Để thu hút đầu tư theo hình thức PPP phải chia sẻ rủi ro
Dự Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) dự kiến sẽ được Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp sắp tới. Nhiều ý kiến cho rằng, Nhà nước muốn tận dụng nguồn lực và kinh nghiệm của nhà đầu tư thì phải chia sẻ rủi ro để dự án có khả năng thu lợi.

Nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài không mấy mặn mà với các dự án PPP bởi một phần thiếu cơ chế chia sẻ rủi ro.
Chia sẻ rủi ro không phải là ưu đãi
Tại tọa đàm do Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS), Ủy ban Đối tác công - tư và Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) vừa tổ chức, ông Đoàn Giang, chuyên gia PPP quốc tế của USAID cho rằng, từ phía khu vực công “không nên nghĩ chia sẻ rủi ro là biện pháp ưu đãi cho nhà đầu tư”. Xét ở giác độ thị trường, việc khu vực công chia sẻ rủi ro “là cách thức mà nhà nước có thể chấp nhận rủi ro đó ở mức chi phí thấp nhất, vì nếu nhà nước thực hiện dự án đó thì rủi ro vẫn tồn tại và nhà nước phải chấp nhận toàn bộ”.
Cũng từ quan điểm này, phát biểu tại tọa đàm, ông Đào Việt Dũng, chuyên gia cao cấp của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) khẳng định, “nếu thực sự muốn thu hút nhà đầu tư tư nhân vào dự án PPP, việc chia sẻ rủi ro là vấn đề then chốt”.
Ông Dũng phân tích, dự án PPP là dự án hợp tác giữa Nhà nước và nhà đầu tư tư nhân cung cấp dịch vụ/cơ sở hạ tầng công mà đáng lẽ Nhà nước phải làm nếu không có sự đồng hành của nhà đầu tư tư nhân, khác với dự án đầu tư tư nhân thuần túy “lời ăn lỗ chịu”. Nhà đầu tư tư nhân tham gia với mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận. Nhà nước muốn tận dụng nguồn lực và kinh nghiệm của nhà đầu tư tư nhân cần phải có cơ chế chia sẻ rủi ro với nhà đầu tư để họ thấy có khả năng thu lợi thì họ mới tham gia.
Cũng theo ông Đào Việt Dũng, với dự án PPP không chỉ có nhà đầu tư mà còn có các ngân hàng (cho vay tới 70 - 80% vốn thực hiện dự án). Nếu không có cơ chế chia sẻ rủi ro, chính các ngân hàng cũng lo ngại cấp vốn cho nhà đầu tư, dự án không thể thực hiện. Do đó, “nếu chúng ta không giải quyết thấu đáo vấn đề chia sẻ rủi ro thì khó thu hút đầu tư tư nhân như kỳ vọng, đặc biệt là đầu tư của tư nhân nước ngoài”, ông Dũng nhấn mạnh.
Chia sẻ rủi ro như thế nào là hợp lý?
Chia sẻ kết quả phỏng vấn khoảng 20 nhà đầu tư và tổ chức tư vấn quốc tế về PPP, Trưởng nhóm chuyên gia của USAID Phan Vinh Quang cho biết, mặc dù họ có rất nhiều kỳ vọng về Luật PPP song cơ chế chia sẻ rủi ro đang là vướng mắc cơ bản nhất.
Theo đó, có nhiều công cụ chia sẻ rủi ro như bằng cơ chế, chính sách, các biện pháp hỗ trợ về vốn, bảo lãnh, bảo đảm của Chính phủ. Song, theo dự thảo Luật hiện chỉ nổi lên 2 vấn đề về bảo lãnh là cân đối ngoại tệ (không quá 30% doanh thu của dự án theo Điều 82) và bảo lãnh doanh thu (Điều 83). Nhưng thực tế, các dự án đầu tư PPP có nhiều rủi ro khác nhau, như giải phóng mặt bằng, thay đổi về quy định pháp luật hoặc cam kết của cơ quan nhà nước…
Do vậy, nếu quy định tỷ lệ cứng trong luật sẽ khó áp dụng. Ví dụ, về bảo lãnh cân đối ngoại tệ - có những dự án không cần tới 30%, nhưng cũng có dự án cần nhiều hơn thế. Theo ông Quang, dự thảo Luật PPP chỉ nên quy định nguyên tắc, còn tỷ lệ cụ thể nên quy định trong các nghị định, thông tư.
Liên quan vấn đề này, một số chuyên gia cho rằng, Luật nên quy định cơ chế khung cho đàm phán hợp đồng PPP. Đối với dự án PPP, Hợp đồng được ký giữa cơ quan quản lý Nhà nước với nhà đầu tư có giá trị pháp lý rất cao, Luật nên dành dư địa cho các bên đàm phán xác định tỷ lệ chia sẻ rủi ro trong Hợp đồng.
Phân tích Điều 83 của dự thảo Luật PPP, GS-TSKH. Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư công trình hạ tầng giao thông đường bộ Việt Nam cho rằng, vẫn còn thiếu sự nhất quán khi một bên theo “doanh thu theo phương án tài chính”, một bên theo “doanh thu cam kết”.
Theo quy định tại Điều 83, cơ chế chia sẻ phần tăng, giảm doanh thu phải được xác định tại quyết định chủ trương đầu tư. GS Trần Chủng nêu câu hỏi, phải chăng quy định này chỉ áp dụng đối với những dự án thực hiện theo Luật PPP mới, trong khi những dự án đã có chủ trương đầu tư như cao tốc Bắc - Nam sẽ không được áp dụng? Theo ông, nên có điều khoản chuyển tiếp, cho phép các dự án đã có chủ trương đầu tư cũng được chia sẻ rủi ro.
Cũng về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Phúc, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, cơ chế chia sẻ rủi ro không chỉ được áp dụng cho các dự án thuộc loại phải có chủ trương đầu tư mà cả các dự án không cần chủ trương đầu tư. Ông cũng bày tỏ đồng tình với ý kiến của GS Trần Chủng về việc nên áp dụng cho cả các dự án đầu tư trước khi Luật PPP được ban hành.
Bình luận về quy định chia sẻ rui ro trong dự thảo Luật PPP, luật sư Đặng Chi Liêu, Công ty Luật Baker & McKenzie cho rằng, điều kiện chia sẻ rủi ro tăng, giảm doanh thu “không tương thích” với nhau.
Cụ thể theo ông, việc chia sẻ phần doanh thu tăng thì ít điều kiện, đơn giản, trong khi chia sẻ phần giảm doanh thu lại có quá nhiều điều kiện như: Dự án phải do cơ quan có thẩm quyền lập; quy hoạch, chính sách, pháp luật có liên quan thay đổi làm doanh thu thực tế thấp hơn mức doanh thu cam kết tại hợp đồng; đã thực hiện đầy đủ các biện pháp điều chỉnh mức giá, phí sản phẩm, dịch vụ hoặc điều chỉnh thời hạn hợp đồng PPP theo quy định nhưng chưa bảo đảm được mức doanh thu. Đặc biệt, “nhà đầu tư rất khó chứng minh thế nào là thay đổi chính sách pháp luật cũng như khó chứng minh mối quan hệ nhân quả giữa sự thay đổi chính sách pháp luật với sự sụt giảm doanh thu”, ông Liêu nhận định.
Được biết, dự thảo Luật PPP đang được Ban soạn thảo tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội chuyên trách và các chuyên gia để tiếp tục hoàn chỉnh trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét vào tuần tới trước khi trình ra Quốc hội vào kỳ họp tới.
- Cùng chuyên mục
Vượt nắng thắng mưa đưa cao tốc La Sơn – Hòa Liên về đích đúng hẹn
Ngày 4/10, Ban QLDA đường HCM cùng các đơn vị tư vấn, nhà thầu thi công cao tốc La Sơn - Hòa Liên (nối Huế - Đà Nẵng) đã ký cam kết thi đua 30 ngày đêm vượt nắng thắng mưa tiếp đà bứt phá đưa dự án về đích.
Đầu tư - 04/10/2025 19:28
Lotte đổi ý, lại muốn làm 'siêu' dự án ở Thủ Thiêm
Sau khi có văn bản đề nghị chấm dứt thực hiện dự án Thủ Thiêm Eco Smart City tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm, trong buổi làm việc mới đây với UBND TP.HCM, Tập đoàn Lotte đã đổi ý.
Đầu tư - 04/10/2025 08:21
TP.HCM gỡ vướng cho 77 dự án đầu tư tư nhân
Sở Tài chính TP.HCM cho biết, trên địa bàn TP.HCM (cũ) có 47 dự án đầu tư tư nhân vướng mắc, tồn đọng kéo dài, với tổng vốn đầu tư hơn 420.000 tỷ đồng đã được tháo gỡ. Đồng thời, có 30 dự án tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) cũng đã được tháo gỡ.
Đầu tư - 03/10/2025 16:08
Cao tốc Vân Phong - Nha Trang hoàn tất 13km cuối, dự kiến thông xe trong tháng 10
Cao tốc Vân Phong - Nha Trang (qua địa phận tỉnh Khánh Hòa) vừa hoàn tất 13km cuối cùng, đoạn từ hầm Cổ Mã đến nút giao xã Vạn Ninh, dự kiến, chính thức thông xe trong tháng 10 tới.
Đầu tư - 03/10/2025 13:50
‘Việt Nam là một trong những trung tâm robot đầy hứa hẹn của khu vực châu Á’
Theo TS. Nguyễn Hải Nguyên, giảng viên ngành Kỹ thuật robot và cơ điện tử tại Đại học RMIT Việt Nam, Việt Nam đang lặng lẽ khẳng định vị thế là một trong những trung tâm robot đầy hứa hẹn của khu vực châu Á.
Công nghệ - 03/10/2025 11:02
Đà Nẵng đẩy mạnh xúc tiến, hút 'ông lớn' công nghệ vi mạch
Đà Nẵng đang đẩy mạnh kết nối quốc tế và thu hút các tập đoàn lớn trong lĩnh vực vi mạch, bán dẫn, khẳng định quyết tâm trở thành trung tâm công nghệ cao của Việt Nam.
Công nghệ - 03/10/2025 10:02
Sun Group đầu tư hơn 38.000 tỷ cho 3 dự án đô thị ở Quảng Trị
Đây 3 dự án đô thị hỗn hợp tại Quảng Trị do Tập đoàn Sun Group đầu tư kỳ vọng mở ra chu kỳ phát triển mới cho địa phương.
Đầu tư - 02/10/2025 16:15
Người nước ngoài có thể mua nhà tại 88 dự án ở TP.HCM
UBND TP.HCM vừa bổ sung thêm 23 dự án mà tổ chức, cá nhân nước ngoài được phép sở hữu nhà ở. Như vậy, tính đến nay, trên địa bàn thành phố có tổng cộng 88 dự án để người nước ngoài có thể mua, sở hữu.
Đầu tư - 02/10/2025 16:06
CEO Radeecal Exhicon (Ấn Độ): Ở Đông Nam Á, chúng tôi chọn Việt Nam là điểm đến
Ông Sanyal Desai – CEO của Công ty Radeecal Exhicon, cho biết Việt Nam là quốc gia phát triển năng động, tiềm năng rất lớn trong ngành vải không dệt ở khu vực Đông Nam Á.
Đầu tư - 02/10/2025 12:55
Nghệ An chuyển mình từ dòng vốn FDI - Bài cuối: Hình thành và phát triển chuỗi cung ứng hiệu quả, bền vững
Trong những năm gần đây, Nghệ An đã ghi nhận sự chuyển mình mạnh mẽ nhờ dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đổ vào. Không chỉ dừng lại ở việc thu hút đầu tư, tỉnh còn tập trung xây dựng và phát triển chuỗi cung ứng hiệu quả, bền vững, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển kinh tế lâu dài. Qua đó, Nghệ An không chỉ nâng cao năng lực sản xuất mà còn thúc đẩy sự liên kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, góp phần xây dựng hệ sinh thái công nghiệp đồng bộ, hiện đại và thân thiện với môi trường.
Đầu tư - 02/10/2025 09:15
Nghệ An chuyển mình từ dòng vốn FDI - Bài 4: Nhận định của doanh nghiệp ngoại
Nghệ An là một trong những tỉnh có tiềm năng phát triển kinh tế lớn ở khu vực Bắc Trung Bộ, đang ngày càng thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài. Các doanh nghiệp FDI khi đến đầu tư tại Nghệ An đều có những nhận xét tích cực về môi trường đầu tư tại đây, góp phần tạo động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Đầu tư - 01/10/2025 15:16
Quy mô kinh tế Hà Tĩnh tăng 1,5 lần so với 2020
Quy mô nền kinh tế Hà Tĩnh hiện đạt 126.000 tỷ đồng, gấp 1,5 lần so với đầu nhiệm kỳ. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng 47%, nhiều dự án đầu tư được xúc tiến và phát triển.
Đầu tư - 01/10/2025 12:04
Đà Nẵng hợp tác với Frankfurt Main Finance phát triển Trung tâm tài chính
Đà Nẵng đã ký kết ghi nhớ hợp tác về Trung tâm tài chính với Công ty Frankfurt Main Finance; đồng thời, xúc tiến, mời gọi các "đại bàng" từ CHLB Đức đầu tư phát triển trung tâm tài chính, chú trọng vào blockchain, tài chính xanh, tài chính số.
Đầu tư - 30/09/2025 23:27
Hà Tĩnh đưa biển Thiên Cầm trở thành 'điểm đến xanh' của miền Trung
Trong bối cảnh du lịch xanh đang trở thành xu hướng toàn cầu, Hà Tĩnh đặt mục tiêu đưa Thiên Cầm trở thành "điểm đến xanh" đặc trưng của miền Trung, gắn với phát triển bền vững, bảo tồn thiên nhiên và nâng cao trải nghiệm cho du khách.
Đầu tư - 30/09/2025 18:17
Quảng Ninh khởi công thêm một dự án nhà ở xã hội gần 1.000 tỷ đồng
Dự án Nhà ở xã hội tại quỹ đất ký hiệu OXH-01 thuộc khu đô thị ở các phường Cao Xanh và Hà Lầm (tỉnh Quảng Ninh) có tổng mức đầu tư khoảng 968 tỷ đồng.
Đầu tư - 30/09/2025 13:48
Hà Nội sắp có Sàn Giao dịch công nghệ và Trung tâm Đổi mới sáng tạo
Sàn Giao dịch công nghệ Hà Nội hoạt động theo mô hình "Đầu tư công, quản trị tư", đó là nhà nước đầu tư hạ tầng và tổ chức hợp đồng thuê thầu, tuyển chọn doanh nghiệp vận hành khai thác và cung ứng dịch vụ. Còn Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội là doanh nghiệp theo mô hình công ty cổ phần (trong đó vốn nhà nước chiếm cổ phần chi phối) do UBND TP. Hà Nội thành lập theo quy định của pháp luật.
Công nghệ - 30/09/2025 11:35
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 4 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 4 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 6 month ago