[Gặp gỡ thứ Tư] 'Giải vướng mắc, giúp doanh nghiệp Việt khai thác lợi ích từ các FTA'

Sáng 5/6, tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội đã kết thúc chất vấn nhóm vấn đề thứ hai thuộc lĩnh vực công thương, với 3 nhóm vấn đề.

Trong đó, giải pháp đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu, thúc đẩy việc thực hiện các các Hiệp định thương mại tự do (FTA) và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trước bối cảnh tình hình thế giới tiếp tục biến động phức tạp, khó lường được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm.

Liên quan đến nội dung này, bên lề Quốc hội, Nhadautu.vn đã có cuộc phỏng vấn nhanh đại biểu Phạm Thị Hồng Yến (đoàn Bình Thuận).

Bà đáng giá thế nào về đóng góp của việc triển khai nhiều giải pháp khai thác tối đa các FTA mà Việt Nam tham gia ký kết đối với xuất khẩu?

Đại biểu Phạm Thị Hồng Yến: Trước bối cảnh tình hình thế giới tiếp tục biến động phức tạp, khó lường, Việt Nam vẫn xác định ưu tiên cho tăng trưởng và phục hồi phát triển kinh tế - xã hội, chính vì vậỵ việc tiếp tục tìm kiếm các giải pháp đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu, thúc đẩy việc thực hiện các FTA và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp là một trong những vấn đề thuộc lĩnh vực công thương được các vị đại biểu Quốc hội, trong đó có tôi, đặc biệt quan tâm.

Như chúng ta đã biết, những năm qua, thực hiện chủ trương, định hướng của Đảng, Quốc hội và Chính phủ, hoạt động xuất khẩu nói riêng, công tác kinh tế đối ngoại, hội nhập quốc tế về kinh tế nói chung đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Kim ngạch xuất khẩu liên tục tăng cao, cán cân thương mại tích cực, duy trì xuất siêu liên tục và tăng dần trong nhiều năm, góp phần ổn định cân đối lớn của nền kinh tế, hỗ trợ thực hiện chính sách tỷ giá, ngoại hối; tạo việc làm; nâng cao năng lực sản xuất, trình độ quản lý của doanh nghiệp.

Đóng góp quan trọng vào kết quả xuất khẩu thời gian qua là việc triển khai nhiều giải pháp khai thác tối đa các cơ hội từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam tham gia ký kết.

Theo báo cáo của Chính phủ, đến nay, Việt Nam đã ký kết và cơ bản kết thúc đàm phán 17 Hiệp định FTA với trên 60 quốc gia, vùng lãnh thổ; đang đàm phán, chuẩn bị khởi động đàm phán 3 Hiệp định và 1 khung khổ kinh tế (Khung khổ kinh tế Ấn Độ - Thái Bình Dương (IPEF)).

Tổng kim ngạch xuất khẩu sang các nước đối tác tham gia các Hiệp định FTA chiếm khoảng 65% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Trong đó, tổng kim ngạch xuất khẩu được hưởng thuế nhập khẩu ưu đãi năm 2023 đạt trên 86 tỷ USD, tăng 9,2% so với năm 2022, chưa kể kim ngạch xuất khẩu sang các thị trường đối tác tham gia các FTA đã xóa bỏ thuế quan về 0%.

Tuy có những kết quả quan trọng như trên, báo cáo Chính phủ cũng chỉ ra một số tồn tại khi triển khai các FTA. Vậy theo bà nguyên nhân ở đây là gì?

Đại biểu Phạm Thị Hồng Yến: Mặc dù vậy, hoạt động xuất khẩu và khai thác ưu đãi từ các Hiệp định Thương mại tự do còn hạn chế, chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh, cụ thể như: xuất khẩu tuy phục hồi nhưng chưa bền vững vì chịu ảnh hưởng mạnh từ các yếu tố bất ổn về chuỗi cung ứng và nhu cầu thị trường thế giới thay đổi và chưa phục hồi như kỳ vọng;

Xuất khẩu còn phụ thuộc lớn vào một số nền thị trường lớn; các doanh nghiệp FDI còn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu (khoảng 73% năm 2023); hiệu quả khai thác các ưu đãi từ các Hiệp định FTA chưa cao như kỳ vọng…

Nhằm tháo gỡ các vướng mắc này, đại biểu đề xuất những giải pháp gì tới Chính phủ?

Đại biểu Phạm Thị Hồng Yến: Tôi đề xuất một số giải pháp căn cơ cần tập trung triển khai trong thời gian tới, đó là: Các bộ, ngành trong đó Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Ngoại giao tiếp tục chủ trì, phối hợp để đàm phán mở cửa thị trường xuất khẩu, đặc biệt cho các mặt hàng trái cây và sản phẩm trồng trọt; tổ chức thực hiện các giải pháp liên quan đến Thuế tối thiểu toàn cầu nhằm duy trì sức hấp dẫn của môi trường đầu tư tại Việt Nam, qua đó củng cố năng lực xuất khẩu bền vững.

Cần có giải pháp để hỗ trợ và thúc đẩy nâng cao năng lực sản xuất, xuất khẩu của doanh nghiệp trong nước; Hỗ trợ, kết nối các doanh nghiệp trong nước với các tập đoàn đa quốc gia, với các doanh nghiệp FDI để nâng cao khả năng tham gia chuỗi cung ứng, xuất khẩu của doanh nghiệp trong nước; tăng cường sự tham gia của các doanh nghiệp và nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến xuất khẩu, …

Tăng cường hơn nữa vai trò và tiếng nói của các hiệp hội ngành hàng trong nắm bắt khó khăn, vướng mắc, về sản xuất, xuất khẩu hàng hoá của các doanh nghiệp, từ đó giúp các cấp, các ngành kịp thời giải quyết theo thẩm quyền hoặc tổng hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền phục vụ công tác chỉ đạo kịp thời, điều hành linh hoạt các giải pháp có liên quan.

Cùng với đó, tăng cường cảnh báo sớm các vụ kiện phòng vệ thương mại; hướng dẫn, hỗ trợ doanh nghiệp cách ứng phó với các vụ kiện; kịp thời thông tin cho doanh nghiệp, hiệp hội về thông tin, nhu cầu, quy định mới của các thị trường nhập khẩu của Việt Nam.

Ngoài ra, tôi cho rằng, cần có giải pháp điều tiết, nâng cao tốc độ thông quan tại các cửa khẩu biên giới, khuyến cáo doanh nghiệp, thúc đẩy chuyển sang thương mại chính ngạch; tiếp tục triển khai tốt chương trình hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật hải quan.

Triển khai vận hành tốt hệ thống cấp giấy chứng nhận xuất xứ qua Internet và cơ chế Tự chứng nhận xuất xứ; rà soát, đơn giản hóa quy trình cấp C/O; áp dụng khai báo C/O điện tử, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp xuất khẩu khi làm thủ tục đề nghị cấp C/O.

Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu thực hiện trao đổi chứng từ điện tử, C/O điện tử với các đối tác thương mại lớn của Việt Nam như Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản, các nước châu Âu, ngoài 9 nước trong khu vực hiện nay. Tiếp tục kịp thời giải đáp các khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp trong lĩnh vực xuất xứ để giúp doanh nghiệp khai thác được các lợi ích từ các FTA mà Việt Nam đã ký kết.

Xin trận trọng cảm ơn bà!

Bài liên quan

Bộ trưởng Công Thương nói về nguyên nhân các doanh nghiệp FDI chiếm tỷ trọng lớn xuất khẩu

Khơi thông động lực tăng trưởng mới nhìn từ thực thi 19 FTA

Xuất khẩu 2023 và những 'đòi hỏi' cao từ các FTA thế hệ mới

Vai trò của địa phương còn mờ nhạt khiến doanh nghiệp ít khả năng tận dụng các FTA