“Cây gậy” mới dành cho VAMC

Ngày 16/5 vừa qua Chính phủ đã ban hành Nghị định 61/2017/NĐ-CP chủ yếu có liên quan tới việc tháo gỡ khó khăn cho hoạt động xử lý nợ xấu đã mua của Công ty Quản lý tài sản của các ngân hàng thương mại Việt Nam (VAMC). Nghị định sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2017.

Thêm quyền cho VAMC

Theo đó, Nghị định quy định chi tiết việc thẩm định giá khởi điểm của khoản nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu và việc thành lập hội đồng đấu giá nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu đối với khoản nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu có giá trị lớn (từ 100 tỷ đồng trở lên). 

Theo đó, Nghị định quy định 3 trường hợp phải thẩm định giá khởi điểm của khoản nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu như sau.

Thứ nhất, khoản nợ xấu được VAMC mua theo giá trị ghi sổ bằng trái phiếu đặc biệt mà khi xác định giá khởi điểm để đấu giá VAMC không thỏa thuận được với tổ chức tín dụng bán nợ về giá khởi điểm.

Thứ hai, khoản nợ xấu được VAMC mua theo giá trị thị trường.

Thứ ba, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu mà khi xác định giá khởi điểm để đấu giá, VAMC không thỏa thuận được với bên bảo đảm về giá khởi điểm.

Nghị định cũng quy định về quy trình lựa chọn doanh nghiệp thẩm định giá. Doanh nghiệp thẩm định giá được lựa chọn phải thuộc danh sách công khai doanh nghiệp thẩm định giá đủ điều kiện hoạt động thẩm định giá của Bộ Tài chính.

Trường hợp không thỏa thuận được với tổ chức tín dụng hoặc bên bảo đảm về việc lựa chọn doanh nghiệp thẩm định giá, VAMC sẽ thuê doanh nghiệp thẩm định. Sau khi doanh nghiệp thẩm định tiến hành thẩm định khoản nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu, VAMC sẽ quyết định giá khởi điểm của khoản nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu khi bán đấu giá lần đầu theo nguyên tắc giá khởi điểm không thấp hơn giá trị khoản nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu theo kết quả thẩm định giá.

Ngoài ra, VAMC được phép giảm giá khởi điểm trong trường hợp đấu giá không thành. Cụ thể, trường hợp bán đấu giá lần đầu khoản nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu không thành, VAMC sẽ thỏa thuận lại với tổ chức tín dụng hoặc bên bảo đảm về việc giảm giá khởi điểm của khoản nợ xấu trong trường hợp tiếp tục bán đấu giá. Nếu không thỏa thuận được, VAMC sẽ quyết định giá khởi điểm của khoản nợ xấu. Theo nguyên tắc chung, mỗi lần giảm không quá 10% giá khởi điểm của lần đấu giá không thành liền trước đó.

Theo đánh giá của Công ty chứng khoán TP.HCM (HSC), đây là thông tin tích cực cho quá trình xử lý nợ xấu. Nghị định mới được kỳ vọng sẽ giúp làm chuyển biến quá trình bán nợ xấu trên thị trường thứ cấp. Trong đó quy định khung pháp lý rõ ràng tạo điều kiện cho VAMC xác định và thỏa thuận giá trị các khoản nợ xấu/tài sản đảm bảo dựa trên giá thị trường do một công ty thẩm định giá có chuyên môn xác định.

HSC cho rằng, điều quan trọng là Nghị định cho VAMC quyền lựa chọn sau cùng khi lựa chọn công ty thẩm định giá và quyền giảm giá bán cho đến khi tìm được người mua. Từ đó loại bỏ được trở ngại lớn hiện nay khi các bên tham gia mua bán nợ không đồng thuận về các điều khoản và VAMC không thể làm gì vượt ngoài khuôn khổ, mở ra cơ hội cho các ngân hàng có tình hình tài chính mạnh muốn mua và xử lý các khoản nợ xấu.

Gỡ bỏ vướng mắc trong quá trình xử lý nợ xấu

Theo HSC, hiện nay những vướng mắc giữa VAMC và tổ chức tín dụng hoặc bên sở hữu tài sản bảo đảm về giá thị trường của khoản nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu là một lý do quan trọng cản trở quá trình bán nợ xấu, tài sản bảo đảm.

Trên thực tế, quá trình bán nợ xấu, tài sản bảo đảm cho đến nay vẫn rất chậm. Kể từ khi VAMC thành lập vào cuối năm 2013 đến tháng 3/2017, trong số 282 ngàn tỷ đồng nợ xấu đã mua, VAMC mới chỉ xử lý được 50 ngàn tỷ đồng qua thu hồi nợ, thu từ bán nợ và tài sản bảo đảm. Con số này chỉ chiếm 17,8% tổng số nợ xấu mà tổ chức này mua về. Mục tiêu đến năm 2020, VAMC sẽ xử lý được 150 ngàn tỷ đồng nợ xấu.

Mấu chốt của việc mua nợ xấu là thẩm định chính xác giá trị khoản nợ xấu bằng việc đánh giá cả rủi ro và giá trị thời gian liên quan đến việc hiện thực hóa giá trị của tài sản đảm bảo của khoản nợ xấu. Những vấn đề này đang dần được tháo gỡ bằng những quy định cụ thể trong Nghị định 61.

Với Nghị định 61, một thị trường mua bán nợ thực sự được kỳ vọng sẽ hình thành và hoạt động mua bán nợ sẽ sôi động hơn trong năm sau. Theo HSC, với Nghị định 61 trao nhiều quyền tự quyết hơn cho VAMC cũng như những quy định khác sắp được ban hành về việc bán lại nợ xấu và thành lập thị trường mua bán nợ thứ cấp, quá trình xử lý nợ xấu của VAMC được hy vọng sẽ diễn ra nhanh hơn.

HSC cũng cho rằng, với những vướng mắc trong quy trình xử lý nợ xấu được gỡ bỏ, Nghị định 61 sẽ mở ra cơ hội cho các ngân hàng có tình hình tài chính mạnh muốn mua và xử lý các khoản nợ xấu.Thông tin này không những có tác động đến thị trường trong ngắn hạn mà còn có thể tạo những ảnh hưởng gián tiếp trong dài hạn hơn.

Tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XIV vào sáng nay (22/5), Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Hòa Bình đã nêu rõ, tại kỳ họp này Chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét thông qua Nghị quyết về xử lý nợ xấu và cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các tổ chức tín dụng. Ông cũng nêu rõ: “Chính phủ sẽ xử lý căn bản, triệt để nợ xấu và các TCTD yếu kém bằng các hình thức phù hợp với cơ chế thị trường, trên nguyên tắc khẩn trương, quyết liệt, thận trọng, chặt chẽ, bảo đảm hiệu quả kinh tế, an toàn hệ thống và quyền lợi của người gửi tiền "./.