Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Phát huy đa tầng giá trị cho ngành Nông nghiệp

THANH THANH
17:13 28/01/2025

Đạt kim ngạch xuất khẩu mức cao kỷ lục 62,5 tỷ USD và chiếm tới 71,6% xuất siêu cả nước trong năm 2024, tuy nhiên theo Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan, ngành Nông nghiệp vẫn còn rất nhiều tiềm năng…

Trước thềm Xuân mới Ất Tỵ, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan đã có cuộc trao đổi với báo chí…

Từng bước định hình tư duy sản xuất theo thị trường

* Thưa Bộ trưởng, nhìn lại kết quả năm 2024 vừa qua, một năm có rất nhiều khó khăn đối với ngành Nông nghiệp, đặc biệt tác động nặng nề của cơn bão số 3 Yagi, theo Bộ trưởng đâu là những bài học kinh nghiệm?

Có được kết quả này, đầu tiên chúng ta phải trân quý người nông dân, nhất là những bà con đã chịu tổn thất sau cơn bão số 3. Dù thắng lợi gì mà không có chỗ dựa là bà con nông dân thì rất khó. Có lẽ chúng ta cần công bằng hơn trong những đánh giá. Cuối cùng vẫn là bà con nông dân bởi doanh nghiệp, Bộ NN&PTNT, hay các bộ, ngành là những người tạo ra sự kết nối, liên lạc trong chuỗi sản xuất.

Kết quả này cũng cho thấy sự năng động của các địa phương trong việc chuyển đổi từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp. Điều ấy đã thẩm thấu dần vào trong xã hội. Bà con nông dân, chính quyền địa phương đều biết rằng chỉ đạo sản xuất phải kết nối được tới thị trường. Trước đây, chúng ta có tư duy phải thúc đẩy sản xuất nhiều hơn, nhưng quan điểm ấy giờ cần thay đổi, cùng với sản xuất phải áp dụng thêm tư duy kinh tế, xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường.

Hiệu quả phát triển từ việc rộng mở các thị trường cũng cho thấy nhu cầu thị trường rất đa dạng. Mỗi thị trường có tiêu chuẩn, quy chuẩn, có giá trị riêng, có những hàng rào kỹ thuật. Thông tin từ Bộ NN&PTNT, Bộ Ngoại giao hay Bộ Công Thương, giữa cơ quan, tổ chức đã cố gắng chuyển về một cách nhanh nhất cho các địa phương, đến tận bà con nông dân. Tất nhiên còn “chỗ này, chỗ kia”, nhưng tư duy sản xuất theo thị trường đã từng bước được hình thành. Như vậy, không đơn giản là câu chuyện sản xuất - mua bán nữa, mà là sự định hình thói quen sản xuất theo tín hiệu thị trường, nghĩa là chúng ta bán cái thị trường cần, chứ không phải bán cái mà chúng ta có. Thực ra, khi bán được chúng ta mới có chỉ số tăng trưởng, mới có kim ngạch xuất khẩu 62,5 tỷ USD. Đó là kinh nghiệm, nó trở thành hệ sinh thái gắn liền với nhau, các bộ ngành cùng ngồi lại với nhau, vừa phát triển thị trường cũ vừa mở ra thị trường mới, không để rủi ro ở bất kỳ thị trường nào…

Năm 2024, xuất khẩu ngành Nông nghiệp đạt mức cao kỷ lục. Ảnh: ITN

Lạc quan vì chưa khai thác hệt tiềm năng hiện có

* Rất nhiều mặt hàng đã có sự tăng trưởng vượt bậc trong năm 2024, Bộ tiếp tục có các giải pháp nào để phát huy trong năm 2025?

Rất nhiều khó khăn những cũng rất nhiều tiềm năng. Chúng ta lạc quan vì chúng ta vẫn chưa khai thác hết những tiềm năng hiện có, Tôi ví dụ, chúng ta nói nông nghiệp tuần hoàn nhưng giá trị tuần hoàn chúng ta mới ở bước sơ khai, chúng ta vẫn bán thô hạt gạo. Nhưng ngoài hạt gạo còn có trấu mà, còn thân lá, rễ… Những thứ tưởng như bỏ đi này có thể thành phân bón, làm chế phẩm sinh học tuần hoàn vào đất mà bà con vừa thu hoạch xong, thành giá thể làm nấm, hay nó có thể thành viên nén làm điện năng mà bà con nông dân ĐBSCL đang làm…

Chúng ta không nên nhìn vào một giá trị của nông sản, nếu chỉ bán trái xoài, trái cam thì chính ta đang ở tầng thấp nhất của chuỗi giá trị, dù làm tốt nhưng vẫn là bán thô. Vừa rồi Bộ NN&PTN ký được Nghị định thư với Trung Quốc, chúng ta bán nông sản đông lạnh, nông sản chế biến. Lúc đó nông sản mới gia tăng giá trị gấp 5, gấp 10 lần, thậm chí 100 lần…

Hay như cà phê, nếu chúng ta chỉ bán hạt cà phê, thực ra là nước cà phê, mà cái chúng ta đang uống chỉ chiếm 0,02% giá trị trong cà phê, còn 98% bỏ. Làm sao chúng ta khai thác được 98% bã cà phê bỏ đi? Ví dụ, Trung Quốc họ dùng bã cà phê làm giá thể trồng nấm,, rồi lấy cái bỏ đi của nấm làm thức ăn chăn nuôi…

Làm sao khai thác được giá trị từ cái bỏ đi? Cái bỏ đi chúng ta lại phải mất công, chi phí xử lý môi trường. Người ta nói thế giới này không còn rác nữa thì mới là tinh túy nhất của làm nông nghiệp.

Rõ ràng, chúng ta dù thành công những mới chỉ là bước đầu, thế giới thay đổi nhanh chóng đòi hỏi chúng ta cũng phải thay đổi và chúng ta vẫn còn dư địa để có thể làm tốt hơn…

Đầu năm mới, tôi hy vọng cả ngành Nông nghiệp, các bộ ngành liên quan và đặc biệt là cơ quan truyền thông cùng nghĩ và làm khác đi. Hãy luôn trăn trở rằng bà con đang cần mình lắm. Chúng ta phải là chiếc "la bàn" để bà con đi đúng hướng, chứ đừng để bà con hoang mang, nản lòng, bởi khi rơi vào tâm lý ấy, bà con sẽ giảm năng suất làm việc.

Mô hình nông nghiệp tuần hoàn về chưa được triển khai rộng. Ảnh: ITN

Truyền thông tạo nên giá trị gia tăng

* Bộ trưởng có nhắc đến công tác truyền thông, theo Bộ trưởng truyền thông cần phải thay đổi như thế nào để góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển?

Trước đây, chúng ta có khái niệm "tuyên truyền" chủ trương, chính sách, đường lối theo hướng từ trên xuống dưới, nhưng chiều ngược lại thì chưa có mấy. Bối cảnh hiện tại đặt ra vấn đề, truyền thông phải là một kênh "truyền dẫn", nghĩa là cần có tương tác 2 chiều. Là một trưởng ngành, nhưng chắc chắn một Bộ trưởng như tôi không thể đi hết tất cả vùng, miền trên cả nước. Tôi vẫn rất cần thêm kênh thông tin từ báo chí.

Thay vì phản ánh phân bón, thuốc bảo vệ thực vật tăng giá, báo chí cần tuyên truyền những cách làm hay, mô hình hay để bà con tham khảo. Ví dụ tôi có gặp một bác nông dân trồng sầu riêng trên Đắk Lắc. Chỉ cần tý ớt, tí gừng, tí tỏi và rượu bỏ vô cái thùng là thay thế thuốc bảo vệ thực vật được rồi. Mấy ông nông dân nói với tôi: “Mấy đại lý thuốc bảo vệ thực vật chết với em rồi?” Tôi ngạc nhiên: “Ủa sao vậy?” Xưa em mua 10 chai giờ mua có 1 chai, còn bao nhiêu em tự chủ…”. Những cách làm hay này cần phải tuyên truyền nhiều hơn nữa…

Không hề nói quá khi cho rằng, truyền thông tạo ra giá trị gia tăng cho một nền kinh tế. Tôi để ý thấy, cứ khi nào truyền thông nhắc đến một nông sản, kể một câu chuyện nào đó, như cam Cao Phong, nhãn Hưng Yên, vải thiều Lục Ngạn hay xoài Đồng Tháp thì lập tức bà con ở đó bán được giá. Rõ ràng, những sản phẩm báo chí đã tạo ra giá trị thặng dư cho người nông dân chứ không còn dừng ở việc phản ánh, hay góp thêm một tiếng nói với bà con giúp vượt qua khó khăn. Tôi mong muốn, rằng những năm tới sẽ ít dần việc phải trả lời, phỏng vấn báo chí. Thay vào đó, bằng những hoạt động thực tế, cơ quan truyền thông sẽ cùng Bộ trưởng trao đổi thông tin, kể cho nhau nghe những câu chuyện để nắm được nền sản xuất đang có điểm nghẽn ở chỗ nào, đâu là những tấm gương, những mô hình cần lan tỏa…

Chế phẩm sinh học, một sản phẩm an toàn và mang lại hiệu quả cao khi sử dụng. Ảnh:chetate.com.vn

Kết nối đa tầng giá trị

* Trước thềm năm mới Ất Tỵ và năm 2025 cũng là năm cuối thực hiện kế hoạch 5 năm 2021- 2025, Bộ trưởng có điều gì nhắn nhủ tới toàn ngành nông nghiệp và có những kỳ vọng gì cho phát triển ngành?

Đến thời điểm này, có thể khẳng định tăng trưởng của ngành nông nghiệp đã vượt xa mục tiêu của nhiệm kỳ 2021-2025, chẳng hạn mục tiêu năm 2030 xuất khẩu rau quả đạt 5 tỷ USD thì nay đã vượt mốc 7 tỷ USD. Ngành Nông nghiệp, vì thế, phải định hướng những nhiệm vụ mới, làm sao để tăng tốc, đột phá hơn nữa trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Trước tiên, chúng ta có chấp nhận khai thác cái mình đang có không? Việt Nam có hơn 33 triệu ha đất liền và khoảng 100 triệu ha biển.

Tại sao nhưng chúng ta không nghĩ vượt khỏi địa giới hành chính của chúng ta, ví dụ chúng ta hợp tác với các nước khác về trồng trọt, chăn nuôi, gần nhất thì qua Lào, Campuchia, xa hơn nữa chúng ta qua Châu Phi- Những nước luôn đặt vấn đề làm sao giúp người ta làm nông nghiệp trong thời kỳ an ninh lương thực đang là mối quan tâm của các quốc gia hiện nay.

Hay trong lĩnh vực thủy sản, chúng ta có thể hình thành các đội tàu viễn dương vượt qua vùng đặc quyền quốc gia đi xa hơn nữa thậm chí vượt qua quốc đảo Thái Bình Dương mà ở đó tài nguyên vẫn còn, người ta sẵn sàng hợp tác với chúng ta...

Ý tôi muốn nói là vượt qua không gian lãnh thổ, kết nối để tạo ra đa tầng giá trị hơn, tương tự như sản xuất nông nghiệp tuần hoàn. Đó mới là biện pháp để Việt Nam không bỏ lỡ thời cơ trong giai đoạn hiện nay.

Tôi từng có dịp tháp tùng Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Thủ tướng, Chủ tịch Quốc hội công du một số quốc gia, và nhận thấy rõ rằng nếu chậm chân, nông sản của chúng ta có thể mất luôn cơ hội mở cửa thị trường ở một khu vực tiềm năng.

Đất đai nông nghiệp vốn dĩ chỉ có vậy, nếu như không muốn nói là ngày càng nhỏ lại vì xu hướng đô thị hóa, công nghiệp hóa, thi công hạ tầng giao thông. Sản xuất có tăng trưởng nhưng sẽ có lúc chạm ngưỡng giới hạn. Nông nghiệp còn đang đối mặt với thách thức về lao động, người dân tha hương đổ về các khu công nghiệp. Các làng quê bây giờ hầu hết là những người già. Những nghề truyền thống, nông, đặc sản vùng miền, bởi vậy, mà có nguy cơ mai một nếu không tìm được lớp thế hệ kế cận.

Vì vậy hướng đi tới đây của ngành Nông nghiệp là phải làm sao phát huy được đa tầng giá trị. Hợp tác cũng là xu thế bắt buộc, là dịp để chúng ta tự soi chiếu lại bản thân xem còn khoảng trống nào bị đứt đoạn hay bỏ quên.

Trong cơn mưa dưới chân có thể là bùn, nhưng phía xa có cầu vồng đứng đợi. Muốn thấy cầu vồng thì chắc chắn phải chịu bẩn một chút. Thông điệp của ngành Nông nghiệp là muốn vươn xa, mặc vẫn còn rất nhiều khó khăn nhưng chúng ta có thể cùng nhau thay đổi cách nhìn, cách làm để phát triển…

* Xin cảm ơn những chia sẻ của Bộ trưởng!

Doanh nghiệp Việt Nam kết hợp với doanh nghiệp Lào sản xuất nông nghiệp trên đất :Lào. Ảnh: Danviet.vn
  • Cùng chuyên mục
Tổng Bí thư Tô Lâm: Miễn viện phí toàn dân từ giai đoạn 2030-2035

Tổng Bí thư Tô Lâm: Miễn viện phí toàn dân từ giai đoạn 2030-2035

Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu thực hiện tiến tới miễn viện phí toàn dân vào giai đoạn từ 2030-2035.

Sự kiện - 07/05/2025 13:20

Ông Hoàng Nam làm quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị

Ông Hoàng Nam làm quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị

Ông Hoàng Nam, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị được giao quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị từ ngày 5/5/2025 cho đến khi kiện toàn chức danh Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị nhiệm kỳ 2021-2026.

Sự kiện - 07/05/2025 11:45

[Gặp gỡ thứ Tư] 'Nghị quyết về kinh tế tư nhân cần cách thực thi khác truyền thống'

[Gặp gỡ thứ Tư] 'Nghị quyết về kinh tế tư nhân cần cách thực thi khác truyền thống'

Lần đầu tiên Nghị quyết 68-NQ/TW đã đưa ra những quan điểm đột phá về vị trí, vai trò của khu vực kinh tế tư nhân. Điều này đòi hỏi cần có cách thực thi rất khác để khu vực kinh tế được xem là "một động lực quan trọng nhất" của nền kinh tế phát huy được sứ mệnh của mình.

Sự kiện - 07/05/2025 11:14

Ấn Độ tấn công Pakistan vì vụ giết du khách Kashmir

Ấn Độ tấn công Pakistan vì vụ giết du khách Kashmir

Ấn Độ đã tấn công Pakistan và khu vực Kashmir của Pakistan vào sáng thứ Tư với ít nhất tám người chết được báo cáo cho đến nay trong khi Pakistan gọi vụ tấn công là "hành động chiến tranh trắng trợn", theo Reuters.

Sự kiện - 07/05/2025 08:23

Gói tín dụng 500.000 tỷ đồng cho doanh nghiệp đầu tư hạ tầng và công nghệ số triển khai tới đâu?

Gói tín dụng 500.000 tỷ đồng cho doanh nghiệp đầu tư hạ tầng và công nghệ số triển khai tới đâu?

Ông Đào Minh Tú, Phó Thống đốc NHNN cho biết, đối với gói tín dụng 500.000 tỷ đồng cho doanh nghiệp đầu tư hạ tầng và công nghệ số, hiện có 4 ngân hàng thương mại nhà nước đăng ký mỗi ngân hàng 60.000 tỷ đồng; 12 ngân hàng tư nhân quy mô lớn đăng ký mỗi ngân hàng 20.000 tỷ đồng; 5 ngân hàng tư nhân quy mô nhỏ hơn đăng ký 4.000 tỷ đồng.

Sự kiện - 07/05/2025 06:00

Điều gì khiến đăng ký doanh nghiệp mới bùng nổ đầu năm 2025?

Điều gì khiến đăng ký doanh nghiệp mới bùng nổ đầu năm 2025?

Lãnh đạo Bộ Tài chính thông tin những tác nhân, yếu tố dẫn đến sự bùng nổ trong đăng ký doanh nghiệp mới và doanh nghiệp quay trở lại hoạt động trong những tháng đầu năm 2025.

Sự kiện - 06/05/2025 19:08

Bộ Y tế nói lộ trình miễn viện phí cho người dân

Bộ Y tế nói lộ trình miễn viện phí cho người dân

Lãnh đạo Bộ Y tế cho biết, chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về tiến tới miễn phí cho người dân không chỉ là định hướng mang tính chiến lược lâu dài mà là mục tiêu toàn ngành y tế quyết tâm thực hiện.

Sự kiện - 06/05/2025 17:11

Thủ tướng: Kiên định mục tiêu tăng trưởng GDP cao dù gặp thách thức từ thuế quan Mỹ

Thủ tướng: Kiên định mục tiêu tăng trưởng GDP cao dù gặp thách thức từ thuế quan Mỹ

Thủ tướng yêu cầu tập trung thực hiện các giải pháp ứng phó chính sách thuế đối ứng của Mỹ, trong đó có chuẩn bị kỹ phương án, đàm phán hiệu quả với Mỹ.

Sự kiện - 06/05/2025 15:36

Nhiều doanh nghiệp lớn của Mỹ, EU tiếp tục đầu tư ở Việt Nam

Nhiều doanh nghiệp lớn của Mỹ, EU tiếp tục đầu tư ở Việt Nam

Việc nhiều doanh nghiệp lớn của các nền kinh tế lớn tiếp tục đầu tư mới, mở rộng đầu tư cho thấy vị trí quan trọng của Việt Nam trong các chuỗi cung ứng toàn cầu.

Sự kiện - 06/05/2025 13:50

'Doanh nghiệp là động lực chính thúc đẩy đổi mới sáng tạo'

'Doanh nghiệp là động lực chính thúc đẩy đổi mới sáng tạo'

Ủy ban KH,CN&MT của Quốc hội thấy rằng, doanh nghiệp là động lực chính thúc đẩy đổi mới sáng tạo, cung cấp nguồn lực tài chính, nhân lực cho các hoạt động R&D.

Sự kiện - 06/05/2025 13:15

Công bố PCI 2024: Lần đầu tiên Hải Phòng giữ vị trí quán quân

Công bố PCI 2024: Lần đầu tiên Hải Phòng giữ vị trí quán quân

Với số điểm 74,84, lần đầu tiên Hải Phòng vươn lên vị trí quán quân trong Bảng xếp hạng Chỉ số Năng lực Cạnh tranh Cấp tỉnh (PCI).

Sự kiện - 06/05/2025 13:13

Tháo điểm nghẽn thể chế kinh tế tư nhân - từ Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị đến sửa đổi Hiến pháp

Tháo điểm nghẽn thể chế kinh tế tư nhân - từ Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị đến sửa đổi Hiến pháp

Ngày 4/5/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ký ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới cơ chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, thúc đẩy phát triển mạnh mẽ kinh tế tư nhân trong giai đoạn mới. Đây là lần đầu tiên, một văn kiện từ cấp lãnh đạo cao nhất của Đảng khẳng định khu vực kinh tế tư nhân là "một bộ phận quan trọng nhất của nền kinh tế quốc dân".

Sự kiện - 06/05/2025 10:59

Chủ tịch Quốc hội: Từ ngày 6/5 lấy ý kiến Nhân dân về sửa Hiến pháp

Chủ tịch Quốc hội: Từ ngày 6/5 lấy ý kiến Nhân dân về sửa Hiến pháp

Chủ tịch Quốc hội yêu cầu bắt đầu từ ngày 6/5 sẽ tổ chức công bố lấy ý kiến Nhân dân về toàn văn dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Sự kiện - 06/05/2025 06:45

Sri Lanka mời gọi doanh nghiệp Việt Nam đầu tư trong các lĩnh vực chiến lược

Sri Lanka mời gọi doanh nghiệp Việt Nam đầu tư trong các lĩnh vực chiến lược

Lãnh đạo hai nước chia sẻ tiềm năng hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư giữa hai nước còn rất lớn, cần có những biện pháp đột phá để khai thác hiệu quả.

Sự kiện - 05/05/2025 16:24

Bộ Chính trị: 
Ưu tiên áp dụng biện pháp về dân sự, kinh tế khi xử lý các sai phạm, vụ việc về dân sự kinh tế

Bộ Chính trị: Ưu tiên áp dụng biện pháp về dân sự, kinh tế khi xử lý các sai phạm, vụ việc về dân sự kinh tế

Bộ Chính trị yêu cầu sửa đổi các quy định về pháp luật hình sự, dân sự, tố tụng hình sự, tố tụng dân sự để bảo đảm nguyên tắc khi xử lý các sai phạm, vụ việc về dân sự kinh tế, ưu tiên áp dụng các biện pháp về dân sự, kinh tế, hành chính trước.

Sự kiện - 05/05/2025 14:58

Thủ tướng: Năm 2025, quy mô nền kinh tế trên 500 tỷ USD để đạt mục tiêu tăng trưởng

Thủ tướng: Năm 2025, quy mô nền kinh tế trên 500 tỷ USD để đạt mục tiêu tăng trưởng

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, để đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên, quy mô nền kinh tế đạt trên 500 tỷ USD.

Sự kiện - 05/05/2025 11:49