Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) vừa thông báo lấy ý kiến của các đơn vị, tổ chức, cá nhân đối với dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của các Thông tư quy định về giao dịch chứng khoán trên hệ thống giao dịch chứng khoán; bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán; hoạt động của công ty chứng khoán và công bố thông tin trên thị trường chứng khoán.

Theo đó, dự thảo Thông tư mới cho phép nhà đầu tư tổ chức nước ngoài không phải ký quỹ 100% tiền trước giao dịch.

Công ty chứng khoán sẽ là đơn vị thực hiện đánh giá năng lực của khách hàng để xác định mức ký quỹ theo thỏa thuận tại hợp đồng ký với khách hàng. Đồng thời, trong trường nhà đầu tư thiếu tiền thanh toán, công ty chứng khoán nơi đặt lệnh chịu trách nhiệm thanh toán đối với phần thiếu hụt qua tài khoản tự doanh. Công ty chứng khoán có thể bán chứng khoán ngay khi chứng khoán về tài khoản tự doanh, chênh lệch phát sinh từ việc xử lý cho trường hợp này được thực hiện theo thỏa thuận tại hợp đồng giữa 2 bên.

Ngân hàng lưu ký nơi nhà đầu tư tổ chức nước ngoài mở tài khoản lưu ký chứng khoán chịu trách nhiệm thanh toán số tiền thiếu hụt trong trường hợp xác nhận sai số dư tiền gửi của khách hàng với công ty chứng khoán dẫn tới thiếu tiền thanh toán giao dịch chứng khoán.

Trong trường hợp cần thiết để ổn định thị trường, UBCKNN có quyền tạm ngừng dịch vụ giao dịch không ký quỹ 100% tiền của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài.

Yêu cầu phải có 100% tiền trong tài khoản trước khi giao dịch đảm bảo an toàn nhưng khiến khối ngoại có thể bỏ lỡ cơ hội đầu tư khi chưa chuyển tiền kịp hoặc mất phí khi không mua được chứng khoán. Ngoài ra, khối ngoại còn bị thiệt hại do khoản vốn đóng băng trong thời gian chuyển tiền vào Việt Nam mà không thực hiện giao dịch thành công, rủi ro liên quan biến động tỷ giá.

Do vậy, điều này trở thành 1 trong 2 nút thắt lớn khiến thị trường chứng khoán Việt Nam chưa được nâng hạng từ cận biên lên mới nổi.

Tại hội thảo “Nâng hạng thị trường chứng khoán và việc minh bạch thông tin của công ty niêm yết” do Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức, TS Võ Trí Thành bày tỏ giao dịch trên thị trường tài chính, đặc biệt là những giao dịch lớn của nhà đầu tư nước ngoài có tác động lan tỏa rất lớn. Do vậy, việc giao dịch không được đảm bảo hoàn tất không chỉ tác động tới công ty chứng khoán – nơi đặt lệnh mà còn ảnh hưởng đến tâm lý toàn thị trường.

Trong khi đó, TS. Cấn Văn Lực cho biết trong trường hợp không ký quỹ, tỷ lệ nhà đầu tư trên thế giới không thanh toán chỉ 2%, tương đương mức tổn thất 3 tỷ USD/năm.

Do vây, vị chuyên gia ủng hộ việc tăng thẩm quyền cho các công ty chứng khoán để thẩm định rủi ro và tự đưa ra quyết định. Đề xuất này được đa phần lãnh đạo các công ty chứng khoán ủng hộ và tự tin vào năng lực quản trị rủi ro chính mình.

Mục tiêu lớn hiện nay của Chính phủ đó là thị trường chứng khoán được nâng hạng trước 2025. Bà Phạm Thị Thùy Linh, Phó Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường UBCKNN cho biết Việt Nam đã đạt 7/9 tiêu chí. 2 tiêu chí còn phải hoàn thiện chính là ký quỹ 100% trước giao dịch và tỷ lệ sở hữu cho nhà đầu tư nước ngoài.

Ký quỹ 100% trước giao dịch đã có giải pháp kỹ thuật nêu trên. Nút thắt cuối cùng, lãnh đạo UBCKNN cho biết đang cùng với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch Đầu tư tiến hành rà soát ngành nghề, công bố thông tin minh bạch bằng tiếng Anh cho nhà đầu tư nắm thông tin.

Theo Maybank Investment Bank (MSVN), khả năng tiếp cận thị trường (bao gồm công bố thông tin bằng tiếng Anh và nâng trần sở hữu khối ngoại – FOL) là trở ngại chính cho quá trình nâng hạng của thị trường chứng khoán Việt Nam. Vấn đề FOL có thể được giải quyết thông qua việc đưa ra Chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyết (NVDR) – đã được đưa vào Luật Chứng khoán mới từ năm 2021.

Thị trường chứng khoán thường diễn biến tích cực trước khi được nâng hạng, MSVN khuyến nghị nhà đầu tư nên nắm bắt cơ hội tham gia sớm. Thời điểm thích hợp để mua cổ phiếu là khoảng 6 tháng trước khi thị trường chính thức nâng hạng.

Bài liên quan

Nhà đầu tư ngoại sẽ được nới điều kiện ký quỹ

Giảm tỷ lệ ký quỹ, làm sao đảm bảo an toàn cho công ty chứng khoán?

Nâng hạng thị trường qua góc nhìn nhà đầu tư

Chính phủ quyết tâm nâng hạng thị trường chứng khoán trong năm 2025