161 tỷ USD vốn FDI chưa lan tỏa như kỳ vọng
Sự có mặt của các doanh nghiệp FDI đã thúc đẩy doanh nghiệp trong nước nâng cao năng lực quản trị, sức cạnh tranh, góp phần "thay da đổi thịt" nhiều tỉnh thành. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng cần có những giải pháp để nguồn vốn này có sức lan tỏa lớn hơn, gia tăng nội lực cho nền kinh tế.
30 năm trôi qua kể từ khi Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam được Quốc hội thông qua, Việt Nam đã có một bước tiến dài trong việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Đến nay, Việt Nam đã có hơn 23.000 dự án với tổng số vốn đăng ký trên 300 tỷ USD, trong đó tổng số vốn thực hiện đạt khoảng 161 tỷ USD.
Khu vực FDI đã góp phần bổ sung nguồn vốn đầu tư phát triển, giải quyết việc làm, tăng thu ngân sách, thúc đẩy chuyển giao công nghệ và tiến trình hội nhập quốc tế. Đáng chú ý, khu vực FDI hiện chiếm đến 72% kim ngạch xuất khẩu, đóng góp khoảng 20 - 25% GDP, tạo ra 3,7 triệu việc làm trực tiếp, đóng góp trên 15% thu ngân sách.
Thành công nhưng vẫn băn khoăn
Dẫn thành công của tỉnh Vĩnh Phúc, GS. TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) cho biết, thời điểm năm 1997 (khi tỉnh Vĩnh Phúc mới được tái lập sau khi tách tỉnh Vĩnh Phú), thu ngân sách nhà nước của tỉnh Vĩnh Phúc là khoảng 100 tỷ đồng, nhưng tới năm 2016 thì thu ngân sách của tỉnh này đã đạt 33.000 tỷ đồng, gấp 330 lần so với thời kỳ mới thành lập tỉnh. Trong đó, FDI đóng vai trò quan trọng.
Không chỉ đóng góp cho ngân sách mà FDI còn làm thay đổi bộ mặt thành phố và nông thôn của địa phương này. Ở miền Bắc, ngoài Vĩnh Phúc còn có Bắc Ninh và Thái Nguyên đều là những địa phương có những thay đổi rất nhanh chóng trong những năm trở lại đây nhờ sự đóng góp lớn của nguồn vốn FDI.
“Khi sang Mỹ, tôi loanh quanh đi mua đôi giày, bộ quần áo, cầm lên thì hóa ra sản xuất tại Việt Nam. Thực tế, áo sơ mi sản xuất tại Vĩnh Phúc rất nhiều. Một sản phẩm khác là ghế ô tô thì toàn bộ chi tiết ghế xe đều sản xuất ở Vĩnh Phúc và xuất khẩu sang Bắc Mỹ”, ông Lê Duy Thành, Phó Chủ tịch tỉnh Vĩnh Phúc, không giấu niềm tự hào khi kể câu chuyện này tại tọa đàm “30 năm lan tỏa vốn FDI” tổ chức ngày 6/10.
Ông Lê Duy Thành cho rằng đó là công lớn của doanh nghiệp FDI, khu vực chiếm trên 95% kim ngạch xuất khẩu của tỉnh này.
Thừa nhận đóng góp của FDI, song TS. Nguyễn Tuệ Anh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), vẫn trăn trở: “Vậy doanh nghiệp FDI ở Việt Nam đem lại lợi gì ngoài những thứ chúng ta nhìn thấy được như đóng góp ngân sách, tăng trưởng? Vấn đề nhiều người quan tâm là tác động lan toả của FDI đến khu vực trong nước, tức là sau khi họ đi, sẽ để lại những gì?”.
Theo bà Tuệ Anh, chính sách FDI hiện vẫn chưa làm tốt được vai trò tạo liên kết giữa doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp trong nước. Do đó cần xây dựng khung chính sách FDI, trong đó cần coi nhiệm vụ tăng năng lực của khu vực doanh nghiệp trong nước, đặc biệt doanh nghiệp tư nhân, là một cấu thành quan trọng của chính sách FDI, như vậy mới tăng hiệu quả của FDI.
Ông Đậu Anh Tuấn - Trưởng ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng bày tỏ sự băn khoăn: “Có một con số rất ám ảnh. Cách đây một số năm thì 10 đồng xuất khẩu của Việt Nam thì 5 đồng thuộc về doanh nghiệp FDI, nhưng đến nay con số này là 7,5 đồng”.
Hàng năm, VCCI đều có những cuộc điều tra, trong đó cho thấy, các doanh nghiệp FDI chỉ mua khoảng 26,6% thiết bị, đầu vào từ doanh nghiệp Việt, còn lại là nhập khẩu và nhập từ công ty mẹ. “Sự liên kết giữa doanh nghiệp FDI và trong nước rất khiêm tốn. Dù có chuyển động nhưng rất chậm chạp", ông Tuấn cho biết.
Ghi nhận đóng góp to lớn của FDI, song bản thân lãnh đạo tỉnh Vĩnh Phúc cũng thấy băn khoăn khi nhà đầu tư nước ngoài nộp 1 tỷ đồng tiền thuế, họ sẽ bỏ túi 4 tỷ đồng. Doanh nghiệp trong nước cũng vậy. Tuy nhiên, 4 tỷ của doanh nghiệp Việt sẽ vẫn ở lại Việt Nam, nhưng 4 tỷ của nhà đầu tư nước ngoài sẽ được chuyển về nước họ.
Cho nên, cùng với FDI, vị lãnh đạo này cho rằng làm khu vực doanh nghiệp trong nước mạnh lên cũng quan trọng không kém.
Doanh nghiệp Việt tự ti?
Về phía nhà đầu tư, ông Phạm Anh Tuấn - Trưởng Ban Kế hoạch chiến lược của Toyota Việt Nam (TMV) cho biết, Toyota Việt Nam có khoảng 80% vốn nước ngoài, hoạt động ở Việt Nam được 20 năm. Tuy nhiên, việc nội địa hóa khó thực hiện là do vấn đề sản lượng.
Theo ông Tuấn, Toyota khi chọn nhà cung cấp thì không phân biệt đó là doanh nghiệp trong nước hay nước ngoài bởi chỉ cần đáp ứng chất lượng thì sẽ được chọn. Tuy nhiên, trên thực tế, các doanh nghiệp cung cấp của Toyota chủ yếu là các doanh nghiệp FDI vốn cung cấp cho hãng này ở nước khác nên theo vào Việt Nam đầu tư.
Trong khi đó, ông Bang Hyun Woo, Phó Tổng giám đốc Samsung Việt Nam, cho biết, cách đây 3 năm, số lượng doanh nghiệp Việt làm nhà cung cấp trực tiếp (cấp 1) cho Samsung chỉ là 4, nhưng giờ đã tăng lên 25. Cuối năm nay, con số này nâng lên 29 doanh nghiệp và năm 2020 sẽ là 50 doanh nghiệp, chưa kể các nhà cung cấp gián tiếp.
Nói về cơ hội trở thành nhà cung cấp cho Samsung, lãnh đạo Samsung Việt Nam cho biết: "Trước khi đến đây, chúng tôi nhận được nhiều câu hỏi về việc làm thế nào để doanh nghiệp nội địa trở thành nhà cung cấp cho Samsung? Hiện Samsung đã và đang đóng góp trên 20% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam mỗi năm. Con số này rất lớn. Cho nên, việc doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam tham gia chuỗi cung ứng của Samsung là vô cùng khó khăn”.
Hơn nữa, những sản phẩm của Samsung xuất khẩu ở nhiều nơi trên toàn cầu, nên những linh kiện, vật tư đầu vào mà Samsung nhập phải có chất lượng cao. Theo lãnh đạo Samsung, “nếu nói doanh nghiệp Việt Nam ngay bây giờ đáp ứng yêu cầu của Samsung thì rất nan giải".
Do đó, ông Bang gợi ý: “Các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam không nên tham vọng làm nhà cung cấp cấp 1 của Samsung mà trước tiên nên là cấp 2, cấp 3. Sau một thời gian tích lũy về công nghệ, chất lượng thì có thể tự tin hơn trở thành nhà cung cấp cấp 1 của Samsung”.Nhắc đến những ý kiến cho rằng doanh nghiệp Việt Nam không đủ khả năng trở thành cung cấp cho doanh nghiệp nước ngoài, Phó Chủ tịch tỉnh Vĩnh Phúc, bộc bạch: "Một chủ doanh nghiệp ở Vĩnh Phúc nói với tôi rằng, không có cái gì doanh nghiệp Đài Loan làm được, doanh nghiệp Trung Quốc làm được mà doanh nghiệp Việt không làm được".
“Chủ doanh nghiệp này cho rằng vì doanh nghiệp Việt thiếu tự tin, tự tôn, tinh thần làm chủ, cứ nhìn doanh nghiệp FDI như một cái gì cao siêu lắm,... nên còn hạn chế. Nhìn thực trạng ở Vĩnh Phúc thì thấy có tình trạng như vậy”, lãnh đạo Vĩnh Phúc chia sẻ.
Ông Phan Hữu Thắng - nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư thì cho rằng, ngay cả có 50 doanh nghiệp Việt là doanh nghiệp cấp 1 cho Samsung thì vẫn chiếm tỷ lệ rất nhỏ. Do đó, theo ông Thắng, không nên trông chờ nhà đầu tư nước ngoài mở cửa cho doanh nghiệp Việt nếu vẫn yếu và thiếu, hay mong chờ họ đợi mình lớn lên để chọn lựa.
Ông Thắng cho rằng bên cạnh vai trò Nhà nước trong hoạch định chính sách, doanh nghiệp trong nước khi tham gia chuỗi cung ứng phải có tinh thần sẵn sàng hợp tác, tham gia với doanh nghiệp nước ngoài.
- Cùng chuyên mục
Sun Group đầu tư hơn 38.000 tỷ cho 3 dự án đô thị ở Quảng Trị
Đây 3 dự án đô thị hỗn hợp tại Quảng Trị do Tập đoàn Sun Group đầu tư kỳ vọng mở ra chu kỳ phát triển mới cho địa phương.
Đầu tư - 02/10/2025 16:15
Người nước ngoài có thể mua nhà tại 88 dự án ở TP.HCM
UBND TP.HCM vừa bổ sung thêm 23 dự án mà tổ chức, cá nhân nước ngoài được phép sở hữu nhà ở. Như vậy, tính đến nay, trên địa bàn thành phố có tổng cộng 88 dự án để người nước ngoài có thể mua, sở hữu.
Đầu tư - 02/10/2025 16:06
CEO Radeecal Exhicon (Ấn Độ): Ở Đông Nam Á, chúng tôi chọn Việt Nam là điểm đến
Ông Sanyal Desai – CEO của Công ty Radeecal Exhicon, cho biết Việt Nam là quốc gia phát triển năng động, tiềm năng rất lớn trong ngành vải không dệt ở khu vực Đông Nam Á.
Đầu tư - 02/10/2025 12:55
Nghệ An chuyển mình từ dòng vốn FDI - Bài cuối: Hình thành và phát triển chuỗi cung ứng hiệu quả, bền vững
Trong những năm gần đây, Nghệ An đã ghi nhận sự chuyển mình mạnh mẽ nhờ dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đổ vào. Không chỉ dừng lại ở việc thu hút đầu tư, tỉnh còn tập trung xây dựng và phát triển chuỗi cung ứng hiệu quả, bền vững, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển kinh tế lâu dài. Qua đó, Nghệ An không chỉ nâng cao năng lực sản xuất mà còn thúc đẩy sự liên kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, góp phần xây dựng hệ sinh thái công nghiệp đồng bộ, hiện đại và thân thiện với môi trường.
Đầu tư - 02/10/2025 09:15
Nghệ An chuyển mình từ dòng vốn FDI - Bài 4: Nhận định của doanh nghiệp ngoại
Nghệ An là một trong những tỉnh có tiềm năng phát triển kinh tế lớn ở khu vực Bắc Trung Bộ, đang ngày càng thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài. Các doanh nghiệp FDI khi đến đầu tư tại Nghệ An đều có những nhận xét tích cực về môi trường đầu tư tại đây, góp phần tạo động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Đầu tư - 01/10/2025 15:16
Quy mô kinh tế Hà Tĩnh tăng 1,5 lần so với 2020
Quy mô nền kinh tế Hà Tĩnh hiện đạt 126.000 tỷ đồng, gấp 1,5 lần so với đầu nhiệm kỳ. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng 47%, nhiều dự án đầu tư được xúc tiến và phát triển.
Đầu tư - 01/10/2025 12:04
Đà Nẵng hợp tác với Frankfurt Main Finance phát triển Trung tâm tài chính
Đà Nẵng đã ký kết ghi nhớ hợp tác về Trung tâm tài chính với Công ty Frankfurt Main Finance; đồng thời, xúc tiến, mời gọi các "đại bàng" từ CHLB Đức đầu tư phát triển trung tâm tài chính, chú trọng vào blockchain, tài chính xanh, tài chính số.
Đầu tư - 30/09/2025 23:27
Hà Tĩnh đưa biển Thiên Cầm trở thành 'điểm đến xanh' của miền Trung
Trong bối cảnh du lịch xanh đang trở thành xu hướng toàn cầu, Hà Tĩnh đặt mục tiêu đưa Thiên Cầm trở thành "điểm đến xanh" đặc trưng của miền Trung, gắn với phát triển bền vững, bảo tồn thiên nhiên và nâng cao trải nghiệm cho du khách.
Đầu tư - 30/09/2025 18:17
Quảng Ninh khởi công thêm một dự án nhà ở xã hội gần 1.000 tỷ đồng
Dự án Nhà ở xã hội tại quỹ đất ký hiệu OXH-01 thuộc khu đô thị ở các phường Cao Xanh và Hà Lầm (tỉnh Quảng Ninh) có tổng mức đầu tư khoảng 968 tỷ đồng.
Đầu tư - 30/09/2025 13:48
Hà Nội sắp có Sàn Giao dịch công nghệ và Trung tâm Đổi mới sáng tạo
Sàn Giao dịch công nghệ Hà Nội hoạt động theo mô hình "Đầu tư công, quản trị tư", đó là nhà nước đầu tư hạ tầng và tổ chức hợp đồng thuê thầu, tuyển chọn doanh nghiệp vận hành khai thác và cung ứng dịch vụ. Còn Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội là doanh nghiệp theo mô hình công ty cổ phần (trong đó vốn nhà nước chiếm cổ phần chi phối) do UBND TP. Hà Nội thành lập theo quy định của pháp luật.
Công nghệ - 30/09/2025 11:35
Thị trường bất động sản Cửa Lò 2025: Tăng tốc, tạo đà phát triển
Hạ tầng bứt phá, du lịch phát triển mạnh mẽ và mặt bằng giá hợp lý đang tạo động lực lớn cho thị trường bất động sản Cửa Lò (Nghệ An). Nổi bật trong đó, dự án Pearl Residence được mệnh danh “viên ngọc trai xứ Nghệ” đang thu hút sự quan tâm mạnh mẽ của giới đầu tư.
Bất động sản - 30/09/2025 11:34
Thị trường bất động sản sôi động với đô thị Sun Group Nam Hà Nội
Ngày 27/9, gần 800 khách hàng và chuyên viên tư vấn đã cùng “đổ bộ” sự kiện ra mắt phân khu Flora Avenue, thuộc đại đô thị Sun Urban City. Sức hút ấy một lần nữa khẳng định vị thế sản phẩm bất động sản thương hiệu Sun Group Nam Hà Nội.
Bất động sản - 30/09/2025 11:33
Nghệ An chuyển mình từ dòng vốn FDI: Bài 3: Lao động được ‘nâng tầm’
Nghệ An đang là điểm sáng trong thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội. Dòng vốn FDI không chỉ góp phần thúc đẩy phát triển hạ tầng, mở rộng sản xuất mà còn tạo ra cơ hội nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giúp lao động địa phương được “nâng tầm” cả về kỹ năng lẫn tư duy làm việc.
Đầu tư - 30/09/2025 07:50
Du lịch Đà Nẵng bùng nổ, bất động sản nghỉ dưỡng vẫn 'ngủ đông'
Du lịch Đà Nẵng đang “bùng nổi” với lượng khách và doanh thu tăng mạnh, song nghịch lý là bất động sản nghỉ dưỡng - vốn được hưởng lợi lớn từ dòng khách vẫn chưa thể khởi sắc trở lại.
Đầu tư - 30/09/2025 06:45
CEO UK Export Finance: 'Cơ hội thu hút các doanh nghiệp Anh đến Việt Nam đầu tư là rất rõ ràng'
Ông Tim Reid, Tổng Giám đốc Cơ quan Hỗ trợ Tài chính Xuất khẩu Anh (UKEF) cho rằng, Việt Nam có sức hút tự nhiên đối với các doanh nghiệp Anh vì tăng trưởng kinh tế mạnh và có mục tiêu 10% GDP trong tương lai gần.
Đầu tư - 29/09/2025 14:51
Nghệ An chuyển mình từ dòng vốn FDI: Bài 2 - Chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, Nghệ An đã và đang tận dụng hiệu quả dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) để thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo bước đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Đầu tư - 29/09/2025 14:19
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 4 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 4 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 5 month ago
