Một báo cáo của Công ty Nghiên cứu thị trường Nielsen cho biết, thị trường gia vị, nước chấm của Việt Nam sẽ tăng trưởng bình quân mỗi năm từ 25 - 32% cho đến năm 2022, trong đó nước mắm sẽ là mặt hàng có mức cạnh tranh cao nhất.

Sức hấp dẫn của thị trường nước mắm đã thu hút nhiều 'ông lớn' tham gia như Chinsu, Nam Ngư (Masan), Maggi (Nestlé), Knorr Phú Quốc (Unilever), 584 Nha Trang (PAN Group), Đệ Nhất (Acecook), Thuận Phát (ICP), Kabin, Thái Long (Ngọc Nghĩa),...

Knorr Phú Quốc  - Unilever

Năm 2002, Unilever chính thức tấn công thị trường nước mắm Việt Nam bằng việc khánh thành  nhà máy sản xuất và đóng chai Quốc Dương, đặt tại thị trấn Dương Đông, Phú Quốc với công suất lên tới 6 triệu lít/năm, bằng 50% tổng công suất các nhà thùng tại Phú Quốc khi đó gộp lại.

Với thương hiệu nước mắm Knorr Phú Quốc, Unilever là doanh nghiệp đầu tiên định hình sản xuất và kinh doanh nước mắm theo hướng dây chuyền công nghiệp.

Tuy nhiên, do định vị sản phẩm ở phân khúc cao cấp nên mức giá không rẻ. Đó cũng một trong những nguyên nhân khiến nước mắm mang thương hiệu này chưa tạo nên một cuộc cách mạng trên thị trường.

Sự có mặt của Unilever chưa đủ tạo sóng cho thị trường nước mắm Việt. Thị trường chỉ thực sự biến động khi Masan bước chân vào cuộc chơi.

Chinsu, Nam Ngư - Masan

Masan bắt đầu tấn công vào lĩnh vực nước mắm từ năm 2007 với thương hiêu Chinsu và sau đó ra đời Nam Ngư năm 2008.  Xâm nhập vào thị trường, các nhãn hàng nước mắm đóng chai của Masan đã có cuộc lật đổ ngoạn mục, soán vị trí số 1 của Knorr Phú Quốc (Công ty Unilever Việt Nam) để chiếm hơn 70% thị phần thị trường nước mắm. 

Theo báo cáo kết quả kinh doanh năm 2018 của Masan, doanh thu từ nhóm hàng gia vị đạt 6.958 tỷ đồng, tăng 35% (chủ yếu đến từ các sản phẩm nước mắm Nam Ngư, nước tương Chin Su) với sản lượng tiêu thụ tăng 30% và giá bán tăng 3,8% trong năm 2018.

Tuy nhiên, "mặn nhạt có thời", trong quá khứ, đối thủ của Masan đa phần là những tập đoàn đa quốc gia, như nước mắm Knorr Phú Quốc của Unilever, nhưng giờ đây Masan còn cạnh tranh với chính các nhà sản xuất rất mạnh ở thị trường trong nước, nhất là những đối thủ nhiều tham vọng mới nổi lên.

Theo báo cáo thường niên năm 2015 của Masan Consumer, hai nhãn hiệu nước mắm công nghiệp Chinsu và Nam Ngư của doanh nghiệp này nắm giữ 65% thị phần nước mắm, giảm đáng kể so với mức thị phần 70% năm 2014 và 80% năm 2012. Năm 2017, thị phần nước mắm của Masan chiếm 66%.

Maggi - Nestlé

Tháng 7/2018, Nestlé Việt Nam đã tung ra sản phẩm nước mắm Maggi. Đại diện Nestlé Việt Nam cho biết thị trường nước mắm tại Việt Nam ước đạt hơn 8.000 tỷ đồng. Do đó, Việt Nam là một thị trường khá lớn và nhiều tiềm năng để Nestlé tham gia vào cuộc đua nước mắm.

Nestlé giới thiệu sản phẩm nước mắm Maggi được làm từ nguyên liệu tự nhiên có thành phần từ 90% tinh cốt cá cơm than Phú Quốc kết hợp muối Bà Rịa, và hoàn toàn không thêm chất bảo quản, đạt chất lượng an toàn cao cho người dùng.

Nestlé Việt Nam cũng vừa chính thức khánh thành trung tâm phân phối Nestlé Bông Sen tại tỉnh Hưng Yên. Được biết, đây sẽ là trung tâm phân phối lớn nhất của công ty này tại khu vực phía Bắc.

584 Nha Trang - PAN Group 

Tháng 4/2016, ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Công ty Cổ phần Chứng khoán Sài Gòn (SSI) đã quyết định nhảy vào thị trường nhiều tiềm năng nhưng cũng đầy cạnh tranh này khi thông qua công ty con là PAN Group chi 14,7 tỷ đồng mua 22,35% cổ phần của Công ty Cổ phần Thủy sản 584 Nha Trang - một thương hiệu nước mắm truyền thống.

Thủy sản 584 Nha Trang được thành lập đến nay đã hơn 40 năm, là một đơn vị thuộc Bộ Thủy sản, đến năm 2006 được cổ phần hóa.

Thời điểm cuối năm 2015, cơ cấu cổ đông 584 Nha Trang có Công ty Thủy sản miền Trung với tỷ lệ sở hữu 22,35% - đúng bằng với số cổ phần PAN Group mua lại.

Hiện Thủy sản 584 Nha Trang sở hữu 3 cơ sở sản xuất tại cảng cá Cà Ná (tỉnh Ninh Thuận), huyện Tuy Phong (tỉnh Bình Thuận) và Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa). 

Bài liên quan

Chủ tịch SSI Nguyễn Duy Hưng: 'Không dùng thứ nước chấm pha từ hoá chất, chỉ dùng nước mắm làm từ cá'

Đầu năm 2018, tỷ lệ sở hữu của PAN Group tại 584 Nha Trang đã được nâng lên 31,86%; đến cuối năm 2018, con số này là 43,23%, tương đương giá trị đầu tư của PAN Group vào 584 Nha Trang là 76,68 tỷ đồng.

Trong năm 2016, 584 Nha Trang đạt doanh thu và lợi nhuận trước thuế lần lượt là 214 tỷ đồng và 15 tỷ đồng, tăng 23% và 36% so với cùng kỳ năm 2015. Lợi nhuận của 584 Nha Trang năm 2016 đã đóng góp 2,5% vào lợi nhuận của PAN.

Năm 2017, 584 Nha Trang đạt doanh thu và lợi nhuận trước thuế lần lượt là 270 tỷ đồng và 14 tỷ đồng. Công ty đã xuất được chuyến hàng đầu tiên sang Canada vào tháng 11/2017, theo PAN Group.

Dù vậy, khi so với ngành hàng nước mắm nói chung, thị phần của 584 Nha Trang ước chỉ quanh mức 1%, còn khiếm tốn so với thị trường.

Kabin, Thái Long -  Ngọc Nghĩa

Khi mới dấn bước vào ngành thực phẩm (năm 2009), Nhựa Ngọc Nghĩa - đơn vị dẫn đầu trong ngành chai nhựa PET cũng chọn đầu tư vào nước chấm thông qua thành lập Công ty Cổ phần Thực phẩm Hồng Phú và cho ra mắt 2 thương hiệu nước chấm Kabin, Thái Long vào năm 2012.

Tham vọng lúc bấy giờ của công ty là mảng nước chấm sẽ liên tục tăng trưởng với doanh thu nền tảng tương đương 30% thị phần vào năm 2018, cạnh tranh trực tiếp với "ông lớn" Masan. 

Để đạt tham vọng này, từ buổi ban đầu, Ngọc Nghĩa đã không ngần ngại đầu tư nhà máy lớn nhất Việt Nam với giá trị 20,6 triệu USD. Công ty cũng chi bạo tiền cho marketing, bán hàng... nhằm tìm chỗ đứng trong sân chơi tốn kém này.

Tuy nhiên kết quả đến năm 2016, Hồng Phú thua lỗ gần 73 tỷ, trong khi thị phần so với Masan lúc bấy giờ vẫn tương đối nhỏ bé.

Đầu tháng 1/2018, Nhựa Ngọc Nghĩa đã ra thông báo chuyển nhượng toàn bộ 8,1 triệu cổ phần tại Hồng Phú cho một cá nhân với tổng giá trị vỏn vẹn 810 triệu đồng. 

Cùng với Ngọc Nghĩa, nhiều đơn vị cùng ngành đã quyết định rút lui khỏi mảng nước mắm. Sau 3 năm làm nước mắm Đệ Nhất (2010-2013), Acecook đã bỏ cuộc, chuyển nhượng lại cho Nam Phương. Thuận Phát cũng quyết định bán nước mắm Phú Quốc cho ICP. 

Trong cuộc chiến nước mắm này, Masan vẫn đang làm chủ cuộc chơi với hơn 60% thị phần nước mắm. Dù chưa có thống kê chi tiết về thị phần của các thương hiệu còn lại nhưng cán cân trên thị trường vẫn đang nghiêng hẳn về nước chấm công nghiệp.

Thông tin từ Hội Lương thực thực phẩm TPHCM đưa ra hồi tháng 6/2018 cho biết, trung bình mỗi năm Việt Nam tiêu thụ 250 triệu lít nước mắm. Tuy nhiên, lượng nước mắm tự nhiên chỉ chiếm khoảng 60 triệu lít. Còn nước chấm công nghiệp (nước mắm tự nhiên pha loãng và thêm hương vị) chiếm trên dưới 190 triệu lít, tương đương 70% thị phần nội địa.

Bài liên quan

[INFOGRAPHIC] Cách nhận biết nước mắm truyền thống

Dừng công bố dự thảo tiêu chuẩn về nước mắm gây tranh cãi

Chủ tịch SSI Nguyễn Duy Hưng: 'Không dùng thứ nước chấm pha từ hoá chất, chỉ dùng nước mắm làm từ cá'

Nước mắm, nước muối và nước mắt...