Sau chiến tranh thương mại sẽ là chiến tranh gì?
Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung có dẫn đến chiến tranh tiền tệ? Có lẽ, câu hỏi đúng nên đặt ra là điều gì sẽ diễn ra kế tiếp các cuộc chiến, kể cả cuộc chiến thương mại lẫn cuộc chiến tiền tệ?

Lịch sử có lặp lại?
Nếu tương lai là lặp lại những câu chuyện của lịch sử, thì có khả năng, sau cuộc chiến thương mại sẽ là chiến tranh tiền tệ (hoặc chiến tranh tiền tệ trước rồi đến chiến tranh thương mại), cuối cùng sẽ là chiến tranh với đầy đủ nhất ý nghĩa của nó.
Lịch sử ghi nhận cuộc chiến thương mại toàn cầu nổi tiếng nhất thế kỷ XX bùng phát khi Mỹ ban hành Luật Smoot-Hawley Tariff Act (1930), đánh thuế với hơn 20.000 hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ (hầu hết là hàng hóa không do Mỹ sản xuất ra) và sau đó là sự trả đũa của các nước đối với Mỹ. Tiếp đến là một cuộc đại phá giá tiền tệ ở Anh, Pháp (1936), Mỹ (1933), trùng với khoảng thời gian xảy ra siêu lạm phát ở Đức. Cuối cùng là chiến tranh xâm lược của Đức tại Ba Lan năm 1939.
Với cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đang diễn ra, hiện có nhiều quan điểm, nhưng hầu hết khó lòng phủ nhận cuộc chiến thương mại lần này có bản chất khác các cuộc chiến thương mại trong quá khứ. Nó vượt qua khỏi cuộc chiến thương mại bình thường để thực sự trở thành cuộc tranh giành vị thế ảnh hưởng toàn cầu của hai siêu cường lớn nhất hiện nay là Mỹ và Trung Quốc. Đó là điểm khác nhau cơ bản giữa chiến tranh thương mại trong quá khứ và hiện tại. Nếu vậy, chiến tranh tiền tệ bây giờ cũng sẽ khác so với trước đây?
Manh nha chiến tranh tiền tệ thế hệ mới
Hiểu theo nghĩa truyền thống, chiến tranh tiền tệ chính là việc các quốc gia phá giá đồng tiền của mình với mong muốn giành thị phần của các nước nhằm tăng xuất khẩu. Điển hình là năm 2010, các nước than phiền việc Mỹ thực hiện chính sách tiền tệ nới lỏng định lượng (các gói QE) đã làm giảm đáng kể giá trị của USD. Nếu Trung Quốc giờ đây cũng thực hiện đúng như vậy, thì có khả năng, họ sẽ bị trả đũa. Vậy họ phải làm gì? Hãy chú ý, trước khi nổ ra cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, vào tháng 6/2018, Trung Quốc đã thông báo tăng tốc chương trình “hoán đổi nợ thành cổ phần” đầy tranh cãi trước đây.
Chương trình này nhằm làm giảm nợ xấu cho cả nền kinh tế thì ai cũng biết, nhưng tại sao lần này lại “tăng tốc” và mục đích sâu xa của nó là gì?
Bản chất của việc hoán đổi này vẫn là làm tăng cung tiền thông qua trợ cấp gián tiếp của Chính phủ cho hệ thống ngân hàng và doanh nghiệp, do đó làm giảm giá trị đồng nhân dân tệ. Như vậy, các hoạt động hoán đổi nợ xấu trong hệ thống ngân hàng thành cổ phần góp vốn ở các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhà nước, không khác gì việc Trung Quốc làm yếu đồng tiền của mình.
Liên hệ thông tin mà Bloomberg đã công bố vào tháng 4/2018, rằng đã có những rò rỉ về một bản báo cáo mật về khả năng Trung Quốc nghiên cứu kế hoạch dùng tiền tệ như là thứ vũ khí để đối phó với tình huống xấu nhất nếu các căng thẳng thương mại kéo dài, còn gọi là “vũ khí hóa nhân dân tệ”. Phải chăng, đây là cuộc chiến tiền tệ thế hệ mới được khởi xướng từ Trung Quốc? Trong bối cảnh này, họ đâu dại gì giảm lãi suất, tăng cung tiền để phá giá như đã từng làm vào năm 2015 để bị phản đòn.
Còn một hình thức tinh vi khác mà mà giới quan sát quốc tế gần đây gọi là chiến tranh vốn (capital war). Đó là việc Trung Quốc cố tìm mọi cách làm cho nhân dân tệ tràn ngập thị trường toàn cầu. Phương cách cổ điển trước đây là tăng tốc mua trái phiếu kho bạc Mỹ (trong thập niên qua, Trung Quốc đã tăng tốc gấp 2,5 lần mua trái phiếu kho bạc Mỹ). Nay có khả năng Trung Quốc sẽ sử dụng ngoại giao bẫy nợ để cho vay hoặc tiến hành các thỏa thuận thanh toán quốc tế song phương với các nước bằng nhân dân tệ.
Chiến tranh tiền tệ còn ẩn dưới một chiều sâu khác. Các cuộc chiến thương mại toàn cầu còn làm giảm đáng kể tiết kiệm của các hộ gia đình và doanh nghiệp. Điều này chẳng những làm giảm tiêu dùng, dẫn đến tăng trưởng sụt giảm, mà còn làm xói mòn cơ sở vốn của thị trường, làm cho nợ xấu hệ thống ngân hàng và doanh nghiệp gia tăng.
Cảnh báo này đặc biệt đúng đối với các quốc gia mà việc cung ứng vốn cho nền kinh tế chủ yếu đến từ hoạt động ngân hàng như Việt Nam. Muốn tránh thảm họa, không sớm thì muộn, chính phủ các nước phải giải cứu ngân hàng và doanh nghiệp bằng nhiều hình thức khác nhau. Cuối cùng, đồng tiền các nước cũng sẽ bị mất giá một cách tự nhiên.
Cuối cùng, trên các diễn đàn thế giới gần đây, kể từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung nổ ra, đã xuất hiện các dấu hiệu lo ngại về các cuộc chiến tranh trên không gian mạng như là điều tiếp theo của chiến tranh thương mại. Cũng có thể còn những hình thái chiến tranh nào đó mà chúng ta không thể không cảnh giác.
Điều nên làm lúc này là phải quan sát tất cả động thái của các nước, chuẩn bị kịch bản và giải pháp đối phó cho tất cả những gì tồi tệ nhất có thể. Muốn vậy, phải cho phép các không gian chính sách luôn thật mở rộng, phòng khi các tình huống xấu nhất xảy ra để còn “room” cho các phản ứng chính sách kịp thời. Tăng cung tiền quá mức, nợ công tăng vọt, lạm phát đứt dây neo, tỷ giá tăng mạnh sẽ hạn chế tối đa các lựa chọn chính sách mỗi khi điều tồi tệ nhất xuất hiện.
Thế kỷ XXI này khó có thể lặp lại những chuyện đã xảy ra ở thế kỷ trước. Nhưng như Mark Twain đã từng nói: “Lịch sử không lặp lại chính nó, nhưng giai điệu của nó thì có” (History doesn't repeat itself, but it often rhymes).
Theo Báo Đầu tư
- Cùng chuyên mục
Cổ phiếu công ty đầu tư tài sản số gấp 4 lần từ đầu năm
Đầu tư HVA hiện tập trung vào đầu tư tài sản số, xây dựng nền tảng blockchain & AI. Khoảng 93% tổng tài sản được lãnh đạo mang đi hợp tác kinh doanh.
Tài chính - 20/08/2025 14:04
Chuyên gia ngành quỹ đưa ra lời khuyên với nhà đầu tư trẻ
Ông Trương Vĩnh An, CFA, Phó Tổng Giám đốc Khối Đầu tư, Công ty TNHH Quản lý Quỹ KIM Việt Nam gợi ý nhà đầu tư mới nên bắt đầu từ số vốn nhỏ, tích lũy kinh nghiệm, những bài học kiến thức qua nhiều năm. Đây là nền tảng để sau này họ có bản lĩnh quản lý số vốn đầu tư lớn hơn.
Tài chính - 20/08/2025 06:45
Khối ngoại bán ròng 9 phiên liên tiếp
Khối ngoại liên tục bán ròng thời gian gần đây nhưng mức độ bán ròng đang giảm. Ngược lại, dòng tiền nội vẫn rất mạnh.
Tài chính - 19/08/2025 15:39
Chứng khoán VPBank sắp IPO?
Theo Bloomberg, Chứng khoán VPBank sẽ xin ý kiến cổ đông thực hiện phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO), dự kiến thực hiện ngay trong quý IV/2025.
Tài chính - 19/08/2025 09:48
Săn cổ phiếu chia thưởng ‘khủng’
Trong bối cảnh thị trường chứng khoán giao dịch tích cực, những cổ phiếu thực hiện chia tách tỷ lệ lớn nhận được quan tâm của dòng tiền và tăng mạnh.
Tài chính - 19/08/2025 07:16
Nửa đầu năm 2025, Đại gia Thái Lan C.P kiếm 43.000 tỷ đồng tại Việt Nam
Cơ cấu doanh thu của CPF tại Việt Nam gồm mảng chăn nuôi (farm) với 36,4 tỷ baht (tương đương 29,5 nghìn tỷ đồng); thức ăn chăn nuôi (feed) 13,1 tỷ baht (10,6 nghìn tỷ đồng); và thực phẩm (food) 4,2 tỷ baht (3,4 nghìn tỷ đồng).
Tài chính - 18/08/2025 18:30
Khoản phải thu chiếm một nửa tài sản Chứng khoán TPS
Việc khoản phải thu chiếm đến 52% tổng tài sản khiến Chứng khoán TPS không thể phân bổ nguồn lực nhiều vào hoạt động có giá trị gia tăng như cho vay, tự doanh.
Tài chính - 18/08/2025 11:54
'VN-Index có thể đạt 1.800 điểm'
Theo ông Nguyễn Thế Minh - Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phát triển khách hàng cá nhân Chứng khoán Yuanta Việt Nam, VN-Index nhiều khả năng sẽ có nhịp điều chỉnh để hướng đến những vùng cao mới, và có thể đạt được mốc 1.800 điểm.
Tài chính - 18/08/2025 07:50
Quý kinh doanh khởi sắc của ngành hàng không
Quý II/2025 nói riêng và nửa đầu năm 2025 nói chung đã chứng kiến những gam màu sáng trong KQKD của ngành hàng không.
Tài chính - 18/08/2025 06:45
Một công ty bất động sản khu công nghiệp sắp trả cổ tức tiền mặt tỷ lệ 60%
Với hơn 23,999 triệu cổ phiếu đang lưu hành, tổng số tiền NTC chi trả trong đợt trả cổ tức này là khoảng 144 tỷ đồng.
Tài chính - 17/08/2025 12:23
Dự báo cắt giảm lãi suất tháng 9 vấp phải sự thận trọng từ Fed
Thị trường tài chính đang định giá gần như chắc chắn Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ cắt giảm lãi suất trong tháng 9, nhưng một số nhà hoạch định chính sách lại đang tỏ ra do dự.
Ngân hàng - 17/08/2025 12:08
Bước tiến mới trong thương vụ IPO của TCBS
TCBS cho biết thời gian đăng ký mua và nhà đầu tư nộp tiền đặt cọc là từ ngày 19/8/2025 đến ngày 8/9/2025, trong đó nhà đầu tư đặt cọc số tiền bằng 10% tổng giá trị đăng ký.
Tài chính - 17/08/2025 07:50
Ba trụ cột và năm giải pháp lành mạnh hoá thị trường trái phiếu doanh nghiệp
Bà Vũ Mai Chi, Học viện Ngân hàng chia sẻ, việc lành mạnh hóa thị trường trái phiếu cần dựa trên ba trụ cột: Hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao năng lực giám sát rủi ro và đa dạng hóa sản phẩm – nhà đầu tư.
Tài chính - 16/08/2025 09:07
Thoái một phần vốn Hạ tầng Gelex, Gelex Electric dự thu hơn 1.100 tỷ đồng
Chia sẻ tại EGM năm 2025, ông Nguyễn Trọng Trung - Tổng giám đốc Gelex Electric cho biết công ty sẽ thoái một phần vốn tại Hạ tầng Gelex trong nửa cuối năm 2025.
Tài chính - 15/08/2025 17:22
Chứng khoán điều chỉnh trên diện rộng
Thị trường chứng khoán bất ngờ đảo chiều trong phiên chiều dù phiên sáng có lúc tăng 25 điểm. Sự phân hóa diễn ra mạnh trong từng nhóm ngành.
Tài chính - 15/08/2025 16:05
SK Group đã thoái hết vốn khỏi Vingroup
Do không còn là cổ đông lớn nên giao dịch cổ phiếu VIC của SK Group không phải công bố theo quy định, tuy nhiên báo cáo mới đây của Chaebol này cho thấy họ đã thoái hết vốn khỏi Vingroup.
Tài chính - 15/08/2025 14:57
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 3 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 3 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 4 month ago