Chỉ số VN-Index ghi nhận mức giảm 16% từ giữa tháng 9 đến cuối tháng 10 và mới có dấu hiệu tăng trở lại từ cuối tuần qua, dù nền kinh tế của Việt Nam hiện đang phục hồi kể từ đợt suy giảm đầu năm nay.

Theo ông Michael Kokalari, CFA – Giám đốc phòng Phân tích kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường của Vinacapital, lý do việc cổ phiếu bị bán tháo dẫn đến mức giảm như trên có thể kể đến là: Sự mất giá của Việt Nam Đồng (VND) đã làm dấy lên mối lo ngại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) sẽ thắt chặt chính sách tiền tệ để ứng phó, đồng thời cũng thúc đẩy các nhà đầu tư nước ngoài bán ra; những vấn đề đặc thù liên quan đến trái phiếu hoán đổi trị giá 250 triệu USD của tập đoàn Vingroup (VIC), sẽ có thể hoán đổi thành cổ phiếu Vinhomes (VHM) (VIC và VHM chiếm khoảng 10% VN-Index); và lệnh bán giải chấp của các công ty chứng khoán, cộng với tin đồn về việc kiểm soát một số nguồn cho vay ký quỹ không chính thức dường như đã thúc đẩy việc cổ phiếu bị bán tháo giữa tháng 10.

Ngoài những yếu tố cụ thể trên, ông Michael Kokalari cho rằng lãi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm tăng 60 điểm cơ bản từ giữa tháng 9 đến cuối tháng 10 và các vấn đề địa chính trị cũng tạo sức ép lên thị trường chứng khoán (TTCK) của các thị trường mới nổi (Chỉ số MSCI-EM giảm 5% kể từ giữa tháng 9 tới cuối tháng 10). Hơn nữa, đánh giá chung về lợi nhuận quý III không mấy khả quan cũng đã ảnh hưởng đến tâm lý của nhà đầu tư.

Cuối cùng, sự mất giá khoảng 4% so với đầu năm của VND vào cuối tháng 10 là do chỉ số USD/DXY tăng 6-7% từ giữa tháng 7 đến đầu tháng 10, cùng với việc NHNN thực hiện các đợt cắt giảm lãi suất mạnh mẽ trong nửa đầu năm khiến lãi suất ngắn hạn trong nước giảm kỷ lục 500 điểm cơ bản so với lãi suất USD ngắn hạn. Tỷ giá USD-VND đã giảm 0,7% vào ngày 15/8, là mức giảm giá trong ngày lớn nhất gần một năm qua, cuối cùng đã thúc đẩy NHNN Việt Nam siết nhẹ chính sách tiền tệ (NHNN Việt Nam thường giữ tỷ giá VND trong biên độ cộng-trừ 3% hàng năm, và đến cuối tháng 9, đồng tiền này đã giảm khoảng 3%).

Cụ thể, NHNN đã bắt đầu các đợt phát hành tín phiếu trị giá gần 9 tỷ USD từ ngày 21/9 đến cuối tháng 10, mà không tăng lãi suất điều hành để bảo vệ đồng tiền – trái ngược với các đợt tăng lãi suất bất ngờ gần đây của Philippines và Indonesia (mặc dù đồng tiền của các nước khác trong khu vực mất giá nhiều hơn khoảng 2 điểm % so với VND từ giữa tháng 9 đến cuối tháng 10). Khả năng NHNN thắt chặt chính sách tiền tệ hay tăng lãi suất ở Việt Nam có lẽ là yếu tố lớn nhất đè nặng lên thị trường chứng khoán vì lãi suất huy động giảm là một trong những nguyên nhân chính khiến thị trường tăng điểm vào đầu năm nay.

Thực tế là tỷ giá USD-VND đã ổn định trong nhiều tuần qua mà NHNN không cần phải tăng lãi suất, cùng với việc đà tăng của USD dường như đã kết thúc – đặc biệt sau khi các chỉ số ISM/PMI ở mức thấp vào tuần trước - càng khiến Vinacapital tin rằng NHNN sẽ giữ nguyên mức lãi suất trong những tháng tới. Với kỳ vọng tỷ giá USD-VND sẽ giảm 3% vào cuối năm nay nhờ được hỗ trợ bởi mức tăng trưởng của thặng dư thương mại Việt Nam, từ 3% GDP năm 2023 lên đến 7% trong năm 2024. Kỳ vọng này càng được củng cố bởi sự tăng giá khoảng 1% của VND trong vài ngày qua, đưa mức giảm giá so với đầu năm của VND trở lại 3%.

Định giá thị trường hấp dẫn

VinaCapital kỳ vọng tăng trưởng lợi nhuận EPS sẽ phục hồi 35% so với cùng kỳ trong quý 4 năm 2023 và tăng 20% trong năm 2024, phần lớn do đợt suy giảm của nền kinh tế Việt Nam vào đầu năm nay rõ ràng đã kết thúc. Bằng chứng là tốc độ tăng trưởng GDP phục hồi từ mức 3,3% so với cùng kỳ trong quý I, lên 4,1% trong quý II và 5,3% trong quý III. Yếu tố chính đè nặng lên nền kinh tế Việt Nam là xuất khẩu sang Mỹ chậm lại, nhưng dữ liệu trong tháng 10 đã xác nhận những khẳng định gần đây của Vinacapital rằng hoạt động sản xuất và xuất khẩu của Việt Nam hiện đang phục hồi, củng cố kỳ vọng rằng tăng trưởng GDP sẽ phục hồi trở lại đến mức 6,5% vào năm tới.

Mặc dù những dấu hiệu rõ ràng rằng nền kinh tế đang phục hồi, mức định giá của VN-Index dựa trên P/E và P/B đã giảm xuống mức rẻ - điều chỉ diễn ra hai lần trong 10 năm qua. Hơn nữa, khối lượng giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam đã giảm hơn một nửa từ 1,3 tỷ USD trước đợt bán tháo xuống còn 500 triệu USD vào cuối tháng 10. Các nhà phân tích nhận định việc giảm bán trong thời gian thị trường sụt giảm mạnh là dấu hiệu cho thấy thị trường sẽ phục hồi mạnh mẽ một khi các yếu tố gây ra đợt bán tháo giảm bớt. Điều này giúp lý giải sự hồi phục của thị trường thời gian qua. 

Bài liên quan

Một cá nhân dùng 76 tài khoản thao túng cổ phiếu FIR

2 cổ phiếu bluechip bị khối ngoại bán ròng gần nghìn tỷ

Vì sao Lộc Trời tăng mạnh nợ vay?

KIDO bị xử phạt vi phạm công bố thông tin