Bộ trưởng Đào Ngọc Dung lý giải 2 phương án rút bảo hiểm một lần

Bộ trưởng LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung cho biết, rút bảo hiệm một lần là vấn đề nhạy cảm và phức tạp nhất trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).

Chiều 27/5, tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội họp phiên toàn thể ở hội trường, thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).

Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ trưởng Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) Đào Ngọc Dung phát biểu giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận.

"Rút bảo hiểm một lần là vấn đề nhạy cảm nhất"

Về một số nội dung đại biểu quan tâm liên quan đến quy định hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, đây là vấn đề nhạy cảm nhất trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) và cũng là vấn đề phức tạp nhất.

Nội dung này dựa trên cơ sở Nghị quyết 28 của Trung ương với mục tiêu thực hiện được mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội lâu dài của đất nước để khi người già về hưu đều có lương, có bảo hiểm y tế. Cùng với đó cũng phải quan tâm đến đời sống thực tế bây giờ của người lao động, vì nguyện vọng của một bộ phận người lao động muốn rút bảo hiểm xã hội.

Với các mục tiêu vừa phân tích, Chính phủ đã đưa ra hai phương án (qua nhiều lần tham vấn các tổ chức quốc tế, tổ chức các hội thảo, hội nghị), đến ngày 25/5 vừa qua, Chính phủ tiếp tục cho ý kiến về nội dung này và thấy rằng không có phương án nào khác ngoài 2 phương án nêu trong dự thảo luật.

Qua nghiên cứu các ý kiến đề xuất, cũng tính toán đến tích hợp hai phương án như một số đại biểu phân tích, theo đó, người đang đóng được hưởng tiếp như phương án 1; người đóng sau này thì hưởng theo phương án 2.

Tuy nhiên, sau khi xem xét, các chuyên gia đánh giá thấy rằng, nếu cộng hai phương án thì cộng nhược điểm nhiều hơn là cộng ưu điểm. Chính vì vậy, Chính phủ tiếp tục trình Quốc hội đề nghị cho lựa chọn một trong hai phương án Chính phủ trình.

"Hơn nữa, từ kỳ họp thứ 6 đến nay, cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã lấy ý kiến tác động rộng rãi, trong đó qua báo cáo của 5 địa phương có tỷ lệ rút bảo hiểm một lần, tuyệt đại bộ phận ý kiến đều chọn phương án 1, rất ít người đề xuất phương án 2", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung lý giải.

Ông cũng tán thành với ý kiến đại biểu cho rằng, cùng với việc có chính sách hạn chế cho rút bảo hiểm xã hội một lần, chúng ta có nhiều giải pháp trong đó có các chính sách hỗ trợ người lao động.

Dự thảo luật do Chính phủ trình như sau: Đối với trường hợp người chưa đủ tuổi hưởng lương hưu, không tiếp tục đóng BHXH, chưa đủ hai mươi năm đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH một lần (điểm đ khoản 1 Điều 74 và điểm đ khoản 1 Điều 107)

Ngoài việc kế thừa quy định tại Điều 60 của Luật BHXH hiện hành đối với các trường hợp giải quyết hưởng BHXH một lần như: Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ số năm đóng BHXH để hưởng lương hưu; ra nước ngoài để định cư hoặc bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, lao nặng, AIDS1 thì dự thảo Luật còn quy định điều kiện hưởng BHXH một lần đối với người chưa đủ tuổi hưởng lương hưu, không tiếp tục đóng BHXH mà chưa đủ hai mươi năm đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH một lần được Chính phủ trình tại kỳ họp thứ 6 theo 2 phương án:

Phương án 1 - Người lao động được chia làm hai nhóm: Nhóm 1, tiếp tục được áp dụng điều kiện hưởng BHXH một lần như quy định tại Nghị quyết số 93/2015/QH13 ngày 22/6/2015 của Quốc hội về việc thực hiện chính sách hưởng BHXH một lần đối với người lao động, tức là: Người lao động tham gia BHXH trước khi Luật có hiệu lực (dự kiến 1/7/2025), sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện.

So với quy định hiện hành, dự thảo Luật bổ sung một số quyền lợi, đó là, nếu người lao động lựa chọn bảo lưu, không hưởng BHXH một lần thì được lựa chọn hưởng trợ cấp hằng tháng từ chính phần bảo lưu của mình trong thời gian từ khi đủ tuổi nghỉ hưu đến trước tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (75 tuổi) và các quyền lợi bổ sung khác trong thời gian này (được ngân sách Nhà nước đóng bảo hiểm y tế và nếu chết thì thân nhân được hưởng trợ cấp mai táng...).

Trường hợp người lao động không nhận trợ cấp hằng tháng thì vẫn được quyền nhận BHXH một lần nhưng sẽ mất đi cơ hội được hưởng trợ cấp hằng tháng cùng các quyền lợi bổ sung nêu trên.

Nhóm 2, người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ ngày Luật có hiệu lực trở đi thì không được áp dụng quy định điều kiện hưởng BHXH một lần này.

Phương án 2 - Người lao động được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ BHXH.

Về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, mặc dù hai phương án Chính phủ trình đều chưa phải là những phương án tối ưu, có thể chưa giải quyết triệt để tình trạng hưởng BHXH một lần và tạo được sự đồng thuận cao, dự kiến phòng ngừa được phản ứng tập thể người lao động, song đây đang là các phương án chiếm ưu thế, nhất là phương án 1.

Đa số ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành phương án 1 và cũng là ý kiến của đa số người lao động một số địa phương được cơ quan chủ trì thẩm tra lấy ý kiến.

Cần phương án tối ưu nhất

Thảo luận về nội dung này, đại biểu Phan Thái Bình (đoàn Quảng Nam) cho rằng 2 phương án được trình ra đều có mặt ưu điểm và hạn chế, chưa có phương án tối ưu.

Ông cho rằng, điểm khác biệt giữa 2 phương án là thời điểm đóng bảo hiểm xã hội trước hoặc sau khi luật có hiệu lực, dự kiến 1/7/2025, cụ thể là đóng trước thời điểm luật có hiệu lực thì được rút bảo hiểm xã hội một lần, còn sau thời điểm này thì không được rút.

Tuy vậy, vị đại biểu đoàn Quảng Nam băn khoăn, việc rút bảo hiểm xã hội một lần là một thực tế, cấp thiết và hợp pháp của người lao động mà không phụ thuộc việc đóng trước hay sau thời điểm luật có hiệu lực. Để phát huy tối đa ưu điểm, hạn chế tối đa hạn chế của 2 phương án, ông đề xuất phương án tích hợp cả 2 phương án.

Theo đó, người đang đóng bảo hiểm xã hội trước khi luật sửa đổi có hiệu lực thì được rút bảo hiểm xã hội một lần. Người bắt đầu đóng bảo hiểm từ thời điểm luật có hiệu lực thì cho rút một phần, có thể là phần do chính người lao động đóng hoặc có thể cho rút 50%. Như thế sẽ giải quyết được bài toán trước mắt của người lao động cũng như giải quyết vấn đề lâu dài.

Đđại biểu Trần Thị Thu Phước (đoàn Kon Tum) đề nghị cần làm rõ những tác động, ảnh hưởng của các chính sách mới.

Cụ thể, đại biểu Trần Thị Thu Phước cho rằng, cần phải làm rõ mọi khía cạnh, nhất là những tác động, ảnh hưởng của những chính sách mới được đưa ra trong dự thảo luật, đồng thời phát huy tinh thần dân chủ, lắng nghe với tinh thần cầu thị, sẻ chia những khó khăn, nguyện vọng của người lao động. "Vì đối với họ, chỉ cần một câu, một chữ thay đổi trong văn bản luật được ban hành sẽ quyết định đến cả vấn đề an sinh của cả cuộc đời", bà nói.

Bài liên quan

[Gặp gỡ thứ Tư] 'Không cấm nhưng quy định chặt chẽ điều kiện rút bảo hiểm một lần'

Đại biểu Quốc hội: Cần quy định chặt chẽ, khắt khe điều kiện rút bảo hiểm xã hội một lần

Luật BHXH sửa đổi: Đề xuất 4 lựa chọn khi rút bảo hiểm xã hội 1 lần

Số người rút bảo hiểm xã hội một lần tiếp tục tăng mạnh