Tân Sơn Nhất và Nội Bài: Khu bay đến ngưỡng

Trong văn bản trình Chính phủ hồi đầu tháng 2 vừa qua, Bộ GTVT cho biết  đường cất hạ cánh và đường lăn tại hai sân bay quốc tế nói trên đều xuống cấp, quá tải, cần cải tạo đồng thời xây mới để đáp ứng năng lực vận tải từ nay đến năm 2025.

Sân bay Tân Sơn Nhất hiện có hai đường cất hạ cánh đều đã được cải tạo và nâng cấp qua nhiều năm. Đến nay, hai đường cất hạ cánh vẫn đảm bảo an toàn cho hoạt động khai thác bay song đã vượt tần suất khai thác tính toán thiết kế ban đầu, cần đầu tư nâng cấp tiếp. Đồng thời, hiện nay, các hãng hàng không đều khai thác các loại tàu bay có tải trọng và thiết kế kỹ thuật lớn hơn so với năng lực cung cấp tại sân đỗ. Tại Tân Sơn Nhất, các đường lăn vẫn đảm bảo hoạt động song thiếu các đường lăn thoát nhanh, đường lăn nối làm kéo dài thời gian vận hành trên khu bay của tàu bay đi và đến, làm giảm năng lực khai thác.

Bài liên quan

Đại hội đồng cổ đông ACV: Lộ trình thoái vốn nhà nước có thể kéo dài đến 2020

Tương tự, cả hai đường lăn tại sân bay Nội Bài đều đã được nâng cấp, cải tạo. Đường lăn 1A đã cải tạo năm 2015 nhưng cũng chuẩn bị đến hạn cần đại tu, thay thế kết cấu mới để đảm bảo yêu cầu sử dụng vào thời điểm này. Lý do cũng như sân bay Tân Sơn Nhất là hiện Nội Bài đang khai thác nhiều loại tàu bay có trọng tải và thiết kế hiện đại hơn năng lực sân đỗ. Một đường lăn ở đây được xây dựng từ năm 1976 cũng phải thường xuyên sửa chữa.

Do hiện trạng này, cộng với sản lượng vận chuyển hành khách tại hai sân bay tăng trưởng hàng năm bình quân 15-17,2% (2010-2016) nên muốn đáp ứng được sản lượng vận chuyển hành khách mỗi năm một tăng từ nay đến năm 2025 thì hệ thống khu bay (đường cất hạ cánh, đường lăn...) tại hai sân bay đều cần phải xây dựng bổ sung hệ thống cơ sở hạ tầng đồng bộ, nếu không sẽ quá tải về năng lực khai thác trong năm năm tới.

Theo tính toán của ACV được Bộ GTVT trình Chính phủ thì tổng mức đầu tư cải tạo và xây mới khu bay cả hai sân bay dự kiến là 4.210 tỉ đồng. Tại Tân Sơn Nhất, giai đoạn 1 sẽ cải tạo nâng cấp một đường cất hạ cánh và các nút đường lăn nối. Giai đoạn 2 sẽ xây dựng mới hai đường lăn thoát nhanh giữa hai đường cất hạ cánh và một đường lăn song song giữa đường cất hạ cánh với đường lăn hiện hữu. Tại Nội Bài, giai đoạn 1 sẽ cải tạo đường cất hạ cánh 1B và xây dựng các đường lăn nối. Sau đó, giai đoạn 2 nâng cấp đường lăn còn lại...

Dù dùng vốn nhà nước theo cách nào thì ACV không thể được giao làm chủ đầu tư các dự án dùng vốn ngân sách do nơi này đã trở thành công ty cổ phần, nếu không sẽ vi phạm Luật Đầu tư và Nghị định 59/2015 của Chính phủ về quản lý dự án đầu tư xây dựng.

Vì coi đây là việc cấp bách, ACV đã chủ động lựa chọn tư vấn lập báo cáo nghiên cứu khả thi các dự án kể trên bằng nguồn vốn của ACV. Doanh nghiệp cũng muốn việc này được nhanh chóng phê duyệt để bắt đầu triển khai vào mùa thấp điểm, ngay từ tháng 8-2018.

Chỉ định chủ đầu tư là trái quy định

Ở một góc độ nhất định, tất cả đề xuất trên của ACV và Bộ GTVT đều hợp lý. Song ngặt nỗi từ khi trở thành công ty cổ phần (tháng 4-2016) đến nay, hệ thống khu bay tại các cảng hàng không nêu trên không phải là tài sản của ACV mà vẫn là tài sản nhà nước giao cho ACV quản lý, khai thác. Các nguồn thu từ tài sản này sau khi trừ đi chi phí sẽ nộp về ngân sách. Bộ GTVT đề nghị Thủ tướng bổ sung danh mục và bố trí kế hoạch vốn trung hạn 2016-2020 là 4.210 tỉ đồng để đầu tư các hạng mục đã đề xuất. Nếu không thể bố trí vốn ngân sách thì xem xét cho ACV sử dụng nguồn thu từ hoạt động khu bay để thực hiện đầu tư các dự án nêu trên và tiếp tục hạch toán, theo dõi, ghi thu, ghi chi ngân sách nhà nước riêng như ACV đã từng làm trong giai đoạn 30-6-2014 đến 30-6-2017 (là giai đoạn trích khấu hao tài sản khu bay theo Thanh tra Chính phủ đang kiến nghị xử lý - NV).

Nói khác đi, dù nguồn vốn đến từ đâu thì Bộ GTVT vẫn đề xuất Chính phủ giao cho ACV làm chủ đầu tư và dùng vốn nhà nước qua các hình thức khác nhau để doanh nghiệp làm các dự án hơn 4.000 tỉ đồng này.

Vấn đề ở chỗ ACV không phải là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước để được giao thực hiện dự án như đề xuất của Bộ GTVT. Bộ Tài chính trong văn bản trả lời kiến nghị của Bộ GTVT về việc này có nhắc lại quy định của Luật Quản lý và sử dụng tài sản công. Theo đó, kể từ ngày 1-1-2018, toàn bộ tiền thu được từ khai thác tài sản hạ tầng khu bay, sau khi trừ đi chi phí liên quan đến khai thác, sẽ phải nộp vào ngân sách. Trách nhiệm đầu tư những dự án nêu trên thuộc về Nhà nước trong kế hoạch đầu tư công trung hạn. Việc Bộ GTVT đề nghị cho phép ACV được sử dụng nguồn thu từ hoạt động khu bay để thực hiện đầu tư các dự án hạ tầng theo hình thức hạch toán, theo dõi ghi thu, ghi chi ngân sách nhà nước là chưa phù hợp với quy định của pháp luật nên không có cơ sở để thực hiện.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng nêu quan điểm tương tự như Bộ Tài chính là không thể sử dụng nguồn thu từ hoạt động khai thác bay hiện có để đầu tư. Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh việc dùng nguồn vốn này phải báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Cơ quan phụ trách việc phân bổ  vốn trung và dài hạn đồng thời cho biết, nguồn vốn đầu tư công trung hạn của Bộ GTVT hiện chỉ còn 10% vốn dự phòng (khoảng 3.688 tỉ đồng chưa phân bổ) và không thể dùng vào việc này như đề xuất. Cả hai bộ đều đề nghị Bộ GTVT làm đề xuất cấp vốn dựa trên tiêu chí về dự án ưu tiên, cấp bách.

Nhưng quan trọng hơn cả là dù dùng vốn nhà nước theo cách nào thì ACV không thể được giao làm chủ đầu tư các dự án dùng vốn ngân sách do nơi này đã trở thành công ty cổ phần, nếu không sẽ vi phạm Luật Đầu tư và Nghị định 59/2015 của Chính phủ về quản lý dự án đầu tư xây dựng.

Việc chỉ định chủ đầu tư cho dự án về lĩnh vực hạ tầng sân bay (dù chỉ là hai dự án cải tạo, nâng cấp nói trên) như thế này đi ngược lại yêu cầu đấu thầu các dự án có vốn nhà nước hàng ngàn tỉ đồng. Điều đó cần được chấm dứt bởi nó tước đi cơ hội tham dự thầu chính đáng của nhiều doanh nghiệp.

(Theo Thời báo Kinh tế Sài Gòn)

Bài liên quan

Bộ GTVT xin hơn 4.000 tỉ đồng cho ACV đầu tư là không phù hợp

Các công ty "con, cháu" của ACV phân chia miếng bánh thị phần như thế nào ?

Lấy 18.000 tỷ đồng từ ACV để mở rộng, nâng cấp sân bay Tân Sơn Nhất

Trung Nam Group: Ông chủ dự án chống ngập nghìn tỷ lọt danh sách nợ xấu ở ACV