các trường hợp liên kết với người nước ngoài, thành lập công ty ma, sử dụng email giả để lừa tiền, rửa tiền...
Pháp luật - 04/08/2025 08:30
Khởi tố đường dây sản xuất thực phẩm chức năng giả quy mô lớn, bắt hai Giám đốc
Công an tỉnh Quảng Ninh vừa khởi tố vụ án hình sự, bắt giữ hai giám đốc công ty sản xuất, buôn bán thực phẩm chức năng giả có quy mô lớn. Đường dây này đã bán hàng chục nghìn sản phẩm thực phẩm chức năng giả ra thị trường, thu lời bất chính nhiều tỷ đồng.
Pháp luật - 03/08/2025 09:40
Công an tỉnh Lào Cai khởi tố 2 đối tượng về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản
Ngày 1/8/2025, Công an tỉnh Lào Cai cho biết, đơn vị vừa khởi tố 2 đối tượng về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản trị giá trên 2,7 tỷ đồng của Công ty Cổ phần Cao su Lai Châu, xảy ra tháng 1/2023 tại tỉnh Lào Cai và tỉnh Lai Châu.
Pháp luật - 02/08/2025 10:26
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 2 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 2 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 4 month ago
