Trung Quốc liệu có thực sự phá giá đồng nhân dân tệ, thao túng tiền tệ?
Việc Tổng thống Trump quy cho Trung Quốc là đang thao túng tiền tệ theo một đạo luật thương mại năm 1988 được coi là thiếu thực tế, khi không có một hình phạt nào có thể áp dụng hiệu quả với Trung Quốc.
Đầu tháng trước, Mỹ đã chính thức quy cho Trung Quốc là kẻ thao túng tiền tệ. Những người hiếu chiến ủng hộ chiến tranh thương mại từ lâu đã tranh luận rằng Washington cần chỉ trích Bắc Kinh vì hành động giữ tiền ở dưới mức giá trị để thúc đẩy xuất khẩu một cách không công bằng.
Nhưng điều mỉa mai ở đây là, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lựa chọn thời điểm khi Trung Quốc không thật sự kìm hãm đồng nhân dân tệ để có thể chính thức bị coi là thao túng đồng tiền. Mặc dù, trong quá khứ Trung Quốc chắc chắn đã thao túng đồng tiền của mình nhưng họ đã dừng hành động này kể từ năm 2014.
Hiện tại, ông Trump bực bội bởi sự sụt giá của đồng nhân dân tệ đồng thời thất vọng vì không đạt được tiến triển trong đàm phán thương mại Mỹ - Trung, đã ép Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ Steven Mnuchin phải hành động đi ngược lại những gì ông phản đối (xác định rõ Trung Quốc là kẻ thao túng tiền tệ).

Hiện tại, 1 USD = 7,06 nhân dân tệ.
Việc xác định này phần lớn mang tính tượng trưng. Theo quy định Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đặt ra thì, hình phạt sẽ là 1 năm đàm phán trực tiếp giữa Mỹ và Trung Quốc, hoặc thông qua Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).
Thực tế, con đường duy nhất để FED có thể xác định Trung Quốc thao túng tiền tệ là thông qua phần mở rộng Đạo luật Thương mại liên ngành và Cạnh tranh năm 1988 - trong đó, tiêu chuẩn xác định việc thao túng tiền tệ bao gồm mọi hành động trên thị trường ngoại hối nhắm tới việc "đạt được những lợi thế không công bằng trong thương mại quốc tế".
Trung Quốc không vi phạm phải quy định về thao túng tiền tệ mang tính kỹ thuật hơn được định nghĩa trong Đạo luật Thuận lợi và Thực thi Thương mại năm 2015, về cân bằng thương mại song phương của một đất nước với nước Mỹ, trong trường hợp nước này là nhà cho vay với toàn bộ phần còn lại cả thế giới, và quy mô của sự can thiệp vào thị trường ngoại hối.
Cả 2 điều luật năm 1988 và năm 2015 đều đang được áp dụng. Và, một vài khía cạnh của bộ luật năm 1988 thực tế thích hợp hơn để xác định các trường hợp thao túng cụ thể, nhưng việc ông Trump sử dụng bộ luật cũ hơn để xác định Trung Quốc thao túng tiền tệ là một vở kịch tầm thường.
Chưa kể, tổng thống Mỹ không nêu bật được vấn đề đang diễn ra thực sự: với hai đạo luật đều có kẽ hở trong việc định nghĩa về thao túng tiền tệ đang được áp dụng, Mỹ đang thiếu cả tiêu chuẩn thích đáng để xác định việc thao túng tiền tệ lẫn những công cụ hiệu quả để đáp trả điều đó.

Cho tới cuối 2018, thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc vẫn đang tăng lên.
Việc coi Trung Quốc là kẻ thao túng ở thời điểm đất nước này thực sự không thao túng đồng tiền nước mình chỉ khiến khó khăn hơn để có một con đường cứng rắn đối phó với sự thao túng thật sự trong tương lai.
Từng thao túng tiền tệ không có nghĩa lúc nào cũng sẽ là kẻ thao túng
Việc thao túng tiền tệ xảy ra khi một đất nước sử dụng mức thặng dư thương mại lớn để can thiệp vào thị trường ngoại hối, với mục đích nhắm vào việc làm trượt giá đồng tiền của đất nước mình một cách nhân tạo, có chủ đích khiến các sản phẩm xuất khẩu của mình rẻ hơn trên thị trường toàn cầu.
Mặc dù các chính sách kinh tế vĩ mô tiêu chuẩn như cắt giảm lãi suất hay mua vào các sản phẩm tài chính nội địa có thể gây ảnh hưởng tới tỷ giá hối đoái, việc thao túng tiền tệ hoàn toàn khác biệt về khái niệm khi được xác định một cách chính xác. Dù nhắm vào các chính sách trước đây để giúp các điều kiện tài chính nội địa dễ dàng hơn, mục đích của thao túng tiền tệ đơn giản là làm yếu đồng tiền hay ngăn giá trị của nó tăng lên khi cần thiết.
Các chính phủ thường thực hiện việc này bằng cách mua ngoại tệ và bán ra đồng tiền của mình, qua đó làm giảm cầu tiền nội địa một cách nhân tạo.

Ông Trump đang có ý đồ thực hiện một cuộc chiến tiền tệ chống lại Trung Quốc.
Đôi khi rất khó xác định sự thao túng một cách tinh vi. Như, một nước có những lý do hợp pháp và cân nhắc thận trọng khi can thiệp vào thị trường ngoại hối. Khi một nước nhận được dòng tài chính lớn đổ vào, họ có thể muốn dự trữ ngoại hối nhằm đối phó với trường hợp dòng tài chính đảo chiều.
Các nước mắc nợ lớn và bị thâm hụt thương mại cũng cần dự trữ ngoại hối để hạn chế rủi ro xảy ra khủng hoảng. Nhưng nếu sự can thiệp được thực hiện bởi một nước có thặng dư thương mại lớn thì thường đó là sự thao túng tiền tệ - một chính sách trực tiếp nhắm vào việc giữ được thặng dư thương mại cao hơn là mục tiêu xử lý những vấn đề trong nền kinh tế nội địa.
Kể từ khi gia nhập WTO vào năm 2001, vốn đã là một cú hích lớn với nền kinh tế, Trung Quốc vẫn bắt đầu thao túng tiền tệ trong khoảng 15 năm. Trong những hoàn cảnh bình thường, sự tăng trưởng nhanh chóng sẽ khiến giá trị của đồng nhân dân tệ tăng lên.
Nhưng Bắc Kinh đã xác định phải giữ sản phẩm xuất khẩu giá rẻ, từ chối đưa giá đồng tiền của mình lên mức cao hơn so với đồng đô la. Họ mua vào dự trữ ngoại hối để hạ giá đồng nhân dân tệ một cách nhân tạo.
Sự thao túng tiền tệ của Trung Quốc trong thời kỳ đó là một lý do gây ra "cú sốc Trung Quốc". Cú sốc này gây ra sự suy thoái kinh tế của các nước, trong thập kỷ đầu tiên của thế kỷ 21, lĩnh vực việc làm tại Mỹ và các khu vực Châu Âu cạnh tranh trực tiếp với Trung Quốc.

Đồng nhân dân tệ sẽ tiếp tục giảm giá trị nếu Ngân hàng Trung ương Trung Quốc không có chính sách kiểm soát chặt chẽ về giá.
Nhưng Trung Quốc đã dừng việc thao túng tiền tệ vào nửa cuối năm 2014, khi đồng USD được củng cố mạnh mẽ. Đây là kết quả khi FED quyết định bắt đầu tăng lãi suất tiền gửi, còn Ngân hàng Trung ương Châu Âu thì bắt đầu chính sách nới lỏng định lượng. Vào thời điểm đó, đồng nhân dân tệ gắn chặt với đồng USD.
Khi đồng USD tăng giá nó cũng kéo giá trị của đồng nhân dân tệ lên, chống lại rất nhiều các đối tác thương mại của Trung Quốc, gây thêm áp lực với nền kinh tế đang yếu đi. Trong quá trình bất ổn của thị trường, nhiều người gửi tiền ở Trung Quốc bắt đầu lo ngại đồng nhân dân tệ có thể sụt giá và đưa tiền ra khỏi Trung Quốc.
Kết quả là, Bắc Kinh không cần phải mua một lượng lớn đồng USD trên thị trường ngoại hối để giữ cho đồng Nhân dân tệ khỏi tăng cao. Ngược lại, đây là thời điểm để bán đồng USD, mua vào đồng nhân dân tệ để giữ cho đồng tiền khỏi rớt giá.
Bắc Kinh vẫn không cho phép đồng tiền của mình trôi nổi một cách tự do. Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đang quản lý giá nhân dân tệ trên thị trường thông qua nhiều biện pháp hơn là mua ngoại hối, như hiện tại bằng cách thiết lập điểm trung bình trong hoạt động mua bán nhân dân tệ hàng ngày.
(Xin mời theo dõi tiếp bài 2: Làm sao để tránh chiến tranh tiền tệ Mỹ - Trung?)
- Cùng chuyên mục
Hôm nay (19/6), Bộ trưởng Tài chính trả lời chất vấn giải pháp đẩy mạnh thu hút vốn FDI
Bộ trưởng Tài Chính Nguyễn Văn Thắng nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tài chính, trong đó có giải pháp đẩy mạnh thu hút vốn FDI.
Sự kiện - 19/06/2025 07:30
Bộ trưởng Y tế khẳng định thuốc giả không có trong bệnh viện
Liên quan đến vấn đề đại biểu Quốc hội nêu về thuốc giả có trong bệnh viện, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan nêu rõ, thông qua hệ thống đấu thầu, tất cả thuốc vào bệnh viện phải có nguồn gốc xuất xứ. Thuốc giả chủ yếu xuất hiện trên thị trường, không phải trong bệnh viện.
Sự kiện - 18/06/2025 16:12
TP.HCM sẽ trở thành 'siêu đô thị quốc tế' của Đông Nam Á
Tầm nhìn mới cho TP.HCM (mới) là trở thành "siêu đô thị quốc tế" của Đông Nam Á – một đô thị thông minh, xanh, sáng tạo, tiêu biểu không chỉ về sức mạnh kinh tế mà cả sự phong phú về văn hóa, nghệ thuật, thể thao, giải trí và phong cách sống hiện đại, năng động
Sự kiện - 18/06/2025 14:22
Quốc hội dời lịch thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng sẽ được biểu quyết thông qua vào chiều 25/6, lùi lại 1 tuần so với kế hoạch ban đầu là ngày 18/6.
Sự kiện - 18/06/2025 13:30
Vinh Quang Việt Nam: Khơi dậy tinh thần trách nhiệm và khát vọng vươn lên
Năm 2025, Chương trình Vinh Quang Việt Nam bước sang năm thứ 21, tiếp tục khẳng định vai trò là một trong những sự kiện văn hóa chính trị có sức lan tỏa mạnh mẽ nhất cả nước. Không chỉ là nơi tôn vinh những tập thể, cá nhân có đóng góp xuất sắc, chương trình còn trở thành nguồn cảm hứng, khơi dậy khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hùng cường.
Sự kiện - 18/06/2025 11:02
[Gặp gỡ thứ Tư]'Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam: Táo bạo nhưng thực tế'
Dự thảo Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam được đánh giá mang lại một tầm nhìn tổng thể, táo bạo nhưng thực tế cho dự án tại Việt Nam.
Sự kiện - 18/06/2025 09:46
Bí thư Hải Dương làm Phó Tổng Thường trực Thanh tra Chính phủ
Ông Trần Đức Thắng, Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương được điều động, phân công giữ chức Phó Tổng Thanh tra Thường trực Thanh tra Chính phủ. Trước đó, ông Thắng từng giữ chức Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương.
Sự kiện - 18/06/2025 08:23
Chốt giảm thuế VAT 2% đến hết 2026
Quốc hội giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) còn 8% đến hết năm 2026. Dự kiến ngân sách sẽ giảm thu khoảng 122.000 tỷ đồng.
Sự kiện - 17/06/2025 12:17
Tạp chí Nhà đầu tư nhận Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam
Tạp chí Nhà đầu tư vinh dự được nhận Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam vì có thành tích tiêu biểu trong hoạt động báo chí tại Quảng Nam.
Sự kiện - 16/06/2025 18:28
Quảng cáo trên mạng phải có dấu hiệu nhận biết, cho phép tắt quảng cáo
Quảng cáo trên báo điện tử, trang thông tin điện tử, mạng xã hội, ứng dụng trực tuyến, nền tảng số có kết nối Internet, phải tuân thủ các quy định, đó là phải có dấu hiệu nhận diện rõ ràng bằng chữ số, chữ viết, ký hiệu, hình ảnh, âm thanh để phân biệt giữa nội dung quảng cáo với các nội dung khác không phải quảng cáo.
Sự kiện - 16/06/2025 13:11
Quốc hội thông qua sửa đổi Hiến pháp, chính thức bỏ cấp huyện
Với 470/470 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội chính thức thông qua Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.
Sự kiện - 16/06/2025 10:17
Chính thức giảm thuế xuống 10% với các loại hình báo chí
Quốc hội đã thông qua Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) theo hướng áp dụng thống nhất mức thuế suất ưu đãi 10% (trước đó là 20%) đối với tất cả các loại hình báo chí, tương tự như chính sách ưu đãi đang áp dụng cho báo in.
Sự kiện - 14/06/2025 19:45
Nước giải khát có đường chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ 2027
Sáng 14/6, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), đưa nước giải khát có đường vào diện chiệu thuế tiêu thụ đặc biệt, áp dụng từ 2027.
Sự kiện - 14/06/2025 15:47
Việt Nam chính thức có quy định khung pháp lý về tài sản số
Một điểm mới đáng chú ý trong Luật Công nghiệp công nghệ số mới được thông qua là quy định về quản lý tài sản mã hóa.
Sự kiện - 14/06/2025 15:46
[Café Cuối tuần] Đóng cửa chợ – cú sốc cần thiết để thanh lọc và hội nhập
Việc hàng loạt gian hàng tại các chợ trung tâm TP.HCM như Bến Thành, Saigon Square hay An Đông đồng loạt đóng cửa những ngày qua có thể gây choáng váng với một vài người.
Sự kiện - 14/06/2025 10:33
Đại tá Hồ Song Ân làm Giám đốc Công an tỉnh Quảng Ngãi
Đại tá Hồ Song Ân được Bộ trưởng Bộ Công an điều động giữ chức Giám đốc Công an tỉnh Quảng Ngãi.
Sự kiện - 14/06/2025 06:45
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 1 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 1 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 2 month ago