'Cần làm rõ tư cách pháp nhân của Quỹ Nhà ở quốc gia'

Ngày 21/5, Quốc hội tiến hành thảo luận tại tổ về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội (NOXH).

Về thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị cần xác định rõ mô hình hoạt động, địa vị pháp lý, tư cách pháp nhân, chức năng, nhiệm vụ của quỹ, làm rõ mối quan hệ của quỹ với một số quỹ khác hiện đang tồn tại.

"Quỹ phát triển nhà ở, quỹ đầu tư phát triển của địa phương cũng có chức năng đầu tư tạo lập quỹ nhà ở xã hội tương tự như Quỹ Nhà ở quốc gia. Cùng với đó cần rà soát nguồn thu, nhiệm vụ chi của quỹ để không trùng lặp với nguồn thu, nhiệm vụ chi của ngân sách", Chủ tịch Quốc hội nói.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng cần xây dựng cơ chế tài chính phù hợp để đảm bảo đẩy mạnh thực hiện xã hội hóa nguồn vốn phát triển nhà ở xã hội.

Đồng quan điểm, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Lệ (đoàn TP.HCM) trong phần phát biểu của mình chỉ ra một số địa phương hiện vẫn duy trì hoạt động của Quỹ phát triển nhà ở tỉnh, thành phố (cụ thể như Quỹ Phát triển nhà ở TP.HCM), trong đó cũng có việc thực hiện chức năng đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhưng do nguồn vốn còn hạn chế nên trong thời gian qua không có đủ nguồn lực để thực hiện đầu tư phát triển các dự án nhà ở xã hội.

Bà cho rằng nếu Quỹ Nhà ở quốc gia được thành lập tại địa phương, và vẫn tồn tại Quỹ Phát triển nhà ở tỉnh, thành phố thì cần xem xét, đánh giá để tránh sự trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ hoạt động của các loại quỹ. Ngoài ra, cần quy định rõ việc tiếp tục duy trì hoặc điều chỉnh cho phù hợp, đồng thời cần tính toán để đảm bảo nguồn lực hoạt động của các loại quỹ trong thực tế.

Tránh xung đột giữa các quy định

Đại biểu Đào Trí Nghĩa (đoàn TP. Cần Thơ) cho rằng cơ quan soạn thảo cần cân nhắc đánh giá khoản 2 Điều 4 của Dự thảo Nghị quyết để tránh xung đột trong việc quy định quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách và quy định khác với Luật Ngân sách nhà nước.

Cụ thể, Khoản 2 Điều 4 của dự thảo Nghị quyết quy định: "Quỹ Nhà ở quốc gia được hình thành từ nguồn ngân sách nhà nước cấp, tiếp nhận nguồn hỗ trợ tự nguyện, nguồn đóng góp của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, nguồn thu từ việc đóng tiền tương đương giá trị quỹ đất đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật để xây dựng nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở, nguồn từ bán nhà ở thuộc tài sản công và các nguồn huy động hợp pháp khác".

Theo ông Nghĩa, nguồn thu và nhiệm vụ chi của quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách không được trùng với nguồn thu, nhiệm vụ chi của ngân sách, tuy nhiên việc "nguồn từ bán nhà ở thuộc tài sản công" quy định tại dự thảo Nghị quyết lại là nguồn thu của ngân sách nhà nước.

Ngoài ra, ông Nghĩa cho rằng có sự mâu thuẫn về cơ chế quản lý, sử dụng nguồn thu. Theo dự thảo tại khoản 2, Điều 4 của dự thảo Nghị quyết có quy định nguồn thu của Quỹ là từ "việc đóng tiền tương đương giá trị quỹ đất đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật để xây dựng NOXH theo quy định của pháp luật về nhà ở".

Tuy nhiên, khoản 1 Điều 11 của dự thảo lại quy định ưu tiên sử dụng nguồn thu này để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tạo quỹ đất phát triển NOXH.

Ngoài ra, ông đề nghị cơ quan soạn thảo cần làm rõ quy định chức năng "đầu tư xây dựng" tại khoản 3 Điều 4 của Dự thảo Nghị quyết, do có thể dẫn đến cách hiểu Quỹ Nhà ở quốc gia sẽ trực tiếp làm chủ đầu tư xây dựng NOXH.

Nếu vậy, cần làm rõ quỹ có đáp ứng điều kiện làm chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở theo quy định của Luật Nhà ở và luật khác có liên quan hay không để có cơ sở tổ chức thực hiện. Cũng như cần làm rõ vị trí pháp lý, mô hình tổ chức và chức năng, nhiệm vụ của quỹ NOXH.

Ở góc nhìn của mình, đại biểu Trương Thị Ngọc Ánh (đoàn TP. Cần Thơ) cho biết, Điều 4 quy định nguồn hình thành Quỹ Nhà ở quốc gia từ các nguồn Ngân sách Nhà nước cấp, nguồn hỗ trợ tự nguyện, và đóng góp của các tổ chức trong và ngoài nước. Bà chỉ ra có sự tương đồng với hoạt động của Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam (MTTQ Việt Nam).

"Hiện nay, MTTQ Việt Nam đang vận động xây dựng nhà Đại đoàn kết hỗ trợ người dân nghèo. Quỹ cũng có cơ chế hoạt động, và vận động nguồn lực từ các tổ chức trong và ngoài nước, hàng năm đều có các đợt kêu gọi và vận động.

Quỹ Nhà ở quốc gia cũng mở ra các cuộc vận động tương tự cho các đối tượng khó khăn. Do vậy, tôi đề nghị trong Dự thảo Nghị quyết cần thêm một nội dung thể hiện sự phối hợp giữa Chính phủ và MTTQ Việt Nam nhằm tránh sự chồng chéo", bà nói.

Bên cạnh đó, bà đề xuất có thể quy định riêng việc MTTQ Việt Nam thực hiện chuyển nguồn lực quỹ vì người nghèo sang quỹ NOXH.

Sắp diễn ra hội thảo "Đầu tư phát triển nhà ở xã hội: Bối cảnh mới, cơ hội mới".

Nhằm góp ý hoàn thiện văn bản hướng dẫn của Chính phủ trong trường hợp Dự thảo Nghị quyết thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội được Quốc hội thông qua, đồng thời mở ra diễn đàn để tìm kiếm các giải pháp thúc đẩy nguồn lực xã hội vào phát triển nhà ở xã hội, ngày 27/5 tại Hà Nội, Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức Hội thảo "Đầu tư phát triển nhà ở xã hội: Bối cảnh mới, cơ hội mới".

Hội thảo có sự tham gia của đại diện một số Ủy ban của Quốc hội, các Bộ, ngành, chuyên gia kinh tế, lãnh đạo các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại và được tường thuật trên các ấn phẩm của Tạp chí Nhà đầu tư cũng như các cơ quan báo chí, truyền thông.