Năng lượng tái tạo chờ cú huých ở Quy hoạch điện VIII
Sau gần 10 năm thực hiện, quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh cơ bản đã có những kết quả đáng khích lệ. Tuy vậy, vẫn còn đó nhiều hạn chế cần được khắc phục trong Quy hoạch điện VIII.
Nhiều vấn đề cần được giải quyết trong Quy hoạch điện VIII. Ảnh: TNG.
Quy hoạch điện VII cơ bản đáp ứng nhiều mục tiêu
Việt Nam là một trong những nước có tiềm năng lớn về phát triển năng lượng tái tạo như thủy điện, năng lượng gió, năng lượng mặt trời, năng lượng sinh khối, năng lượng địa nhiệt... nhờ vị trí địa lý nằm trong khu vực cận nhiệt đới gió mùa, với bờ biển dài hơn 3000 km.
Các lợi thế này đã được cụ thể hoá thành chính sách phát triển năng lượng tái tạo và hàng loạt dự án nhanh chóng bổ sung vào quy hoạch điện quốc gia. Sau gần 10 năm thực hiện, Quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh đã thúc đẩy ngành điện có bước phát triển nhanh, tương đối đồng bộ trong các lĩnh vực. Trong đó, nhóm năng lượng tái tạo đã trải qua giai đoạn phát triển bùng nổ.
Tính đến cuối năm 2021 các nguồn năng lượng tái tạo có tổng công suất lắp đặt đạt 20.670 MW, chiếm 27% tổng công suất lặp đặt toàn hệ thống (76.620 MW); tổng sản lượng điện từ nguồn năng lượng tái tạo đạt 31.508 tỷ kWh, chiếm 12,27% tổng sản lượng toàn hệ thống.
Trên cả nước ghi nhận 70 dự án điện gió, tổng công suất 3.987 MW đã đưa vào vận hành thương mại, sản lượng điện sản xuất đạt 3,34 tỷ kWh trong năm 2021, tương đương 1,3% sản lượng toàn hệ thống. Về điện mặt trời, sản lượng điện sản xuất từ năng lượng mặt trời chiếm khoảng 10,8% tổng sản lượng điện toàn hệ thống.
Đáng chú ý, những năm gần đây, lĩnh vực năng lượng tái tạo ở Việt Nam đã thu hút được nguồn vốn đầu tư FDI và đầu tư tư nhân khá lớn. Trong năm 2021, việc thu hút được nhiều dự án mới và quy mô lớn với 5,7 tỷ USD, chiếm 18.3% tổng vốn đầu tư đăng ký, đã giúp ngành sản xuất và phân phối điện xếp thứ 2 trong số các ngành thu hút FDI.
Bộ Công thương đánh giá, với quy hoạch điện VII, cung cấp điện cơ bản đã đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội với chất lượng ngày càng cải thiện.
Bên cạnh đó, số liệu tính đến năm 2020 cho thấy quy mô nguồn điện Việt Nam tăng gấp 2 lần so với năm 2015 (tổng công suất 37.221MW), đứng thứ 2 trong các nước ASEAN và thứ 23 thế giới.
Ngoài ra, sự phát triển mạnh của NLTT đã từng bước góp phần vào việc giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính và tăng tính chủ động trong việc cung cấp điện; đầu tư hạ tầng cung cấp điện có sự phát triển mạnh mẽ; việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả từng bước mang lại kết quả tích cực với hệ số đàn hồi tăng trưởng điện thương phẩm/tăng trưởng GDP giảm từ 1,84 lần giai đoạn 2011-2015 xuống 1,44 lần giai đoạn 2016-2020…
Những tồn tại cần khắc phục
Sau khi phát triển bùng nổ trong thời gian ngắn, các dự án năng lượng tái tạo đã chững lại rất nhanh trong năm 2021 sau khi các ưu đãi giá FIT hết hiệu lực. Tình hình tiếp tục khó khăn khi đầu năm 2022, Bộ Công thương đề nghị Chính phủ chỉ đạo các địa phương tạm dừng cấp chủ trương đầu tư với các dự án điện gió, điện mặt trời chưa triển khai tính tới ngày 26/1/2022 để chờ kết quả rà soát trong quá trình xây dựng, hoàn thiện Quy hoạch điện VIII.
Theo các nhà đầu tư năng lượng tái tạo, việc chậm trễ ban hành chính sách đang gây nên thiệt hại rất lớn. Nhiều dự án đã xây dựng và đang xây dựng dở dang không được đưa vào vận hành thương mại, gây nên sự lãng phí lớn về nguồn lực cho nhà đầu tư và xã hội. Cơ chế chính sách giá chưa liên tục là điểm nghẽn cần tháo gỡ để khơi thông dòng chảy. Đồng thời theo các nhà đầu tư, cần có một hành lang pháp lý thông thoáng, rõ ràng và liên tục để hướng dẫn chi tiết về các bước đi trong quá trình thực thi, từ xin giấy phép khảo sát, đo đạc, khu vực/địa điểm nào sẽ ưu tiên phát triển dự án trong giai đoạn đến 2030 và sau 2030.
Ở góc nhìn vĩ mô hơn, Giáo sư Trần Đình Long, Phó Chủ tịch Hội Điện lực Việt Nam, cho rằng nếu có một quy hoạch tốt ngay từ đầu thì sẽ không có tình trạng bùng nổ trong phát triển năng lượng tái tạo. Còn theo TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung Ương, nguyên nhân gây ra “lạm phát” thị trường điện tái tạo là do nguồn điện gió, điện mặt trời thực tế cao hơn rất nhiều lần so với công suất đưa ra tại Quy hoạch điện VII và VII điều chỉnh.
Vì vậy, có thể nói bên cạnh các thành tựu đã đạt được thì Quy hoạch điện VII còn nhiều hạn chế, cần được khắc phục và điều chỉnh trong Quy hoạch điện VIII.
Theo Viện Năng lượng (Bộ Công Thương), việc triển khai Quy hoạch điện VII chưa như mong muốn do nhiều nguyên nhân liên quan đến vấn đề văn bản pháp lý như: Luật Quy hoạch đã có hiệu lực từ 1/1/2019, nhưng chưa có các văn bản dưới luật hướng dẫn cụ thể, gây khó khăn trong việc thực hiện; trình tự, thủ tục về hồ sơ, trình tự, thủ tục quyết định chủ trương đầu tư được quy định trong Luật Xây dựng; Luật Đất đai năm 2013 thay đổi, phải chờ các Nghị định, Thông tư và Quyết định hướng dẫn trình tự, thủ tục, chính sách của UBND các tỉnh…
Không những thế, nhìn nhận từ Bộ Công thương, sự thiếu sự phối hợp, ủng hộ của địa phương, chậm bố trí nguồn lực (đất đai, giải phóng mặt bằng), đã gây ảnh hưởng lớn đến việc triển khai các dự án, khiến quy hoạch bị phá vỡ trong thực tế. Đáng chú ý, quá trình giải quyết các vướng mắc về đầu tư của cơ quan thẩm quyền còn kéo dài (đặc biệt là các vướng mắc liên quan tới các dự án đầu tư theo hình thức BOT); văn bản hướng dẫn thực hiện còn chung chung, chưa cụ thể nhằm giải quyết triệt để vấn đề, làm chậm tiến độ dự án…
Bên cạnh vấn đề pháp lý, việc thu xếp vốn của các tập đoàn, chủ đầu tư trong nước khó khăn; Các nguồn vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài để đầu tư các dự án điện rất hạn chế, thậm chí một số khoản vay đã có cam kết của các ngân hàng, tổ chức tài chính quốc tế nhưng không được các cơ quan quản lý nhà nước chấp thuận; việc thu xếp các nguồn vốn trong nước cũng tương tự vì hầu hết các ngân hàng trong nước đã vượt hạn mức tín dụng đối với chủ đầu tư và các đơn vị liên quan.
Ngoài ra, hệ thống điện chưa được phát triển xứng với tiềm năng, nguồn lực sẵn có; chưa phù hợp với phân bố và phát triển phụ tải, gây nên sự mất cân bằng cung – cầu miền, tạo sức ép lên lưới truyền tải liên miên (từ miền Trung, miền Nam, ra miền Bắc), gây lãng phí, tổn thất và rủi ro vận hành.
Các nguồn điện lớn chậm tiến độ kéo dài gây thiếu nguồn điện nền cho hệ thống điện, có nguy cơ thiếu hụt cung cấp điện trong trung và dài hạn. Theo đánh giá, nếu tăng trưởng kinh tế phục hồi nhanh, miền Bắc có thể thiếu điện từ năm 2022, miền Nam thiếu điện giai đoạn 2024-2025. Không những thế, mức dự phòng công suất khả dụng của hệ thống khá thấp, chưa đáp ứng tiêu chuẩn vận hành chung của hệ thống điện, gây khó khăn cho công tác vận hành (một số thời điểm phải sa thải phụ tải tại khu vực miền Bắc).
- Cùng chuyên mục
VSDC đang xây dựng nền tảng đánh giá hiệu quả của quỹ đầu tư
Ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch Hội đồng thành viên VSDC cho biết đơn vị này đang phối hợp với Ban Quản lý các công ty quản lý quỹ và quỹ đầu tư chứng khoán để hình thành cơ sở dữ liệu quỹ, đồng thời phát triển hệ thống đánh giá hiệu quả hoạt động của quỹ đầu tư theo chuẩn quốc tế.
Tài chính - 25/10/2025 07:00
Sự trở lại của loạt ‘ông lớn’ khuấy động thị trường trái phiếu riêng lẻ
Thị trường trái phiếu đang dần sôi động hơn khi không chỉ nhóm ngân hàng, chứng khoán phát hành thành công mà các tập đoàn lớn cũng tham gia trở lại.
Tài chính - 25/10/2025 07:00
Chứng khoán TCBS được định giá gần 7 tỷ USD
Chứng khoán HSC khuyến nghị mua cổ phiếu TCX với giá mục tiêu 78.200 đồng/cp, cao hơn 67% so với mức giá IPO và thị giá; tương ứng với mức định giá gần 180.000 tỷ đồng (khoảng gần 7 tỷ USD).
Tài chính - 25/10/2025 07:00
Dư địa phát triển thị trường chứng khoán còn rất lớn
Bên cạnh những yếu tố nội tại, quyết tâm phát triển thị trường vốn minh bạch, bền vững của cơ quan quản lý cũng là một động lực quan trọng với thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam.
Tài chính - 24/10/2025 11:18
Cổ phiếu PNJ bật tăng cùng lợi nhuận quý III đột biến
Trong bối cảnh giá vàng tăng sốc khiến sức mua giảm, PNJ vẫn báo lãi đột biến nhờ thay đổi cơ cấu doanh thu, biên lợi nhuận gộp cải thiện.
Tài chính - 24/10/2025 06:45
Nhà đầu tư nước ngoài sắp được đặt lệnh trực tiếp qua công ty môi giới toàn cầu
Ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch UBCKNN cho biết cơ quan quản lý đang triển khai các giải pháp cho phép nhà đầu tư nước ngoài giao dịch trực tiếp thông qua các nhà môi giới toàn cầu. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho NĐTNN trong việc tiếp cận với TTCK Việt Nam.
Tài chính - 23/10/2025 17:55
Antesco sẽ nộp hồ sơ niêm yết HoSE trong quý cuối năm
Antesco không chia cổ tức bằng cổ phiếu năm 2024 tỷ lệ 15%. Công ty tập trung cho việc niêm yết cổ phiếu trên HoSE, triển khai nộp hồ sơ trong quý IV/2025.
Tài chính - 23/10/2025 16:19
180 triệu cổ phiếu Regal Group lên sàn HNX sẽ lên sàn ngày 30/10
180 triệu cổ phiếu của CTCP Regal Group sẽ chính thức giao dịch trên trên thị trường đăng ký giao dịch (UPCoM) tại Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) từ ngày 30/10.
Tài chính - 23/10/2025 15:44
Doanh nghiệp SME vẫn loay hoay với bài toán vốn
Có đến 60% doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) khó tiếp cận nguồn vốn tín dụng. Mặc dù dư nợ tín dụng toàn hệ thống đang có xu hướng tăng song dư nợ tín dụng đối với khu vực SME vẫn chưa đến 20% tổng dư nợ.
Tài chính - 23/10/2025 09:10
Gần 1 tỷ USD trái phiếu 'chảy về' một Group
24.000 tỷ đồng trái phiếu đã được 4 công ty liên hệ tới một tập đoàn phát triển bất động sản hạng sang phát hành trong 2 ngày 13-14/10. Trước đó gần 1 tuần, các tổ chức này đã ký hợp đồng hợp tác kinh doanh với Capitaland Tower.
Tài chính - 23/10/2025 08:41
'VN-Index có thể vượt 2.000 điểm vào năm 2026'
Trên đây là dự báo của ông Huỳnh Minh Tuấn – Nhà sáng lập FIDT đưa ra tại Diễn đàn Kinh doanh 2026 với chủ đề “Không gian tăng trưởng mới: Cơ hội và chiến lược".
Tài chính - 23/10/2025 06:45
Chứng khoán HSC bán mạnh TCB và FPT, tăng mua VNM
Chứng khoán HSC tăng mạnh danh mục đầu tư cổ phiếu lên 6.348 tỷ đồng trong quý III, ghi nhận lãi ròng hơn 65 tỷ từ bán tài sản tài chính FVTPL.
Tài chính - 23/10/2025 06:45
VN-Index đảo chiều tăng 50 điểm từ đáy
VN-Index đảo chiều từ giảm 35 điểm sang tăng 15 điểm kết phiên giữa tuần ở 1.678,5 điểm. Thanh khoản giảm mạnh so với 2 phiên liền trước.
Tài chính - 22/10/2025 15:48
VCBF đặt niềm tin vào FPT, kỳ vọng BWE
Công ty TNHH Quản Lý Quỹ Đầu Tư Chứng Khoán Vietcombank (VCBF) cho rằng, dù liên tục rớt giá, cổ phiếu FPT vẫn hấp dẫn và có tiềm năng tăng trưởng dài hạn 18 - 20%/năm, nhờ định giá P/E khoảng 16 - 17 lần. Trong khi đó, cổ phiếu BWE được xem có tiềm năng tăng trưởng trong khoảng 5 năm tới.
Tài chính - 22/10/2025 13:45
‘Giữa lúc nước sôi lửa bỏng’, vợ ông Bùi Thành Nhơn đăng ký bán hàng triệu cổ phiếu NVL
Sau 3 tháng tạm ngưng, nhóm ông Bùi Thành Nhơn tiếp tục bán cổ phiếu NVL. CTCP Diamond Properties và bà Cao Thị Ngọc Sương muốn bán hơn 19 triệu đơn vị.
Tài chính - 22/10/2025 11:23
Giá vàng giảm mạnh, nên mua hay bán?
Giá vàng trong nước giảm mạnh, vàng miếng SJC ở mức 146,5 – 148,5 triệu đồng/lượng.
Tài chính - 22/10/2025 10:05
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Gần 1 tỷ USD trái phiếu 'chảy về' một Group
Tài chính - Update 2 day ago
Nhóm vật liệu xây dựng nào sẽ phục hồi rõ nét hơn dịp cuối năm?
Thị trường - Update 4 day ago
