Xuất khẩu gạo năm 2023 có tiếp tục thuận lợi?

Sôi động ngay từ đầu năm

Theo hãng tin Reuters, với việc Trung Quốc nới lỏng kiểm dịch COVID-19, cùng lúc với Indonesia cũng cho biết sẽ nhập khẩu khoảng 500.000 tấn gạo đã tác động đến thị trường gạo làm nhu cầu tăng, giá gạo tăng mạnh ngay từ đầu năm 2023.

Hiện giá gạo trắng xuất khẩu của Ấn Độ được đẩy lên mức 375 - 382 USD/tấn, tăng khoảng 2USD/tấn so với tuần trước đó.

Gạo 5% tấm của Việt Nam được chào ở mức 458 USD/tấn, mức cao nhất tính từ giữa tháng 7/2022 đến nay. Gạo Thái Lan được niêm yết ở mức 452 - 465 USD/tấn, mức cao nhất trong năm 2022.

Cũng theo Reuters, một thương nhân có trụ sở tại Bangkok cho biết giá xuất khẩu gạo cao là do đồng baht mạnh. Các nhà xay xát cũng tăng mua để tích trữ, dự đoán giá cao gạo xuất khẩu sẽ còn cao hơn trong tương lai.

Theo báo cáo tháng 12/2022 của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), dự báo tiêu thụ gạo trên toàn cầu năm 2023 sẽ giảm 1,2 triệu tấn so với báo cáo tháng trước. Trung Quốc là nguyên nhân chính khiến USDA điều chỉnh giảm mức dự báo về tiêu thụ gạo thế giới trong năm 2022/2023.

Theo USDA thương mại gạo toàn cầu trong năm 2023 dự báo giảm 0,3 triệu tấn so với báo cáo tháng trước, xuống 53,4 triệu tấn. Nguyên nhận do Trung Quốc, Ai Cập, Haiti, Sri Lanka và Venezuela giảm nhập khẩu gạo.

Đối với các quốc gia xuất khẩu gạo, năm 2023, dự báo xuất khẩu gạo của Ấn Độ giảm 1 triệu tấn, Pakistan giảm 0,3 triệu tấn và của Mỹ giảm 0,1 triệu tấn. Trong khi xuất khẩu của Brazil, Myanmar, Thái Lan, Uruguay và Việt Nam được dự báo tăng. Riêng xuất khẩu gạo của Thái Lan dự kiến sẽ tăng 0,6 triệu tấn lên 8,2 triệu tấn, Việt Nam sẽ tiếp tục giữ mức xuất khẩu kỷ lục 7 triệu tấn.

Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, năm 2022, xuất khẩu gạo của Việt Nam đã cán mốc 7 triệu tấn, mang về kim ngạch 3,49 tỷ USD. Đây là một kết quả đầy ấn tượng trong bối cảnh thị trường có nhiều biến động khi đầu năm giá gạo đi xuống và phải đến quý III giá gạo mới tăng lên. Trong năm qua, có thời điểm giá xuất khẩu gạo 5% tấm của Việt Nam đã vượt qua Thái Lan và đứng đầu thế giới.

Theo nhận định của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, năm 2023 thời tiết khắc nghiệt đang diễn biến ở nhiều quốc gia châu Á, nơi chiếm 90% sản lượng gạo thương mại toàn cầu. Tình trạng biến đổi khí hậu, hạn hán gay gắt ở Mỹ, châu Âu và Trung Quốc, nước có nhu cầu tiêu thụ gạo lớn nhất thế giới, đang đặt nguồn cung gạo vào tình trạng thiếu hụt. Ấn Độ quốc gia chiếm 40% sản lượng gạo thương mại vẫn đang tăng thuế để kiểm soát xuất khẩu gạo làm cho tình hình khan hiếm lương thực trên thế giới tiếp diễn. Do vậy, năm 2023 được dự báo thị trường gạo vẫn tiếp tục sôi động.

Sản xuất theo tín hiệu thị trường

Theo ông Phạm Quang Diệu, Chuyên gia phân tích thị trường, sau thời gian vận động chuyển dịch trồng các giống lúa thơm, phẩm cấp cao, hiện nay nguồn cung gạo Đài Thơm 8, OM18, nếp… tương đối dồi dào trong khi các giống lúa có hàm lượng amylose cao thích hợp để làm bột, bún, bia, hủ tíu như IR50404 ngày càng ít đi.

Nếu như vụ Đông xuân năm 2018-2019 lúa IR50404 còn đến 21% diện tích thì vụ Đông xuân này chỉ còn 8%.

"Do nhu cầu gạo IR50404 cao, trong khi sản xuất trong nước không đủ đáp ứng, đó là lý do mà trong các năm gần đây Việt Nam phải nhập nhiều gạo phẩm cấp thấp từ Ấn Độ trong khi chúng ta hoàn toàn có thể sản xuất đủ đáp ứng nếu có định hướng quy hoạch với diện tích hợp lý", ông Diệu phân tích.

Đồng tình với quan điểm đó, Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) Đỗ Hà Nam cho rằng, việc chuyển dịch mạnh từ phân khúc chất lượng thấp (giống lúa IR 50404) sang các giống lúa thơm, chất lượng cao trong những năm gần đây đã giúp ngành hàng lúa gạo Việt Nam chiếm ưu thế về sức cạnh tranh hơn so với các đối thủ. Đó là thành quả đáng ghi nhận của ngành hàng lúa gạo.

"Tuy nhiên, hiện nay nhu cầu gạo có hàm lượng amylose cao để dự trữ, làm nguyên liệu đầu vào cho các ngành khác cũng rất lớn, do đó để đáp ứng nhu cầu cho phân khúc này thì việc quy hoạch, sản xuất đáp ứng yêu cầu thị trường là rất cần thiết", ông Nam đề xuất.

Nhận định về thị trường xuất khẩu gạo năm 2023, ông Nam cho biết, xuất khẩu gạo của Việt Nam dự báo sẽ tiếp tục khả quan.

"Hiện tại, nhiều doanh nghiệp trong ngành đã nhận được đơn hàng xuất khẩu đáng kể cho năm tới. Chẳng hạn, Công ty cổ phần Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An đã ký kết và sẽ giao 30.000 tấn gạo trong quý I/2023. Tập đoàn Lộc Trời cũng kín đơn hàng đi Pháp và nhiều thị trường truyền thống khác", ông Nam cho hay.

Bài liên quan

Xuất khẩu gạo liệu có lập lại kỷ lục của 10 năm trước?

Xuất khẩu gạo cao kỷ lục, sao giá trị thu được vẫn thấp?

Là cường quốc xuất khẩu gạo, tại sao Việt Nam vẫn phải nhập khẩu mặt hàng này?

Thị trường xuất khẩu gạo với ẩn số từ gạo Ấn Độ