Đề xuất cho phép chủ đầu tư quyết giá bán nhà ở xã hội

Sáng 20/5, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV, thừa ủy của Thủ tướng, Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh báo cáo dự thảo Nghị quyết thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội (NOXH).

Cho phép chủ đầu tư quyết giá bán nhà ở xã hội

Theo đó, ông Trần Hồng Minh cho biết để có nguồn vốn dài hạn, bền vững cho phát triển NOXH, cần thiết phải thành lập Quỹ nhà ở quốc gia để thực hiện chức năng đầu tư xây dựng, tạo lập quỹ NOXH, nhà ở cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuê mua, thuê.

Quỹ được hình thành từ nguồn ngân sách nhà nước cấp, tiếp nhận nguồn hỗ trợ tự nguyện, nguồn đóng góp của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, nguồn thu từ việc đóng tiền tương đương giá trị quỹ đất đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật để xây dựng NOXH theo quy định của pháp luật về nhà ở, nguồn từ bán nhà ở thuộc tài sản công và các nguồn huy động hợp pháp khác.

Ngoài ra, để đẩy nhanh tiến độ sớm hoàn thành mục tiêu Đề án 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội, rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục hành chính, bảo đảm nguyên tắc một việc chỉ do một cơ quan chủ trì chịu trách nhiệm, Chính phủ đề xuất thí điểm UBND cấp tỉnh giao chủ đầu tư hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.

Bộ Quốc phòng, Bộ Công an giao chủ đầu tư hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân sau khi được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thống nhất bằng văn bản danh mục dự án, vị trí khu đất để đầu tư xây dựng nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân; trình tự, thủ tục giao Chính phủ quy định chi tiết.

Đáng chú ý, Bộ Trưởng Bộ Xây dựng cũng cho biết việc đề xuất bỏ thủ tục thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi của cơ quan chuyên môn về xây dựng thực hiện, cắt giảm được từ 15 - 35 ngày so với quy định hiện hành (100%). Ngoài ra, việc thực hiện chỉ định thầu rút gọn sẽ chỉ mất khoảng 15 ngày và cắt giảm được từ 45 - 105 ngày so với quy định hiện hành (75-90%).

Từ đó, nhằm rút ngắn thời gian triển khai thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, ông Minh đề xuất bỏ bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết; bỏ thủ tục thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi.

Trường hợp công trình nhà ở xã hội thuộc dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội được đề xuất áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố thì được miễn giấy phép xây dựng.

Ngoài ra, việc lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng để thực hiện các gói thầu thuộc dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, công trình nhà ở xã hội bằng nguồn vốn đầu tư công, nguồn tài chính công đoàn, vốn của doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp do doanh nghiệp nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ được thực hiện theo hình thức chỉ định thầu rút gọn theo quy định của pháp luật về đấu thầu.

Về xác định giá bán, giá thuê mua NOXH, chủ đầu tư tự xây dựng, thuê tư vấn có đủ điều kiện năng lực về hoạt động xây dựng để thẩm tra trước khi chủ đầu tư phê duyệt giá bán, giá thuê mua NOXH...

Theo cơ quan soạn thảo, một số địa phương và chủ đầu tư phản ánh việc xác định giá bán, cho thuê mua khó chính xác, dẫn đến thẩm định giá gặp khó khăn. Việc giao chủ đầu tư xác định giá và thực hiện kiểm toán, gửi đến UBND cấp tỉnh thẩm định lần 2 sẽ rút ngắn được thủ tục từ 30 - 90 ngày...

Xây dựng cơ chế phòng ngừa trục lợi chính sách

Thẩm tra dự thảo nghị quyết, ông Hoàng Thanh Tùng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp (UBPLTP) của Quốc hội cho biết Ủy ban tán thành các đề xuất của Chính phủ.

Ông Hoàng Thanh Tùng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp (UBPLTP) của Quốc hội cho biết, Ủy ban đánh giá các chính sách được đề nghị trong dự thảo Nghị quyết đều là những chính sách mới, lớn, có tác động sâu rộng đến nguồn lực nhà nước, quyền, nghĩa vụ của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân.

"Nhiều giải pháp đột phá rất thông thoáng nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn nguy cơ sơ hở, lạm dụng dẫn đến tham nhũng, tiêu cực, lãng phí. Thực hiện yêu cầu của Bộ Chính trị và kết luận của UBTVQH, UBPLTP đề nghị dự thảo Nghị quyết cần bổ sung quy định giao Chính phủ có trách nhiệm xây dựng cơ chế phòng ngừa sơ hở, tiêu cực, tham nhũng, tránh việc trục lợi chính sách gây thất thoát, lãng phí nguồn lực, bảo đảm chất lượng xây dựng NOXH", ông Tùng nhấn mạnh.

Đối với việc thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia, Ủy ban tán thành việc thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia với các lý do nêu tại tờ trình của Chính phủ, tán thành việc xác định đây là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách để bảo đảm rõ ràng về địa vị pháp lý, mô hình tổ chức của Quỹ.

Tuy vậy, ông Tùng cho rằng quy định chức năng "đầu tư xây dựng" của quỹ dẫn đến cách hiểu quỹ sẽ trực tiếp làm chủ đầu tư xây dựng NOXH. Nếu vậy, cần làm rõ quỹ có đáp ứng điều kiện làm chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở theo quy định của Luật Nhà ở và luật khác có liên quan hay không để có cơ sở tổ chức thực hiện.

Bên cạnh đó, Quỹ Nhà ở quốc gia có chức năng tạo lập quỹ NOXH, UBPLTP đề nghị làm rõ vị trí pháp lý, mô hình tổ chức và chức năng, nhiệm vụ của quỹ NOXH.

"Phạm vi chức năng của quỹ sẽ rất rộng vì đối tượng mà quỹ hướng tới là toàn bộ người lao động trong xã hội, do đó, cần nghiên cứu xây dựng cơ chế tài chính của Quỹ phù hợp hơn, bảo đảm tăng cường xã hội hóa nguồn vốn phát triển NOXH", ông Tùng nói.

UBPLTP cũng bản tán thành cơ chế đặc thù về việc giao chủ đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng NOXH không thông qua đấu thầu.

Đối với việc Nhà nước hoàn trả tiền cho chủ đầu tư trong trường hợp chủ đầu tư có quyền sử dụng đất hoặc thỏa thuận nhận chuyển quyền sử dụng đất, nhiều ý kiến trong UBPLTP đề nghị cân nhắc thận trọng vì đây là nội dung có tác động lớn đến nguồn lực nhà nước nhưng chưa có đánh giá tác động chính sách kỹ lưỡng, chưa được báo cáo và có sự chấp thuận của cấp có thẩm quyền.

Bên cạnh đó, dự thảo Nghị quyết chưa xác định rõ thời điểm thực hiện việc hoàn trả nên có thể dẫn đến tùy nghi trong thực hiện, có nguy cơ gây ra sơ hở, thất thoát, tiêu cực.

Sắp diễn ra hội thảo Góp ý dự thảo Nghị quyết Quốc hội về phát triển nhà ở xã hội

Tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Chính phủ dự kiến trình Quốc hội thông qua Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.

Nghị quyết được kỳ vọng sẽ đưa ra những giải pháp quan trọng, đột phá nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn, nút thắt giúp đẩy nhanh tiến độ, rút ngắn thời gian đầu tư xây dựng các dự án nhà ở xã hội; thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, đồng thời giúp người dân thu nhập thấp có cơ hội tiếp cận nhà ở với giá cả phù hợp, gắn với việc hoàn thành mục tiêu thực hiện Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 – 2030”.

Nhằm đóng góp ý kiến hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, ngày 27/5 tại Hà Nội, Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức Hội thảo “Góp ý dự thảo Nghị quyết thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội”.

Hội thảo có sự tham gia của đại diện một số Ủy ban của Quốc hội, các Bộ, ngành, chuyên gia kinh tế, lãnh đạo các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại và được tường thuật trên các ấn phẩm của Tạp chí Nhà đầu tư cũng như các cơ quan báo chí, truyền thông.