Liệu Mỹ và Trung Quốc có đạt được thỏa hiệp trong thương chiến?
Cựu Thủ tướng Úc, ông Kevin Rudd đã điểm lại tình hình thương chiến Mỹ - Trung và căng thẳng giữa 2 nước để đưa ra phân tích rằng: Liệu 2 nước có đạt được một thỏa thuận chung?
Bị chi phối bởi những phe phái theo chủ nghĩa dân tộc trong nội địa và cần phải giữ được "mặt mũi", Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tiếp tục leo thang cuộc chiến thương mại song phương, dù cả 2 bên đều chia sẻ ý muốn giải quyết vấn đề này trước khi kết thúc năm 2019. Để đạt được một thỏa thuận, cả 2 phía đều cần phải thực hiện những bước đi trọng yếu và thực chất ngay lập tức.
Hiện tại, lễ kỷ niệm 70 năm thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc đã kết thúc. Giờ là thời điểm để lại hướng sự quan tâm về cuộc thương chiến Mỹ - Trung. Cuộc xung đột đang chuẩn bị vào vòng cuối. Thực tế, vòng đám phán sắp tới có thể là cơ hội thực chất cuối cùng để tìm một giải pháp về thương mại, công nghệ và tình trạng hỗn độn lớn hơn về mặt kinh tế đang nhận chìm cả hai nước.

Cựu Thủ tướng Úc, Kevin Rudd cho rằng cả 2 nước Mỹ và Trung Quốc đều đang muốn có một sự thỏa thiệp.
Nếu thất bại, thế giới sẽ phải chuẩn bị cho thời kỳ kinh tế bất ổn nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. Có một rủi ro thực tế là Mỹ sẽ bị trượt vào suy thoái, nền kinh tế toàn cầu sẽ trải qua một sự phân ly rộng hơn và đầu độc những quan hệ tốt đẹp từng có giữa 2 nước trong tương lai. Với những cử tri theo chủ nghĩa dân tộc ở cả 2 nước, cũng có một cánh cửa cơ hội rộng lớn hơn để tranh luận rằng cuộc xung đột là không thể tránh khỏi.
Đến giờ, cuộc thương chiến đã trải qua 4 "pha". Pha đầu tiên bắt đầu vào tháng 3.2018, khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố về vòng áp thuế trừng phạt đầu tiên với các sản phẩm Trung Quốc. Pha 2 xảy ra tại Hội nghị Thượng đỉnh G20 ở Buenos Aires tháng 12.2018, khi ông Trump và ông Tập Cận Bình tuyên bố họ sẽ dàn xếp một thỏa thuận trong vòng 90 ngày. Nhưng cuộc đình chiến đã tan vỡ vào đầu tháng 5 năm nay, khi cả 2 bên đều cáo buộc phe đối thủ đã đòi hỏi có thay đổi lớn với dự thảo thỏa thuận vào phút cuối.

Tại Hội nghị Thượng đỉnh G20 tháng 12.2018, hai nước đã đình chiến và tuyên bố sẽ dàn xếp 1 thỏa thuận trong 90 ngày. Nhưng vào tháng 5 năm nay, thương chiến lại tiếp diễn.
Có thể mô tả pha thứ 3 trong cuộc thương chiến là "mùa hạ của sự bất mãn": Mỹ áp một vòng thuế trừng phạt mới, Trung Quốc trả đũa đồng thời cũng hé lộ câu trả lời cho bản "danh sách các thực thể" của Mỹ. Để đáp trả việc Mỹ đưa Huawei và 5 công ty công nghệ khác của Trung Quốc vào danh sách đen, Bắc Kinh đã đưa ra "danh sách các thực thể không đáng tin cậy" đe dọa nhắm vào và loại trừ các công ty Mỹ.
Với những diễn biến như vậy, liệu có nên hy vọng vòng đàm phán sắp tới sẽ thành công?
Trước hết, cả 2 nền kinh tế Mỹ - Trung đều đang gặp vấn đề. Tại Mỹ, hình ảnh nghèo nàn về sản xuất và việc làm trong khu vực tư nhân đang càng củng cố thêm sự bi quan với viễn cảnh của nền kinh tế. Nếu những điều kiện kinh tế trở nên xấu hơn nữa, những hứa hẹn của ông Trump nhằm tái tranh cử tổng thống vào năm 2020 sẽ lâm nguy.
Cũng vậy, ông Tập Cận Bình sẽ suy yếu khi kinh tế bị chững lại vào trước kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc vào năm 2021. Sự kiện này mở đầu cho nhiệm kỳ thứ 3 của ông vào năm 2022.
Cả 2 phe đều công khai tuyên bố rằng cuộc thương chiến gây hại cho đối thủ nhiều hơn. Nhưng rõ ràng nó đang gây tổn thương cho cả 2 nước khi gây bất ổn các thị trường, hủy hoại sự tin cậy trong kinh doanh và gây xói mòn tăng trưởng.
Hai nước cũng đều nói rằng có khả năng phục hồi kinh tế cần thiết để vượt qua được một cuộc xung đột kéo dài. Về câu hỏi này, vẫn chưa rõ bên nào có luận cứ thuyết phục hơn. Rõ ràng, Mỹ ít phụ thuộc vào thương mại hơn Trung Quốc.
Nhưng Trung Quốc, dù yếu hơn bởi đã ban hành chính sách nội địa yếu kém trước cuộc thương chiến, vẫn có tài chính, tiền tệ và các công cụ tín dụng mạnh hơn, có thể tùy ý sử dụng.

Trung Quốc vẫn có tài chính, tiền tệ và các công cụ tín dụng mạnh hơn, có thể tùy ý sử dụng.
Trong mọi trường hợp, cả 2 phía đều nhận thức rằng họ đang chĩa "khẩu súng kinh tế" vào đầu đối thủ. Vì thế, dù đang có "động tác chính trị", cả ông Trump và ông Tập đều đang muốn có một sự thỏa hiệp. Hơn nữa, họ cần có nó vào trước thoài điểm cuối năm để ngăn chặn những thiệt hại sẽ xảy ra thêm nữa khi vòng áp thuế lớn tiếp theo có hiệu lực vào ngày 15.12. Biểu thời gian như vậy khiến cả 2 bên cần có những bước đi quan trọng và thực chất ngay lập tức.
Bước đầu, Trung Quốc nên đề xuất một thỏa thuận sử dụng lại những điều khoản trong bản dự thảo dài 150 trang đã được 2 nước đưa ra trước đó, nhưng với sự xem xét lại nhằm đáp ứng yêu cầu về 3 "lằn ranh đỏ" của mình.
Đặc biệt, Trung Quốc cần phải loại bỏ những điều khoản nhằm duy trì sự áp thuế của Mỹ sau khi thỏa thuận được ký kết, và loại bỏ việc Mỹ có thể đơn phương áp thuế nếu kết luận rằng Trung Quốc không tôn trọng thỏa thuận. Bắc Kinh cũng nên đưa ra cam kết rằng Trung Quốc sẽ thực thi thỏa thuận theo cách "nhất quán theo tiến trình lập pháp, hành pháp và pháp lý của mình".

Cả 2 phe đều nhận thức rằng họ đang chĩa "khẩu súng kinh tế" vào đầu nhau.
Thứ 2, Trung Quốc cần thực hiện tốt hơn đề nghị giảm 200 tỷ USD thâm hụt thương mại song phương theo thời gian. Điểm đàm phán này dựa trên sự yếu kém về kinh tế học, nhưng nó quan trọng với ông Trump cả về mặt cá nhân lẫn chính trị.
Thứ 3, trong khi Trung Quốc muốn tránh việc cấm trợ cấp chính phủ cho các công ty và ngành công nghiệp Trung Quốc, họ phải giữ những điều khoản trong dự thảo thỏa thuận về việc bảo vệ sở hữu trí tuệ và cấm cưỡng ép chuyển giao công nghệ.
Hơn nữa, có thể cần mỗi nước tuyên bố vị trí của mình trong chính sách công nghiệp của nhà nước trong một thông cáo chính thức đi kèm với việc ký thỏa thuận. Một bản tuyên bố như vậy cũng có thể định rõ cơ chế trọng tài trong nội địa và trên trường quốc tế sẽ được sử dụng để thi hành các luật liên quan về cạnh tranh bình đẳng.
Thứ 4, cả 2 phía cần phải tạo ra một môi trường chính trị tích cực hơn. Trong những tuần vừa qua, đã có dấu hiệu tốt đẹp hơn bao gồm cả những báo cáo về việc Trung Quốc lại tiếp tục mua đậu nành của Mỹ. Dù mức thu mua thấp lịch sử, nó vẫn giúp ông Trump xoa dịu những người nông dân giận dữ của mình.
Trong khi đó, Mỹ cũng đã hoãn áp thuế trừng phạt 5%, vốn sẽ có hiệu lực vào ngày 1.10 vừa qua. Mỹ cũng đã miễn trừ cho một vài công ty của mình bán những sản phẩm không nhạy cảm cho công ty Huawei.

Mới đây, Mỹ đã nới lệnh cấm, cho phép một số công ty bán sản phẩm cho Huawei.
Thứ 5, hai nước cần coi Hội nghị Thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương diễn ra tại Santiago vào ngày 14-16/11 là cơ hội cuối cùng để ký được một thỏa thuận. Với những cuộc đàm phán cấp cao diễn ra giữa đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer và phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc vào tháng này, những vấn đề nổi bật sẽ được thỏa thuận tại Bắc Kinh vào đầu tháng 11.
Có được một thỏa thuận thành công trước dịp Lễ Tạ Ơn (khoảng cuối tháng 11) sẽ rất quan trọng để củng cố lòng tin của người tiêu dùng và những nhà kinh doanh Mỹ cho mùa Noel.
Dù có những căng thẳng về chính trị, hai ông Trump và Tập Cận Bình vẫn có cơ sở để muốn một thỏa thuận hơn là không. Nhưng những hành động nhằm bôi nhọ ông Trump gần đây có thể làm hỏng tiến trình này. Một ông Trump yếu thế hơn sẽ có động lực để cứng rắn hơn với Trung Quốc hơn là những nhu cầu về lợi ích kinh tế của Mỹ. Nhưng như vậy, ông Trump sẽ không có đủ khả năng để xử lý rủi ro về suy thoái năm 2020. Điều này có nghĩa là một sự thỏa hiệp với Trung Quốc vẫn có khả năng xảy ra hơn là không.
Tuy nhiên, việc không xử lý thích đáng các vấn đề giữa 2 nước trong 2 tháng quan trọng sắp tới có thể khiến cho toàn bộ tiến trình sụp đổ. Cả 2 bên vẫn phải sẵn sàng dành nhiều thời gian cho kế hoạch dự phòng cho năm 2020: Tung ra tất cả các lực lượng cho cuộc chiến kinh tế, khích động tình cảm của những người theo chủ nghĩa dân tộc, và đổ lỗi cho phía đối thủ về những thiệt hại.
Nếu điều này xảy ra, rủi ro suy thoái tại Mỹ, châu Âu, Úc vào năm tới sẽ rất cao. Còn Trung Quốc sẽ tìm cách xoa dịu những thiệt hại trong nội địa thông qua kích thích tài chính và tiền têk.
Sự lựa chọn mà Mỹ và Trung Quốc phải đối mặt rất khắc nghiệt. Với phần còn lại của thế giới, cái giá phải trả không thể cao hơn.
- Cùng chuyên mục
Vinh Quang Việt Nam: Khơi dậy tinh thần trách nhiệm và khát vọng vươn lên
Năm 2025, Chương trình Vinh Quang Việt Nam bước sang năm thứ 21, tiếp tục khẳng định vai trò là một trong những sự kiện văn hóa chính trị có sức lan tỏa mạnh mẽ nhất cả nước. Không chỉ là nơi tôn vinh những tập thể, cá nhân có đóng góp xuất sắc, chương trình còn trở thành nguồn cảm hứng, khơi dậy khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hùng cường.
Sự kiện - 18/06/2025 11:02
[Gặp gỡ thứ Tư]'Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam: Táo bạo nhưng thực tế'
Dự thảo Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam được đánh giá mang lại một tầm nhìn tổng thể, táo bạo nhưng thực tế cho dự án tại Việt Nam.
Sự kiện - 18/06/2025 09:46
Bí thư Hải Dương làm Phó Tổng Thường trực Thanh tra Chính phủ
Ông Trần Đức Thắng, Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương được điều động, phân công giữ chức Phó Tổng Thanh tra Thường trực Thanh tra Chính phủ. Trước đó, ông Thắng từng giữ chức Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương.
Sự kiện - 18/06/2025 08:23
Chốt giảm thuế VAT 2% đến hết 2026
Quốc hội giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) còn 8% đến hết năm 2026. Dự kiến ngân sách sẽ giảm thu khoảng 122.000 tỷ đồng.
Sự kiện - 17/06/2025 12:17
Tạp chí Nhà đầu tư nhận Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam
Tạp chí Nhà đầu tư vinh dự được nhận Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam vì có thành tích tiêu biểu trong hoạt động báo chí tại Quảng Nam.
Sự kiện - 16/06/2025 18:28
Quảng cáo trên mạng phải có dấu hiệu nhận biết, cho phép tắt quảng cáo
Quảng cáo trên báo điện tử, trang thông tin điện tử, mạng xã hội, ứng dụng trực tuyến, nền tảng số có kết nối Internet, phải tuân thủ các quy định, đó là phải có dấu hiệu nhận diện rõ ràng bằng chữ số, chữ viết, ký hiệu, hình ảnh, âm thanh để phân biệt giữa nội dung quảng cáo với các nội dung khác không phải quảng cáo.
Sự kiện - 16/06/2025 13:11
Quốc hội thông qua sửa đổi Hiến pháp, chính thức bỏ cấp huyện
Với 470/470 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội chính thức thông qua Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.
Sự kiện - 16/06/2025 10:17
Chính thức giảm thuế xuống 10% với các loại hình báo chí
Quốc hội đã thông qua Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) theo hướng áp dụng thống nhất mức thuế suất ưu đãi 10% (trước đó là 20%) đối với tất cả các loại hình báo chí, tương tự như chính sách ưu đãi đang áp dụng cho báo in.
Sự kiện - 14/06/2025 19:45
Nước giải khát có đường chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ 2027
Sáng 14/6, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), đưa nước giải khát có đường vào diện chiệu thuế tiêu thụ đặc biệt, áp dụng từ 2027.
Sự kiện - 14/06/2025 15:47
Việt Nam chính thức có quy định khung pháp lý về tài sản số
Một điểm mới đáng chú ý trong Luật Công nghiệp công nghệ số mới được thông qua là quy định về quản lý tài sản mã hóa.
Sự kiện - 14/06/2025 15:46
[Café Cuối tuần] Đóng cửa chợ – cú sốc cần thiết để thanh lọc và hội nhập
Việc hàng loạt gian hàng tại các chợ trung tâm TP.HCM như Bến Thành, Saigon Square hay An Đông đồng loạt đóng cửa những ngày qua có thể gây choáng váng với một vài người.
Sự kiện - 14/06/2025 10:33
Đại tá Hồ Song Ân làm Giám đốc Công an tỉnh Quảng Ngãi
Đại tá Hồ Song Ân được Bộ trưởng Bộ Công an điều động giữ chức Giám đốc Công an tỉnh Quảng Ngãi.
Sự kiện - 14/06/2025 06:45
Đại tá Đinh Việt Dũng giữ chức Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An
Đại tá Đinh Việt Dũng, Giám đốc Công an tỉnh Ninh Bình vừa được Bộ Công an điều động nhận công tác và giữ chức vụ Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An.
Sự kiện - 13/06/2025 19:30
Ông Trương Việt Dũng làm Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội
Ông Trương Việt Dũng, Chánh Văn phòng UBND thành phố được bầu giữ chức vụ Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội.
Sự kiện - 13/06/2025 12:55
Sun PhuQuoc Airways sẽ khai thác chuyến bay đầu tiên vào cuối năm 2025
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà vừa có ý kiến chỉ đạo về việc cấp Giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không cho Công ty TNHH Hàng không Mặt trời Phú Quốc.
Sự kiện - 12/06/2025 14:41
Từ ngày 12/6, cả nước còn 34 tỉnh, thành phố
Quốc hội thông qua Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025. Cả nước còn 34 tỉnh, thành phố.
Sự kiện - 12/06/2025 11:31
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 1 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 1 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 2 month ago