Theo Forbes, việc Việt Nam đang trên đà phát triển kinh tế hơn 6% trong năm nay nhờ vào đầu tư nước ngoài vào sản xuất xuất khẩu, điều này khiến Việt Nam dễ dàng quên rằng vẫn là một quốc gia Đông Nam Á này và có rất nhiều doanh nghiệp lớn nhỏ hoạt động theo nhà nước. Nhưng chính phủ cũng đang tìm cách tái cấu trúc nền kinh tế, bao gồm tư nhân hóa nhiều doanh nghiệp nhà nước.

Các quan chức Việt Nam hy vọng các công ty bao gồm Vietnam Airlines, nhà sản xuất bia Sabeco (Saigon Alcohol Bia and Beverages Corp) và nhiều công ty khác sẽ trở nên hiệu quả hơn và kiếm được nhiều tiền hơn. Chính phủ sau đó có thể sử dụng số tiền thu được để giúp tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng để thu hút thêm đầu tư nước ngoài. Hơn nữa, thỏa thuận thương mại Đối tác xuyên Thái Bình Dương của 11 quốc gia (CPTPP) sẽ khiến các công ty nhà nước Việt Nam sớm phải tuân theo một bộ quy tắc quốc tế mới cũng như cạnh tranh gia tăng từ nước ngoài khi thuế quan được giảm.

Chính phủ đang đặt mục tiêu "cổ phần hóa" 127 doanh nghiệp nhà nước từ năm 2017 đến năm 2020, với hơn một nửa trong số đó sẽ diễn ra vào năm 2019 thông qua các dịch vụ công cộng ban đầu thậm chí nhiều hơn, SSI Research cho biết. Chiến dịch thoái vốn của chính phủ đã thu về khoảng 7 tỷ USD trong ba năm qua.

"Các doanh nghiệp nhà nước, khi họ tư nhân hóa và bắt đầu hành xử như các ngành công nghiệp định hướng thương mại hoặc các công ty có sự ủy nhiệm từ các cổ đông để tối đa hóa lợi nhuận, rõ ràng điều đó tạo ra một giai đoạn thay đổi hoàn toàn về văn hóa dẫn đến mức lợi nhuận cao hơn đáng kể", Fiachra MacCana, trưởng phòng nghiên cứu chứng khoán TP HCM cho biết.

"Xu hướng thoái vốn có thể sẽ tiếp tục trong 5 đến 10 năm nữa", ông nói thêm.

Bài liên quan

Phát triển kinh tế tư nhân: 'Chính sách đã hết sức rõ ràng, vấn đề là triển khai thực hiện'

Một nửa số sàn giao dịch chứng khoán TP HCM, các công ty hàng đầu của Nhật Bản do vốn hóa thị trường vẫn do nhà nước kiểm soát. Trong số các công ty nhà nước được theo dõi nhiều nhất là các công ty con của công ty dầu khí PetroVietnam, đã huy động được 320 triệu USD, dù là một con số khiêm tốt nhưng đầy hứa hẹn vào đầu năm nay thông qua IPO. Sức hấp dẫn của công ty đối với các nhà đầu tư bao gồm quy mô và nhu cầu tiêu dùng ổn định cho các sản phẩm chính của công ty.

Trong cùng lĩnh vực, Công ty Cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn đã thu được 244,5 triệu USD từ một đợt IPO vào tháng 1.

Công ty sữa quốc gia Vinamilk mở cửa cho đầu tư nước ngoài kể từ năm 2016 tiếp tục xúc tác sự quan tâm của cổ đông tư nhân đối với các công ty đại chúng. Tổng số tiền thu được cho IPO và thoái vốn của các công ty nhà nước đã "tạo ra" 6,3 tỷ USD trong năm 2017, Nghiên cứu của SSI tại Hà Nội đã cho biết.

'Khi các công ty viễn thông bắt đầu bán hết cổ phần của chính phủ và các ngân hàng cho phép nhiều nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phiếu, mong đợi sự gia tăng lợi ích của nhà đầu tư", MacCana nói.

Số lượng các công ty hoàn toàn thuộc sở hữu của chính phủ đã giảm từ mức cao nhất là 10.000 sau khi thành lập vào những năm 1980 xuống dưới 1.000 vào năm 2015, một quan chức của Ngân hàng Thế giới cho biết. 3.000 công ty khác hoạt động theo hướng một phần của nhà nước. Các doanh nghiệp nhà nước chiếm khoảng một phần ba nền kinh tế Việt Nam.

Tuy nhiên, lợi nhuận từ việc đầu tư vào các công ty nhà nước chuyển đổi đòi hỏi một tài năng nhất định. Kevin Snowball, giám đốc điều hành của PXP Vietnam Asset Management tại TP HCM cho biết, các công ty nhà nước đôi khi tiết lộ quá ít thông tin, chỉ bán cổ phần cho bạn bè của họ hoặc cấm các nhà đầu tư nước ngoài. Như ông nói, các nhà đầu tư có thể chỉ cần vài phút để quyết định có nên mua cổ phiếu hay không thay vì cơ hội đầy đủ để đánh giá định giá của đợt chào bán cổ phiếu. Sự thiếu minh bạch, thiếu công khai, thiếu thông tin làm cho nó trở nên hơi lộn xộn vào lúc này, ông nói.

"Áp lực để tư nhân hóa doanh nghiệp khi Việt Nam phê chuẩn Hiệp định CPTPP toàn diện và tiến bộ, một hiệp định thương mại tự do 11 quốc gia, bắt buộc nước này phải tự do hóa khu vực doanh nghiệp nhà nước. Một thỏa thuận thương mại dự kiến ​​sớm với Liên minh châu Âu có thể gây thêm áp lực cho những cải cách này", Rajiv Biswas, nhà kinh tế trưởng châu Á Thái Bình Dương tại IHS Markit, Singapore cho biết.

"Trong thập kỷ tới, tôi hy vọng sẽ thấy một sự chuyển đổi dần dần, cạnh tranh nhiều hơn trong khu vực nhà nước, bởi vì họ phải tuân theo các điều khoản của thỏa thuận thương mại", ông Bis Biswas nói.

Nhà nước cần ngân sách từ việc bán cổ phần của mình trong các công ty để trả chi phí cho đường bộ và đường sắt mới, từ đó giúp thu hút nhiều nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, các nhà phân tích khẳng định.

(Theo Forbes)

Bài liên quan

Thủ tướng: Sẽ kiểm tra việc phát triển kinh tế tư nhân

Hà Tĩnh: Kinh tế tư nhân chiếm vai trò quan trọng trong sự nghiệp phát triển

Để đưa kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế

Cơ chế chính sách thuế thúc đẩy phát triển khu vực kinh tế tư nhân ở Việt Nam