Thông tư 23 của Bộ KH&CN: Nên bỏ vì kìm nén doanh nghiệp phát triển
Đó là khẳng định của GS.TSKH Nguyễn Mại - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài (VAFIE) khi trao đổi với Nhadautu.vn liên quan đến việc Bộ KH&CN đang xây dựng dự thảo thông tư thay thế Thông tư 23 quy định về việc nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng.
GS.TSKH Nguyễn Mại - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài khẳng định: "Tốt nhất nên bỏ Thông tư 23" Ảnh: Phong Cầm
Gây ra nhũng nhiễu, tham nhũng
Thông tư 23 quy định việc nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng, được Bộ KH&CN ban hành tháng 11/2015 và có hiệu lực thi hành từ tháng 7/2016. Sau khi ra đời, thông tư này đã vấp phải sự phản ứng gay gắt của doanh nghiệp (DN) cũng như các hiệp hội DN nước ngoài. Bởi theo các chuyên gia cũng như DN, Thông tư 23 hạn chế sự phát triển của DN, và đây cũng chính là cơ sở gây ra nhũng nhiễu, tham nhũng.
Tháng 2/2017, Chính phủ có Nghị quyết số 19 giao Bộ KH&CN nghiên cứu sửa đổi bổ sung Thông tư 23. Mới đây, Bộ KH&CN đã xây dựng dự thảo Thông tư sửa đổi Thông tư 23. Dự thảo sửa đổi đã nêu ra hai phương án đối với thiết bị đã qua sử dụng nhập khẩu theo dự án đầu tư gồm:
Phương án 1: Thiết bị, dây chuyền công nghệ có tuổi tối đa không quá 20 năm hoặc tuổi thọ còn lại không ít hơn 10 năm.
Phương án 2: Thiết bị, dây chuyền nhập ckhẩu hất lượng còn 75% trở lên.
Theo GS.TSKH Nguyễn Mại, cả hai phương án trên đều không khả thi, kìm nén sự phát triển của DN. “Năm 2014, Thông tư 20 quy định việc nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng ra đời, ngay lập tức đã gặp phải phản ứng rất gay gắt của các DN cơ khí. Tại rất nhiều cuộc hội thảo, các hiệp hội DN nước ngoài (như Jetro, AmCham) cũng phản đối thông tư này", GS.TSKH Nguyễn Mại nói.
Theo GS Nguyễn Mại, các ý kiến cho rằng Thông tư 20 quy định theo hướng quản lý nhà nước chứ không phải là hướng tạo điều kiện cho DN nhập khẩu các thiết bị cần thiết trong từng ngành để phù hợp với điều kiện thực tế của từng DN Việt Nam. Các ý kiến đó được gửi cho Thủ tướng. Sau đó, Thủ tướng đã có ý kiến chỉ đạo ngừng Thông tư 20”.
Sau đó, Thông tư 23 ra đời, thay thế Thông tư 20. Thông tư 23 có khảo sát một số nước đưa ra những quy định mới và có sửa đổi so với Thông tư 20. Nhưng về cơ bản vẫn giữ hai cách kiểm soát việc nhập thiết bị cũ.
Vấn đề được quan tâm nhất là làm thế nào để Việt Nam không trở thành bãi rác thải khi nhập khẩu máy móc, thiết bị cũ của các nước? Để trả lời câu hỏi này, GS.TSKH Nguyễn Mại phân tích: Có nhiều nước “nhăm nhe” đưa các thiết bị, không chỉ thiết bị cũ mà cả các thiết bị mới. Nhiều công trình xây dựng hàng chục nghìn tỷ đồng hiện nay đang bị “đắp chiếu”, các công trình đó không phải nhập khẩu thiết bị cũ mà là mới. Có công trình nhập thiết bị không phù hợp với sản xuất, không đồng bộ hoặc không tạo ra sản phẩm.
GS. Mại lấy ví dụ như nhà máy Gang thép Thái Nguyên, nhập thiết bị mới từ Trung Quốc, hay các nhà máy hóa chất của Tập đoàn Hoá Chất (Vinachem) là do nhập các thiết bị mới nhưng không phù hợp và không sử dụng tốt nên đã gây ra thua lỗ và phải đắp chiếu nhiều năm. Hiện, Chính phủ đang chỉ đạo các Bộ, ngành liên quan kiểm tra, xử lý.
“Nếu Bộ KH&CN không có cách tiếp cận đúng thì các thông tư sẽ không tạo điều kiện cho DN sản xuất kinh doanh phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam cũng như điều kiện hạn hẹp về vốn của các DN. Bởi vậy, theo tôi cả hai phương án mà Bộ KH&CN đưa ra tại dự thảo Thông tư để thay thế Thông tư 23 cần cân nhắc lại", GS. Mại khẳng định.
Cụ thể, với phương án 1 - phương án thiết bị còn chất lượng 75%, GS Nguyễn Mại cho biết đã nói tại nhiều hội thảo cũng như thông qua thực tế. "Bất kỳ một chuyên gia nào nhìn vào một đống sắt thép mà bảo máy móc còn 70 hay 80% là điều không thể. Hơn nữa, khi nhập về Việt Nam, các thiết bị đang tháo rời mà bảo giám định xem bao nhiêu % là điều không khả thi", ông Mại nói.
GS. Mại cho biết, trong nhiều cuộc hội thảo, ngay cả cơ quan giám định của nước ta cũng khẳng định không ai giám định được chất lượng bao nhiêu %. Quy định 75% chất lượng là một cơ sở để gây ra nhũng nhiễu, tham nhũng. Ví dụ: máy móc chỉ còn lại 50% anh muốn đưa lên 75% thì chỉ làm “luật” là xong. "Nên tôi cho rằng phương án 75% chất lượng máy móc là không khả thi", Chủ tịch VAFIE khẳng định.
Với phương án 2 - phương án thời gian sản xuất là 10 năm hoặc 20 năm, tùy theo loại thiết bị, phương án này thoạt nghe thì rất đúng. "Nhưng thử hỏi, nhiều máy móc cơ khí bình thường, như máy móc nông nghiệp hay máy móc GTVT (xe ủi, xe lăn) thì rõ ràng là ở nước nào đó đang sử dụng, nhưng họ có đưa ra công nghệ cao hơn, họ không sử dụng nữa mà bán rẻ, DN mua về làm được mà bảo đảm các tiêu chuẩn kỹ thuật thì việc gì phải cấm. Cho nên phướng án này tốt hơn phương án 75% nhưng vẫn quá khắt khe”, GS.TSKH Nguyễn Mại bình luận.
Các nước quy định ra sao?
Theo GS.TSKH Nguyễn Mại, láng giềng của Việt Nam là Thái Lan cũng không có quy định về việc nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng. Nhưng thử hỏi xem Thái Lan đã thành bãi rác của thế giới chưa? Câu trả lời là chưa.
Từ đó, Chủ tịch VAFIE đề xuất các quy chuẩn về nhập khẩu thiết bị cả mới và cũ theo 3 tiêu chí:
-Tiêu chí thứ nhất: Là phải bảo đảm môi trường. Môi trường có 3 vấn đề chính gồm: Khói, bụi và khí thải nhà kính. Nếu nhà nước đã có điều kiện tiêu chuẩn cho từng loại thì phải quy định rõ. Nếu các thiết bị mới hay cũ mà gây ra tiếng ồn, ảnh hưởng tới nhà dân xung quanh thì không được phép nhập khẩu.
-Tiêu chí thứ 2: Là tiêu chuẩn rất quan trọng đó là thiết bị cũ hay mới đều phải đảm bảo an toàn lao động. Phải đặt vấn đề an toàn cho người lao động lên hàng đầu. Không vì tham nhập thiết bị cũ, rẻ mà gây ra tai nạn lao động. Thiết bị càng hiện đại người ta càng tôn trọng lao động, nhưng các thiết bị càng cũ, càng xấu là nguy cơ tiềm ẩn tai nạn lao động.
-Tiêu chí thứ ba: Là hiệu quả sử dụng. Rõ ràng DN đầu tư cần hiệu quả kinh tế, đầu tư ít, lãi nhiều. Còn nhà nước cần hiệu quả kinh tế xã hội và làm thế nào để có các nguồn thu, lợi ích cộng đồng.
Với 3 tiêu chí trên, bắt buộc các DN sau khi nhập khẩu về lắp đặt rồi đưa vào sử dụng phải báo với cơ quan Nhà nước, đặc biệt là Bộ KH&CN, TN&MT để giám sát, cử những chuyên viên có trình độ, đưa các máy móc đến đo đếm chất lượng thiết bị nhập khẩu. Nếu thiết bị cũ nhập khẩu về, lắp đặt xong và vận hành mà đạt cả ba tiêu chí trên thì cho phép nhập khẩu. Nếu không đạt thì quy định một thời gian nào đó để DN phải nâng cấp, bảo trì để đạt yêu cầu. Sau thời gian quy định mà không đạt yêu cầu thì áp dụng chế tài không cho vận hành.
“Tôi chắc chắn rằng không có DN nào dại dột đến mức đổ tiền vào nhập khẩu thiết bị mà không thể vận hành vì tốn vốn, chi phí và cuối cùng là thua lỗ. Năm 2000 tôi có đến Mexico, cơ quan phụ trách đầu tư nước ngoài của Mexico cho biết, nước họ không quản việc nhập thiết bị, dây chuyền cũ. DN phải tự chịu trách nhiệm lấy. Còn nếu khi đưa vào hoạt động mà vi phạm các quy định thì họ có các chế tài xử phạt, nặng nhất là đóng cửa nhà máy. Đây là chính sách rất rạch ròi các quyền của cơ quan nhà nước, đồng thời tôn trọng quyền kinh doanh của DN trong những việc mà pháp luật không cấm”, GS.TSKH Nguyễn Mại cho biết.
Cũng theo GS Nguyễn Mại, ở nước ta hiện nay không thiếu các quy định, các chế tài và luật. Song, khâu quản lý của nước ta đang tỏ ra yếu kém, thiếu hướng dẫn, kiểm tra, giám sát. “Ví dụ như sự cố Fomorsa. Chỉ khi sự việc xảy ra, các cơ quan chức năng mới vào cuộc. Phản ứng như vậy là rất chậm, dù khắc phục được sự cố nhưng thiệt hại cho nhà nước là rất nhiều. Nếu bộ máy quản lý của chúng ta mạnh thì không việc gì phải sợ hãi việc nhập thiết bị cũ. Bởi vậy, theo ý kiến của tôi, tốt nhất không nên có Thông tư 23. Chúng ta có thể học Thái Lan, những gì tốt của họ chúng ta nên học”, GS.TSKH Nguyễn Mại thẳng thắn.
- Cùng chuyên mục
LG Display đề nghị gia hạn ưu đãi thuế cho dự án tại Hải Phòng
Đại diện LG Display Việt Nam mong muốn Chính phủ Việt Nam tiếp tục quan tâm tạo điều kiện cho LG đầu tư lâu dài tại Việt Nam.
Sự kiện - 05/04/2025 05:55
Tổng Bí thư Tô Lâm điện đàm với Tổng thống Donald Trump: Sẵn sàng trao đổi để đưa thuế nhập khẩu về 0% đối với hàng hóa Mỹ
Theo Tổng Bí thư, Việt Nam sẽ tiếp tục nhập khẩu nhiều hàng hóa từ Mỹ mà Việt Nam có nhu cầu và tạo điều kiện thuận lợi để các công ty từ Mỹ tăng cường đầu tư vào Việt Nam.
Sự kiện - 04/04/2025 23:22
Mỹ áp thuế 46%: Bộ Công Thương thu xếp cuộc điện đàm trong thời gian sớm nhất
Ngay sau thông tin Mỹ áp thuế đối với Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã có Công hàm đề nghị phía Mỹ tạm hoãn quyết định áp thuế.
Sự kiện - 04/04/2025 23:11
Chính phủ đề nghị Mỹ tạm hoãn áp thuế 1-3 tháng để đàm phán
Chính phủ Việt Nam đề nghị phía Mỹ tạm hoãn áp thuế đối ứng đối với hàng hóa Việt Nam từ 1-3 tháng để đàm phán, với tinh thần đảm bảo công bằng, cả hai cùng có lợi.
Sự kiện - 04/04/2025 22:50
Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn làm Tổ trưởng Tổ công tác ứng phó thuế đối ứng của Mỹ
Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn làm Tổ trưởng Tổ công tác về tăng cường hợp tác, chủ động thích ứng với điều chỉnh chính sách kinh tế, thương mại của Mỹ.
Sự kiện - 04/04/2025 13:09
Nguyên Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình bị đề nghị kỷ luật
Ông Trương Hòa Bình trong thời gian giữ chức vụ Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ đã vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến mức phải thi hành kỷ luật.
Sự kiện - 04/04/2025 12:04
Bộ Ngoại giao: Việt Nam lấy làm tiếc trước thuế đối ứng của Hoa Kỳ
Theo Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao, phía Việt Nam cho rằng quyết định trên chưa phù hợp với thực tế hợp tác kinh tế - thương mại cùng có lợi giữa hai nước.
Sự kiện - 04/04/2025 08:50
Quý I/2025, kinh tế Quảng Nam tăng trưởng trên hai con số
Kinh tế quý I/2025 của tỉnh Quảng Nam tăng trưởng trên hai con số, đạt hơn 10,2%, trong đó công nghiệp - xây dựng tiếp tục giữ vai trò chủ đạo trong tăng trưởng kinh tế.
Sự kiện - 04/04/2025 07:16
Quảng Ninh: GRDP tăng 10,91% trong quý I
Quý I/2025, Quảng Ninh ghi nhận mức tăng trưởng GRDP đạt gần 11%, nằm trong nhóm các địa phương có tốc độ phục hồi kinh tế nhanh nhất cả nước. Tuy nhiên, phía sau con số tích cực này vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là tiến độ giải ngân đầu tư công và sức ép từ thị trường.
Sự kiện - 04/04/2025 07:02
Mặt bằng thuế quan Việt Nam đang thấp hơn nhiều với mức Mỹ tính toán
Mặc dù Việt Nam đã chủ động điều chỉnh các mức thuế nhập khẩu từ Mỹ song vẫn bị Mỹ áp mức thuế 46%. Bộ Tài chính đang tìm hiểu nguyên nhân vì sao phía Mỹ đưa ra mức thuế cao như vậy…
Sự kiện - 03/04/2025 17:47
Mỹ áp thuế 46%: 'Hợp long' các mặt hàng, thị trường để đạt 64-65 tỷ USD xuất khẩu nông sản
Mục tiêu xuất khẩu nông lâm thủy sản trong năm nay trở nên khó khăn hơn khi Mỹ bất ngờ áp dụng mức thuế 46% đối với Việt Nam, trong đó có mặt hàng nông lâm thủy sản…
Sự kiện - 03/04/2025 15:12
Thủ tướng: Lập ngay tổ phản ứng nhanh việc Mỹ áp thuế 46%
Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu thành lập ngay tổ phản ứng nhanh về việc Mỹ áp thuế 46% đối với hàng hóa của Việt Nam.
Sự kiện - 03/04/2025 13:52
Lãnh đạo các nước phản ứng với thuế đối ứng của Mỹ
Phản ứng của lãnh đạo các nước có nhiều mức độ khác nhau, bao gồm đàm phán với Mỹ và có biện pháp trả đũa, đồng thời cho rằng chiến tranh thương mại gây tổn hại tới kinh tế thế giới.
Sự kiện - 03/04/2025 12:21
'Vươn mình trong hội nhập quốc tế'
Nhadautu.vn trân trọng giới thiệu bài viết: "Vươn mình trong hội nhập quốc tế" của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Sự kiện - 03/04/2025 11:22
Thủ tướng đề nghị Standard Chartered hỗ trợ Việt Nam xây dựng các trung tâm tài chính quốc tế, thu hút FDI chất lượng cao
Thủ tướng đề nghị Tập đoàn tích cực chia sẻ kinh nghiệm, tham vấn lựa chọn mô hình, giải pháp phù hợp nhằm phát triển trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
Sự kiện - 03/04/2025 05:47
Nhà vua Vương quốc Bỉ dự lễ khai trương Khu phức hợp dịch vụ DEEP C tại Quảng Ninh
Trong khuôn khổ chuyến thăm Quảng Ninh, Nhà vua Vương quốc Bỉ Philippe và Hoàng hậu Mathilde đã tham dự lễ khai trương Khu phức hợp dịch vụ DEEP C tại Khu công nghiệp Bắc Tiền Phong, TX Quảng Yên.
Sự kiện - 02/04/2025 17:56
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 1 day ago
'Bối cảnh mới mở ra những cơ hội đầu tư chưa từng có'
Tài chính - Update 2 week ago
Phát triển kinh tế tư nhân - đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng
Sự kiện - Update 2 week ago
