FDI Trung Quốc tại Việt Nam và cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung
Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ Trung Quốc (bao gồm cả Đài Loan) đang đổ vào Việt Nam trên mọi lĩnh vực. Đây là cơ hội để Việt Nam bổ sung thêm nguồn vốn cho phát triển kinh tế, song cần hết sức cẩn trọng bởi nhiều lẽ.
Từ năm 2015 trở lại đây, cùng với việc Việt Nam ký kết Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), Trung Quốc thường nằm trong tốp 10 quốc gia đầu tư nhiều nhất vào Việt Nam. Ảnh: Internet
FDI từ Trung Quốc tăng cao
Thực tế, từ năm 2010 trở về trước, dòng vốn FDI từ Trung Quốc vào Việt Nam khá khiêm tốn. Trong tốp 10 quốc gia đầu tư vào Việt Nam, hầu như không có tên của Trung Quốc. Nhưng gió đã đổi chiều, kể từ năm 2011 trở lại đây, vốn FDI Trung Quốc vào Việt Nam có sự thay đổi đáng kể. FDI của Trung Quốc tại Việt Nam liên tục vươn lên trong vị trí xếp hạng, tăng về quy mô, thay đổi về hình thức, lĩnh vực, mở rộng về địa bàn. Điển hình là từ năm 2015 trở lại đây, cùng với việc Việt Nam ký kết Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), Trung Quốc thường nằm trong tốp 10 quốc gia đầu tư nhiều nhất vào Việt Nam để đón đầu cơ hội thâm nhập thị trường béo bở TPP mà sau này là thị trường theo Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
Theo Tổng cục Thống kê, nếu như năm 2011, số vốn đăng ký của Trung Quốc (bao gồm Đài Loan) là 1,3 tỉ đô la Mỹ thì đến năm 2017, số vốn đăng ký của Trung Quốc tăng 2,7 lần, bình quân mỗi năm tăng khoảng 18%. Cơ cấu vốn của Trung Quốc trong tổng số vốn FDI đăng ký là 12%, sau Nhật Bản (30%), Hàn Quốc (28%) và Singapore (19%). Đấy là chưa kể luồng vốn ngầm đầu tư qua các kênh khác mà cơ quan thống kê không thể quan sát.
Do chiến lược thu lợi từ bên ngoài của Trung Quốc
Dòng vốn FDI từ Trung Quốc chọn Việt Nam là điểm đến do chiến lược của Chính phủ Trung Quốc hiện nay có phần thay đổi. Đó là khuyến khích, thúc đẩy các doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài để thu lợi từ cổ tức, bù đắp cho những khó khăn ở trong nước.
Cho đến nay, thực trạng kinh tế Trung Quốc được che đậy dưới lớp vải điều hào nhoáng của tăng trưởng GDP. Trong khi đó, năng suất nhân tố tổng hợp và hiệu quả đầu tư của Trung Quốc sụt giảm liên tục.
Để tránh kinh tế suy thoái, Trung Quốc đẩy mạnh đầu tư (chiếm khoảng 50% GDP). Do cầu tiêu dùng của Trung Quốc cũng chỉ loanh quanh ở mức 50% GDP và sự cố gắng này dường như đã tới hạn với nợ công ngày càng có xu hướng tăng cao (có số liệu cho rằng nợ công của Trung Quốc ít nhất là 30.000 tỉ đô la Mỹ). Trong những năm gần đây, khoảng cách giữa tiết kiệm và đầu tư (gross capital formation) của Trung Quốc ngày càng bị thu hẹp. Để tăng sức mạnh của nền kinh tế, họ chú trọng vào chỉ tiêu tiết kiệm - là nguồn lực cơ bản để tái đầu tư, phần còn lại có thể cho vay lấy lãi. Như vậy, có thể dự đoán rằng Trung Quốc không còn cố gắng làm tăng chỉ tiêu không mấy ý nghĩa như GDP mà tập trung nâng cao năng lực từ tiết kiệm (saving) thông qua thu nhập từ sở hữu, mà thu nhập từ sở hữu cơ bản do các doanh nghiệp FDI của Trung Quốc ở các nước mang lại.
Như vậy, nếu Trung Quốc phá giá đồng tiền của họ là nhân dân tệ mà Việt Nam cũng vội vàng phá giá tiền đồng của mình thì hành động đó chính là “cứu” Trung Quốc trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, trong khi không mang lại lợi ích gì thực sự cho Việt Nam vì xuất khẩu của Việt Nam thực chất chỉ là xuất khẩu công lao động và một ít bao bì.
Trong cuộc chiến thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ, số liệu thống kê của Trung Quốc và Mỹ cho thấy Trung Quốc có phần bất lợi. Chẳng hạn năm 2017 hàng hóa của Trung Quốc vào Mỹ nhiều gấp gần 4 lần hàng hóa của Mỹ vào Trung Quốc. Như vậy, trong việc áp thuế nhập khẩu lên hàng hóa giữa hai nước, Trung Quốc thiệt thòi thấy rõ. Để chống trả lại việc này, Trung Quốc phải lôi kéo (kết hợp) các nước khác ký kết các hiệp định thương mại tự do và cố gắng đưa hàng hóa thâm nhập vào chuỗi giá trị của các nước khác mà Việt Nam có vẻ là điểm đến thích hợp.
Trung Quốc nắm giữ nhiều trái phiếu của Mỹ, như vậy Trung Quốc cũng không thể hạ giá nhân dân tệ quá mức, nhưng họ sẽ “nhử”, chẳng hạn như là sẽ hạ giá nhân dân tệ để một số nước khác hoang mang rơi vào bẫy và phá giá đồng tiền của nước mình. Nếu Việt Nam phá giá tiền đồng thì Việt Nam không những không được hưởng lợi gì mà chỉ giúp Trung Quốc trong cuộc chiến thương mại với Mỹ.
Trung Quốc cũng khó có cửa giảm thuế nhập khẩu sâu hơn thông qua việc tham gia, mời gọi các nước tham gia các hiệp định thương mại tự do vì phải nuôi bộ máy quá lớn. Trong khi chi tiêu thường xuyên của Chính phủ của Việt Nam chiếm khoảng 8% tổng tiêu dùng cuối cùng thì tỷ lệ này của Trung Quốc đến năm 2016 là gần 27%. Chi tiêu dùng của Chính phủ Việt Nam chiếm khoảng 6-7% GDP, còn chi tiêu dùng của Chính phủ Trung Quốc khoảng 14% GDP.
Cuộc chiến thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ hiện nay thực chất có phần do cấu trúc kinh tế của hai nước. Trong khi cầu tiêu dùng của Mỹ thường chiếm trên 80% trong GDP, thì cầu tiêu dùng của Trung Quốc chỉ chiếm khoảng 50% trong GDP.
Về phía cung, Mỹ và Trung Quốc có hệ số co giãn về lao động và vốn giống hệt nhau, nhưng hiệu quả sản xuất của Mỹ tốt hơn hẳn. Cứ 100 đô la Mỹ giá trị sản xuất thì Mỹ tạo ra 58,1 đô la giá trị gia tăng trong khi Trung Quốc chỉ tạọ ra 33,5 đô la giá trị gia tăng (tỷ lệ này của Việt Nam là 21% - quá thấp!). Tỷ lệ thuế gián thu trong GDP của Mỹ cũng thấp hơn của Trung Quốc khá nhiều (6,6% so với 14%).
Theo The Saigontimes
(1) PGS. TS. Đại học Kinh tế quốc dân
(2) TS. Viện Nghiên cứu phát triển Việt Nam
- Cùng chuyên mục
Doanh nghiệp SME vẫn loay hoay với bài toán vốn
Có đến 60% doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) khó tiếp cận nguồn vốn tín dụng. Mặc dù dư nợ tín dụng toàn hệ thống đang có xu hướng tăng song dư nợ tín dụng đối với khu vực SME vẫn chưa đến 20% tổng dư nợ.
Tài chính - 23/10/2025 09:10
Gần 1 tỷ USD trái phiếu 'chảy về' một Group
24.000 tỷ đồng trái phiếu đã được 4 công ty liên hệ tới một tập đoàn phát triển bất động sản hạng sang phát hành trong 2 ngày 13-14/10. Trước đó gần 1 tuần, các tổ chức này đã ký hợp đồng hợp tác kinh doanh với Capitaland Tower.
Tài chính - 23/10/2025 08:41
'VN-Index có thể vượt 2.000 điểm vào năm 2026'
Trên đây là dự báo của ông Huỳnh Minh Tuấn – Nhà sáng lập FIDT đưa ra tại Diễn đàn Kinh doanh 2026 với chủ đề “Không gian tăng trưởng mới: Cơ hội và chiến lược".
Tài chính - 23/10/2025 06:45
Chứng khoán HSC bán mạnh TCB và FPT, tăng mua VNM
Chứng khoán HSC tăng mạnh danh mục đầu tư cổ phiếu lên 6.348 tỷ đồng trong quý III, ghi nhận lãi ròng hơn 65 tỷ từ bán tài sản tài chính FVTPL.
Tài chính - 23/10/2025 06:45
VN-Index đảo chiều tăng 50 điểm từ đáy
VN-Index đảo chiều từ giảm 35 điểm sang tăng 15 điểm kết phiên giữa tuần ở 1.678,5 điểm. Thanh khoản giảm mạnh so với 2 phiên liền trước.
Tài chính - 22/10/2025 15:48
VCBF đặt niềm tin vào FPT, kỳ vọng BWE
Công ty TNHH Quản Lý Quỹ Đầu Tư Chứng Khoán Vietcombank (VCBF) cho rằng, dù liên tục rớt giá, cổ phiếu FPT vẫn hấp dẫn và có tiềm năng tăng trưởng dài hạn 18 - 20%/năm, nhờ định giá P/E khoảng 16 - 17 lần. Trong khi đó, cổ phiếu BWE được xem có tiềm năng tăng trưởng trong khoảng 5 năm tới.
Tài chính - 22/10/2025 13:45
‘Giữa lúc nước sôi lửa bỏng’, vợ ông Bùi Thành Nhơn đăng ký bán hàng triệu cổ phiếu NVL
Sau 3 tháng tạm ngưng, nhóm ông Bùi Thành Nhơn tiếp tục bán cổ phiếu NVL. CTCP Diamond Properties và bà Cao Thị Ngọc Sương muốn bán hơn 19 triệu đơn vị.
Tài chính - 22/10/2025 11:23
Giá vàng giảm mạnh, nên mua hay bán?
Giá vàng trong nước giảm mạnh, vàng miếng SJC ở mức 146,5 – 148,5 triệu đồng/lượng.
Tài chính - 22/10/2025 10:05
Nhà đầu tư cá nhân cần trưởng thành cùng thị trường
Thị trường chứng khoán nâng hạng, song bản thân nhà đầu tư cá nhân cũng cần trưởng thành khi cần hiểu rõ về khoản đầu tư mình nắm giữ, sự biến động của kinh tế vĩ mô, thay vì FOMO đua mua đua bán.
Tài chính - 22/10/2025 08:27
Antesco ký hợp đồng cung ứng 20.000 tấn nông sản trị giá hàng chục triệu USD
Antesco đang bước vào giai đoạn tăng tốc mới với hàng loạt hoạt động mở rộng thị trường và tái cấu trúc tài chính. Mới đây, doanh nghiệp ký kết bốn thỏa thuận nguyên tắc xuất khẩu với đối tác từ Hàn Quốc, Anh và Ba Lan với doanh số hàng chục triệu USD mỗi năm.
Tài chính - 22/10/2025 07:00
Nhờ đâu sắc tím trở lại với cổ phiếu FPT?
Cổ phiếu FPT tăng trần trở lại sau chuỗi giảm giá sâu và thủng đáy tháng 4. Doanh nghiệp công bố lãi ròng 9 tháng tăng hơn 19%.
Tài chính - 21/10/2025 15:42
Chuyên gia ACBS đưa ra lời khuyên đầu tư với 'phái đẹp'
Bà Đỗ Minh Trang, Giám đốc Trung tâm Phân tích ACBS nhìn nhận chiến lược đầu tư phù hợp đối với phụ nữ nói chung nên là mua cổ phiếu theo hướng tích sản, lựa chọn các cổ phiếu tốt, tăng trưởng dài hạn ổn định, đi cùng với sự tăng trưởng của nền kinh tế, và mua đều đặn, thường xuyên trong thời gian dài.
Tài chính - 21/10/2025 13:00
Chứng khoán TPS: Lợi nhuận cải thiện nhưng khoản phải thu càng phình to
Khoản phải thu của Chứng khoán TPS ngày càng phình to lên 6.800 tỷ, chiếm tỷ trọng rất lớn trong cơ cấu tài sản. Doanh nghiệp đang quyết liệt cắt giảm nhân sự, và triển khai huy động hơn 4.500 tỷ từ trái phiếu và cổ phần.
Tài chính - 21/10/2025 12:13
Soán ngôi SSI, TCBS thành công ty chứng khoán có vốn hóa lớn nhất
Hơn 2,3 tỷ cổ phiếu Chứng khoán TCBS chính thức giao dịch tại HoSE. Hiện, cổ phiếu TCX là cổ phiếu có giá và vốn hóa cao nhất ngành chứng khoán.
Tài chính - 21/10/2025 12:09
Margin lập kỷ lục, nhưng chưa 'căng'
Dư nợ margin trên thị trường tăng mạnh trong bối cảnh VN-Index lẫn thanh khoản thiết lập các kỷ lục mới. Tuy nhiên bộ đệm vốn của các công ty chứng khoán hàng đầu đã và đang được tăng cường đáng kể. Giới chuyên gia đánh giá áp lực margin ở thời điểm hiện tại chưa đáng lo ngại.
Tài chính - 21/10/2025 12:05
Tận dụng nhịp giảm sâu để mua các cổ phiếu 'Top' đầu
Với phiên 20/10 giảm điểm mạnh, các chuyên gia đều nhìn nhận VN-Index sẽ cần thêm một vài phiên để tìm điểm cân bằng, nhà đầu tư có thể tận dụng các nhịp điều chỉnh để mua vào các cổ phiếu “Top” đầu.
Tài chính - 21/10/2025 07:00
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Gần 1 tỷ USD trái phiếu 'chảy về' một Group
Tài chính - Update 1 h ago
Nhóm vật liệu xây dựng nào sẽ phục hồi rõ nét hơn dịp cuối năm?
Thị trường - Update 2 day ago
