Tại một nhà máy chuyên sản xuất phụ kiện điện tử ở thành phố Trung Sơn, tỉnh Quảng Đông, mất điện đã trở thành tình trạng bình thường mới.

“Từ tháng 6, lác đác có thông báo cắt điện, nhưng từ giữa tháng 9 đến nay, thông báo xuất hiện thường xuyên”, một quản lý của công ty này cho biết. “Hiện tại, hàng tuần, chúng tôi nhận được thông báo nói tuần tiếp theo, những ngày nào sẽ bị cắt điện”.

Công ty có 500 nhân viên sản xuất máy thu Bluetooth, tai nghe và các phụ kiện điện tử tiêu dùng khác cho các thương hiệu quốc tế như Harman Kardon và Edifier. Do mỗi tuần chỉ có điện hai ngày, công ty phải sử dụng máy phát điện của mình để duy trì hoạt động cơ bản.

“Nếu tình hình tiếp tục như vậy, một số chuyến hàng chắc chắn bị chậm lại. Chúng tôi có thể phải tính đến thuê hoặc xây một nhà máy mới ngoài Trung Quốc”, người quản lý nói thêm. 

Những nhà cung cấp ở khắp các tỉnh Giang Tô, Chiết Giang và Quảng Đông - nơi có hàng chục nghìn cơ sở công nghệ - cho biết họ đang đối mặt với thiếu hụt điện ở các mức khác nhau, do chính quyền địa phương hạn chế việc sử dụng điện. Giá hàng hóa tăng vọt, nhu cầu điện cao trong bối cảnh kinh tế phục hồi sau đại dịch và cam kết cắt giảm phát thải của Chủ tịch Tập Cận Bình là những lý do được viện dẫn cho hạn chế sử dụng điện.

Các nhà cung cấp cho Apple cảnh báo cắt điện đe dọa chuỗi cung ứng sau sự cố mất điện kéo dài một tuần cuối tháng 9. Họ lo ngại chuỗi cung ứng đứt gãy do thiếu điện là vấn đề lâu dài.

“Nghe nói tình hình có thể kéo dài đến cuối năm hoặc thậm chí lâu hơn”, lãnh đạo tại một nhà máy cung cấp loa ở thành phố Đông Quan, tỉnh Quảng Đông cho biết. Doanh nghiệp này - nhà cung cấp của Amazon, Lenovo và nhiều hãng khác - hiện chỉ có điện ba ngày mỗi tuần.

“Tình thế dần dần sẽ khiến chúng tôi không chịu đựng nổi. Hiện chúng tôi đang tính đến khả năng mở các nhà máy ở nước ngoài, có thể ở Việt Nam, Batam (Indonesia) hoặc Thái Lan”.

Edward Yang, Chủ tịch Goodway Machine Tools Group - nhà cung cấp cho Toyota, Ford và Samsung - cho biết tác động không đơn thuần chỉ là vấn đề cắt điện. “Các doanh nghiệp ở Trung Quốc chắc chắn sẽ đối mặt với giá điện cao hơn nhiều trong tương lai. Điều này sẽ thúc đẩy một làn sóng thay đổi cơ cấu ngành hướng tới ít phát thải hơn, đồng thời thúc đẩy doanh nghiệp đa dạng hóa năng lực để giảm thiểu rủi ro của việc tập trung hóa quá mức”.

Tính chất liên kết của các chuỗi cung ứng làm trầm trọng tác động của việc cắt điện.

Một doanh nghiệp sản xuất máy chủ ở thành phố Côn Sơn, chuyên cung cấp cho Amazon, Facebook và Microsoft, đang dựa vào các linh kiện dự trữ để duy trì sản xuất do nhiều nhà cung cấp bị ảnh hưởng bởi thiếu điện. “Chúng tôi đang dựa vào hàng tồn kho để hỗ trợ các lô hàng. Lúc này, chúng tôi thực sự muốn đẩy nhanh kế hoạch mở rộng sang Đài Loan. Sự liền mạch của chuỗi cung ứng đang bị đe dọa”, một quản lý của công ty cho biết.

Các doanh nghiệp cũng phàn nàn về một vấn đề “tồi tệ hơn”: sự thiếu rõ ràng quanh việc ai nhận được điện, ai không.

Lãnh đạo của một nhà cung cấp cho Apple nói: “Tình hình rất hỗn loạn và khó hiểu. Một số nhà cung cấp đã cố gắng và có được điện dựa trên quan hệ và đàm phán với chính quyền địa phương, trong khi những doanh nghiệp khác bị ảnh hưởng nặng nề”.

Nhiều nhà cung cấp lớn của Trung Quốc như Luxshare - hãng lắp ráp iPhone mới nổi - và các công ty con ở nhiều tỉnh không bị cắt điện, ba nguồn tin quen thuộc với vấn đề này cho Nikkei Asia biết. Luxshare không có phản hồi ngay đối với đề nghị bình luận về thông tin này của Nikkei Asia.

Theo lãnh đạo của một nhà cung cấp bảng mạch in cho Apple, giá trị của sản phẩm được làm ra là một trong những yếu tố quyết định chính quyền địa phương sẽ cung cấp điện cho doanh nghiệp nào. “Nếu doanh nghiệp không mang lại nhiều giá trị, ví dụ không làm ra các sản phẩm như màn hình hiển thị hay chất bán dẫn cao cấp, nhưng lại tiêu tốn nhiều năng lượng, xin lỗi, bạn phải đứng ngoài! Tốt hơn hết nên đóng cửa và chuyển đi”.

Các bảng mạch in rất quan trọng vì chúng được dùng để gắn chip và linh kiện, nhưng không có giá trị đặc biệt cao - và sản xuất đòi hỏi nhiều năng lượng.

Sự bấp bênh về nguồn cung điện diễn ra trong bối cảnh các công ty ở Trung Quốc đang có các lo ngại khác. “Không chỉ là vấn đề điện”, lãnh đạo một nhà cung cấp iPhone giấu tên cho biết, vì sự dịch chuyển chuỗi cung ứng là một chủ đề nhạy cảm ở Trung Quốc. “Từ chuyện Jack Ma đến các cuộc trấn áp đối với lĩnh vực trò chơi và giáo dục ... tất cả đều cho thấy sự bất ổn ngày càng tăng đối với các doanh nghiệp hoạt động ở Trung Quốc. Mọi người đang sợ hãi”.

Karen Ma, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Công nghệ Công nghiệp có trụ sở tại Tân Trúc, Đài Loan, dự báo sẽ có thêm nhiều doanh nghiệp đa dạng hóa hoạt động kinh doanh bên ngoài Trung Quốc lục địa.

“Trước đây, chỉ có các nhà lắp ráp đa quốc gia tiến hành đa dạng hóa. Nhưng có thể dự báo rằng các công ty khác trong chuỗi cung ứng cũng sẽ dịch chuyển ít nhất một phần sản xuất của mình... Xét cho cùng, các khách hàng của họ như Apple, Google, HP và Dell đều muốn có một chuỗi cung ứng bền bỉ hơn, ở bên ngoài Trung Quốc”.

Theo Nikkei Asia

Bài liên quan

Giới nhà giàu kéo đến 'Hawaii của Trung Quốc'

Hàng chục công ty tiền mã hóa tháo chạy khỏi Trung Quốc

Trung Quốc 'thúc' Mỹ dỡ bỏ trừng phạt thuế quan

Trung Quốc mất ngôi đầu bảng trong chỉ số phục hồi COVID-19