Đường về tay tư nhân của đất vàng 'ngành' Văn hoá
Dù không nổi bật như các bộ, ngành khác, Bộ VHTTDL vẫn nắm trong tay nhiều thành viên sở hữu quỹ đất vàng đáng nể. Với nhiều cách thức, những lô đất này lần lượt về tay tư nhân, trong đó không ít trường hợp bị đặt dấu hỏi về tính pháp lý và minh bạch.
Ngày 1/12/2011, Thủ tướng Chính phủ có Công văn số 2218/TTg-ĐMDN do Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh ký, gửi Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) về việc phê duyệt phương án sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp 100% vốn nhà nước giai đoạn 2011-2015.
Theo đó, trong số 25 doanh nghiệp thuộc Bộ VHTTDL, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận cho cơ quan này bán 1 doanh nghiệp, giữ 100% vốn tại 7 đơn vị (phần lớn trong lĩnh vực xuất bản) và cổ phần hoá 17 doanh nghiệp còn lại.
Ảnh: Khu đất số 6 Thi Sách rộng hơn 5.000 m2 Quận 1, TP.HCM của In Trần Phú. Nhóm nhà đầu tư vào In Trần Phú cũng đã hoàn tất mua lại phần vốn chi phối trong Công ty Khách sạn Du lịch Thắng Lợi và Công ty Du lịch Dầu khí Việt Nam.
Chính sách cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước mở ra cơ hội cho dòng vốn tư nhân. Đối với nhà đầu tư ngoài quốc doanh, sự hấp dẫn của những thành viên Bộ VHTTDL, ngoài lợi thế về ngành nghề, thì không thể không kể đến là quỹ đất họ đang nắm giữ.
Sức hút càng tăng lên bội phần khi phần lớn đất đai, do nhiều hạn chế của quy định pháp luật hiện hành nên không được tính vào giá trị doanh nghiệp khi thực hiện cổ phần hoá.
Trong số 17 doanh nghiệp thuộc diện thoái vốn, không ít đơn vị có lợi thế lớn về đất đai, có thể kể đến Công ty Khách sạn Du lịch Thắng Lợi, Công ty Du lịch Dầu khí Việt Nam (OSC), Công ty In Trần Phú, Hãng Phim truyện Việt Nam, Hãng phim Giải Phóng, Công ty In và Văn hoá phẩm, Công ty Sách Việt Nam, Trung tâm Hội chợ Triển lãm Việt Nam.
Hãng phim truyện Việt Nam (VFS)
Đây là trường hợp ồn ào cũng như tai tiếng nhất. VFS thành lập năm 1953, là tên tuổi lớn gắn liền với dòng phim cách mạng và nghệ thuật. Đầu năm 2016, thành viên Bộ VHTTDL tiến hành cổ phần hoá, bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược và bán đấu giá cổ phần ra công chúng (IPO).
Tuy nhiên không lâu sau khi cổ phần hoá, nhiều mảng tối tại VFS dần hé lộ, khi hàng loạt nghệ sĩ tố nhà đầu tư mới là Tổng công ty Vận tải thuỷ (Vivaso) của ông Nguyễn Thuỷ Nguyên không có định hướng làm phim, chậm lương, trả lương thấp, để cơ sở vật chất xuống cấp trầm trọng.
Khu đất 5.500 m2 của VFS tại số 4 Thuỵ Khê, Tây Hồ, Hà Nội
Thực trạng tài chính của VFS ở mức xấu, tuy nhiên sự hấp dẫn lại đến từ đất đai, với lô đất "vàng" 5.500 m2 tại số 4 Thuỵ Khê (Tây Hồ, Hà Nội), lô đất 1.200 m2 tại số 6 Thái Văn Lung, (Quận 1, TP.HCM), ngoài ra còn có 905 m2 đất trên phố Hoàng Hoa Thám (quận Ba Đình) được dùng làm khu chứa đạo cụ, đoàn xe và khu đất rộng 6.382 m2 tại Đông Anh (Hà Nội).
Cuối năm 2016, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu rà soát việc cổ phần hoá VFS. Tháng 9/2018, Thanh tra Chính phủ công bố kết luận thanh tra VFS, chỉ ra nhiều sai phạm, trong đó có việc lựa chọn và bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược. Cơ quan thanh tra kiến nghị Bộ VHTTDL xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện ngay các quy trình, thủ tục để nhà đầu tư chiến lược xin rút vốn trước thời hạn.
Công ty In và Văn hoá phẩm
Ngày 23/12/2014, Bộ trưởng Bộ VHTTDL có Quyết định phê duyệt phương án cổ phần hoá Công ty TNHH MTV In và Văn hoá phẩm. Theo đó, vốn điều lệ sau cổ phần hoá là 72 tỷ đồng, nhà nước thoái hết vốn, bán cho nhà đầu tư chiến lược 46,77%, IPO 46,77% và bán cho người lao động 6,6% còn lại.
Sự hấp dẫn của In và Văn hoá phẩm không gì khác ngoài lợi thế đất đai, với lô đất "vàng" 6.690,6 m2 là đất thuê 30 năm (1996-2026) tại 83 Hào Nam (Đống Đa, Hà Nội), ngoài ra còn có 768 m2 đất thuê 20 năm tại Quận Thanh Xuân hay 9.555 m2 đất thuê 30 năm tại Hoài Đức, Hà Nội.
Phối cảnh dự án The Terra Hào Nam với 72 căn chung cư, 16 căn liền kề và 9 lô shophouse
Cả 3 lô đất đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, tuy nhiên do là đất thuê trả tiền hàng năm nên theo quy định hiện hành, không được tính vào giá trị doanh nghiệp khi thực hiện cổ phần hoá. Trên cơ sở đó, ngày 8/1/2015, Bộ VHTTDL có quyết định chấp thuận bán 46,77% vốn cho nhà đầu tư chiến lược là CTCP Thương mại Miền Bắc với giá 10.025 đồng/CP, tức là chỉ cao hơn 25 đồng so với mệnh giá.
CTCP Thương mại Miền Bắc là pháp nhân thuộc sở hữu của gia đình ông Tô Như Toàn - Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ CTCP Đầu tư Văn Phú Invest - một doanh nghiệp bất động sản và không liên quan nhiều đến hoạt động in ấn.
Không lâu sau đó, Văn Phú Invest đã giới thiệu và tiến hành xây dựng tổ hợp chung cư, nhà phố cao cấp tại 83 Hào Nam với tên gọi thương mại The Terra Hào Nam, có mức giá shophouse lên tới xấp xỉ 50 tỷ đồng.
Trường hợp của In và Văn hoá phẩm có nhiều nét tương đồng với "lùm xùm" ở VFS, khi nhà đầu tư chiến lược CTCP Thương mại Miền Bắc vào thời điểm nộp hồ sơ mới hoạt động được 10 năm, có vốn điều lệ tới đầu năm 2016 chỉ là 89 tỷ đồng, thấp hơn quy định trong Phương án cổ phần hoá là có vốn chủ sở hữu tối thiểu 300 tỷ đồng và ít nhất 15 năm kinh nghiệm hoạt động trong ngành in ấn.
Ngoài ra, theo quy định, sau 90 ngày từ khi chuyển thành công ty cổ phần, In và Văn hoá phẩm phải hoàn tất thủ tục đăng ký công ty đại chúng, giao dịch trên sàn UpCOM và tiến tới niêm yết trên sàn chứng khoán. Tuy nhiên sau hơn 4 năm, những quy định tưởng chừng chặt chẽ trong Phương án cổ phần hoá đến nay gần như bị "gạt" qua một bên với tính pháp lý vẫn là một dấu hỏi lớn.
Đất vàng 15 Thi Sách và hình bóng Vũ "nhôm"
Trái ngược với hai trường hợp trên, Hãng phim Giải Phóng (PGP) đã thất bại trong việc tìm kiếm nhà đầu tư chiến lược cũng như chào bán cổ phần ra công chúng trong đợt cổ phần hoá năm 2015, với tỷ lệ vốn nhà nước vẫn là 99,71%.
Việc PGP trở nên kém hấp dẫn ngoài tình hình tài chính bết bát, thì một nguyên nhân có thể kể đến là bởi tài sản có giá trị nhất đã bị "sang tay" ngay trước thềm cổ phần hoá.
Cụ thể, PGP trước đây có trụ sở tại lô đất 2.337 m2 tại 15 Thi Sách (Quận 1, TP.HCM), là đất thuê của Công ty TNHH MTV Quản lý Kinh doanh Nhà TP.HCM, trả tiền hàng tháng.
Dự án 15 Thi Sách ở trung tâm Quận 1 trước đây là trụ sở của Hãng phim Giải Phóng
Ít tháng trước khi cổ phần hoá, ngày 13/10/2014, Hãng phim Giải Phóng đã nhượng quyền thuê nhà 15 Thi Sách cho CTCP Xây dựng Bắc Nam 79 của ông Phan Văn Anh Vũ (tức Vũ "nhôm") với tổng giá trị 29,19 tỷ đồng. Hai ngày sau, 15/10/2014, Bắc Nam 79 đã chuyển khoản toàn bộ số tiền trên cho Hãng phim Giải Phóng.
Quá trình hợp thức hoá lô đất sau đó nhanh chóng diễn ra. Hiện nay, CTCP Xây dựng Bắc Nam 79 là chủ đầu tư dự án bất động sản cao cấp ở 15 Thi Sách. Đơn vị phát triển là một tập đoàn địa ốc lớn ở khu vực phía Nam.
Đầu năm 2017, 15 Thi Sách nằm trong danh sách 60 dự án liên quan tới các doanh nghiệp nhà nước cổ phần hoá bị Bộ Tài chính kiến nghị UBND cấp tỉnh đình chỉ thi công và Thanh tra Chính phủ tiến hành thanh tra.
Liên quan tới sai phạm tại dự án 15 Thi Sách, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an ngày 19/11/2018 đã khởi tố nguyên Phó Chủ tịch UBND TP.HCM ông Nguyễn Hữu Tín, nguyên Giám đốc Sở TNMT TP.HCM ông Đào Anh Kiệt và Phó Trưởng phòng Quản lý đất, Sở TNMT TP.HCM ông Trương Văn Út.
- Cùng chuyên mục
Ba trụ cột và năm giải pháp lành mạnh hoá thị trường trái phiếu doanh nghiệp
Bà Vũ Mai Chi, Học viện Ngân hàng chia sẻ, việc lành mạnh hóa thị trường trái phiếu cần dựa trên ba trụ cột: Hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao năng lực giám sát rủi ro và đa dạng hóa sản phẩm – nhà đầu tư.
Tài chính - 16/08/2025 09:07
Thoái một phần vốn Hạ tầng Gelex, Gelex Electric dự thu hơn 1.100 tỷ đồng
Chia sẻ tại EGM năm 2025, ông Nguyễn Trọng Trung - Tổng giám đốc Gelex Electric cho biết công ty sẽ thoái một phần vốn tại Hạ tầng Gelex trong nửa cuối năm 2025.
Tài chính - 15/08/2025 17:22
Chứng khoán điều chỉnh trên diện rộng
Thị trường chứng khoán bất ngờ đảo chiều trong phiên chiều dù phiên sáng có lúc tăng 25 điểm. Sự phân hóa diễn ra mạnh trong từng nhóm ngành.
Tài chính - 15/08/2025 16:05
SK Group đã thoái hết vốn khỏi Vingroup
Do không còn là cổ đông lớn nên giao dịch cổ phiếu VIC của SK Group không phải công bố theo quy định, tuy nhiên báo cáo mới đây của Chaebol này cho thấy họ đã thoái hết vốn khỏi Vingroup.
Tài chính - 15/08/2025 14:57
Loạt quỹ ngoại muốn mua cổ phiếu SSI giá 31.300 đồng/cp
Chứng khoán SSI muốn huy động gần 3.300 tỷ để đầu tư chứng chỉ tiền gửi và cho vay. Cổ phiếu chào bán riêng lẻ bị hạn chế chuyển nhượng trong 1 năm.
Tài chính - 15/08/2025 12:52
Loạt doanh nghiệp niêm yết đổi lãnh đạo
BCG Energy và Bamboo Airways là hai doanh nghiệp mới nhất thay đổi lãnh đạo chủ chốt. Trước đó, một loạt các công ty niêm yết khác cũng tiến hành thay đổi người đứng đầu.
Tài chính - 15/08/2025 08:45
Chứng khoán Việt Nam nghiên cứu khả năng cho giao dịch xuyên trưa, T0
Nhà đầu tư chứng khoán có thể sắp được giao dịch xuyên trưa, bán cổ phiếu khi hàng đang về với hệ thống KRX…
Tài chính - 15/08/2025 07:46
Doanh nghiệp cần minh bạch hơn để huy động vốn hiệu quả
Các chuyên gia cho rằng, các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) cần hiểu về nhu cầu kinh doanh, tuân thủ các quy định, minh bạch thông tin để có thể huy động vốn hiệu quả.
Tài chính - 15/08/2025 07:00
Cổ phiếu ngân hàng đưa VN-Index bay cao
VN-Index tiếp tục chinh phục mức cao mới với sự trở lại mạnh mẽ của cổ phiếu ngân hàng. Dòng tiền chảy vào thị trường vẫn rất dồi dào, riêng sàn HoSE giao dịch gần 53.000 tỷ đồng.
Tài chính - 14/08/2025 15:59
FPT giảm mục tiêu lợi nhuận năm 2025, không có kế hoạch đầu tư nhà máy AI mới
Ban lãnh đạo FPT đặt ra kế hoạch lãi trước thuế năm 2025 đạt 13.062 tỷ đồng, tăng 18% so với năm 2024. Mục tiêu này thấp hơn so với kế hoạch lợi nhuận tăng trưởng 21% được thông qua tại ĐHĐCĐ thường niên năm 2025.
Tài chính - 14/08/2025 15:56
Hơn 1,1 tỷ USD vốn ngoại sẽ 'chảy' vào nhóm cổ phiếu nào?
1,145 tỷ USD vốn ngoại được dự báo sẽ "chảy" vào 7 mã cổ phiếu VIC, VCB, VHM, HPG, FPT, VNM, MSN khi thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng thành công.
Tài chính - 14/08/2025 14:24
Ba nhân sự NamABank vào HĐQT BCG Energy
BCG Energy có nhiều dự án nằm trong Quy hoạch điện VIII nên sẽ chuyển nhượng cổ phần một số dự án để tập trung vào dự án có pháp lý và hiệu quả tốt.
Tài chính - 14/08/2025 14:21
Chứng khoán VIX chốt lãi GEX và GEE, gom mạnh BSR
Chứng khoán VIX đã bán một phần GEX và GEE trong khi mua mạnh BSR nửa đầu năm. Công ty báo lãi đậm nhờ danh mục đầu tư hiệu quả.
Tài chính - 14/08/2025 11:44
Khi VN-Index liên tục rung lắc, nhà đầu tư nên hành động thế nào?
Các chuyên gia đều nhìn nhận chỉ số VN-Index trong ngắn hạn dù rung lắc mạnh song vẫn có nhiều cơ hội đầu tư và giải ngân ở nhiều mã cổ phiếu. Do đó, nhà đầu tư được khuyến nghị quan sát và giải ngân vào các cổ phiếu chưa tăng nhiều hoặc có định giá hợp lý.
Tài chính - 14/08/2025 07:27
SCIC báo lãi hơn 6.000 tỷ đồng nửa đầu năm
Sau 6 tháng đầu năm 2025, lãi sau thuế SCIC đạt gần 6.167 tỷ đồng, tăng hơn 4% so với cùng kỳ năm trước.
Tài chính - 14/08/2025 07:00
Cổ phiếu tăng trần, tân binh sàn Hose TAL đạt mức vốn hóa gần 11.000 tỷ
Sau khi chuyển sàn từ ngày 1/8, cổ phiếu TAL của Taseco Land đã tăng gần 38% chỉ sau chưa đầy 10 phiên trên HoSE với thanh khoản gấp 8 lần trung bình năm, đưa vốn hóa doanh nghiệp bứt lên gần 11.000 tỷ đồng.
Tài chính - 13/08/2025 16:17
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 2 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 2 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 4 month ago
